Ives – Symfonieën

De Amerikaanse klassieke componist Charles Edward Ives (1874 – 1954), wordt algemeen gezien als de eerste Amerikaanse klassieke componist van internationale betekenis.
Zijn muziek wordt niet zoveel gebruikt in de filmwereld. De film The Thin Red Line heeft Ives’ compositie The Unanswered Question gebruikt, een van zijn bekendere werken. Charles Ives wordt wat minder gespeeld als componist. Zijn muziek was in zijn dagen erg vernieuwend, waarbij hij gebruik maakte van technieken als polyritmiek (meerdere verschillende ritmes tegelijkertijd) en meerdere toonsoorten tegelijkertijd. Dit maakt dat zijn muziek voor menigeen wat minder gemakkelijk in het gehoor ligt. Toch is het zeer de moeite waard om eens naar de muziek van Charles Ives te luisteren. Helemaal als die zo fraai wordt gespeeld als op de hier besproken SACD uitgaven van Hyperion.

Het Engelse label Hyperion, dat in ons land wordt uitgebracht door Codaex, heeft op twee SACD uitgaven de complete vier symfonieën van Charles Ives uitgebracht. De werken worden gespeeld door het Amerikaanse Dallas Symphony Orchestra onder directie van de Amerikaanse dirigent Andrew Litton. De werken zijn in 2004 en 2005 tijdens verschillende concerten in het Eugene McDermott Concert Hall in Morton H. Meyerson Symphony Center in Dallas, Amerika live opgenomen.
Beide SACD’s worden gecompleteerd met een extra werk, het bekende Central Park in the Dark en General William Booth enters into Heaven.

Charles Ives kreeg op jonge leeftijd muziekles van zijn vader, die zelf leider van een militaire kapel was. Toch maakt Charles Ives van muziek niet zijn beroep. Ives verdiende zijn brood in het de wereld van verzekeringen met zijn eigen verzekeringsmaatschappij Ives & Myrick. Het componeren van werken en het spelen als organist deed hij in zijn vrije tijd. De belangrijkste werken componeerde Ives op jongere leeftijd. In 1918 kreeg hij een hartaanval en componeerde nauwelijks meer. Ives overleed in 1954.

De Amerikaanse dirigent en componist Leonard Bernstein (1918-1990) heeft zich er erg voor ingezet om de muziek van Ives weer onder de aandacht van publiek en collega’s te krijgen. Niet geheel onsuccesvol, want tegenwoordig worden de werken van Ives regelmatig gespeeld. De nieuwe opnamen van het Dallas Symphony Orchestra met dirigent Andrew Litton zal zeker een steentje bijdragen aan de bekendheid van Ives’ symfonieën. Litton weet de werken op zeer boeiende wijze te vertolken, waarin alle kleurrijke facetten van de werken tot uiting komen. Vooral slagwerk en de kopersectie komen zeer fraai tot hun recht in deze opnamen van Hyperion.

De eerste symfonie brengt Litton met bravoure en gepaste luchtigheid. De vlotte tempo’s geven het geheel een levendig stijl. De eerste symfonie is op de SACD gekoppeld aan de vierde symfonie. Dit werk componeerde Ives zo’n tien tot twintig jaar na de eerste symfonie en heeft ook een heel ander karakter. Het werk is veel moderner van toonaard en gebruikte technieken. Ives bedient zich hierbij ook van de piano en in het laatste deel van een koor. Beide symfonieën worden op deze SACD gecompleteerd met een uitvoering van Central Park in the Dark. Dit thematische muziekwerk verbeeldt een man die op een warme zomerdag in het Central Park zit en omringt wordt door tal van geluiden. Een fraai werk, dat evenzo fraai door Litton en orkest wordt neergezet.

De tweede symfonie van Ives maakt gebruik van melodieën die een duidelijk Amerikaanse stijl hebben. Het is een van Ives’ meest fraaie werken. Toch duurde het bijna 50 jaar na voltooiing voordat de symfonie zijn première uitvoering kreeg. Dirigent Leonard Bernstein speelde in 1951 met het New York Philharmonic het werk voor de eerste keer. Litton zet met de uitvoering op deze SACD een betoverende uitvoering neer, die zonder meer tot een van de beste uitvoeringen gerekend mag worden. Heel anders qua stijl is de derde symfonie, die de titel “The Camp Meeting” kreeg. Het werk heeft een meer gospelachtig spiritueel karakter en heeft diverse orgelwerken als basis. Ook hier een bijzonder fraaie uitvoering door Litton en het Dallas Symphony Orchestra. Op deze SACD als extra werk het onbekende General Booth enters into Heaven. Een lied op de tekst van Vachel Lindsay’s gedicht over generaal William Booth, oprichter van het ‘Salvation Army’ (Leger des Heils).

De twee los verkrijgbare SACD’s zitten elk in het standaard transparant CD jewelcase doosje. De SACD gaat vergezeld van een 20 pagina’s tellend boekje met achtergrondinformatie in drie talen (Engels, Frans en Duits).

Beeldkwaliteit

Beeldkwaliteit is niet van toepassing bij Super Audio CD (SACD). Een afbeelding van de SACD cover is als ‘screenshot’ opgenomen.

Geluidskwaliteit

De gespeelde werken zijn in DSD (Direct Stream Digital) opgenomen. De werken zijn uitgebracht als een hybride SACD (Super Audio CD). Deze hybride SACD schijf kun je gewoon in je CD speler afspelen. Je hoort dan de CD versie van het werk. Met een SACD (of multi SACD/DVD) speler kun je de SACD stereo en de SACD 5.1 surround sound beluisteren. Deze tracks kunnen een gewone CD/DVD speler niet lezen. Voor de 5.1 mix heb je uiteraard een surround installatie nodig. Meer informatie over de techniek van SACD en DSD kun je vinden in in onze Woordenlijst.

Onze interesse gaat natuurlijk uit naar de twee zeer hoogwaardige DSD audiotracks die op de SACD staan. Je hebt hierbij keuze uit SACD stereo en SACD 5.1 surround sound. De SACD stereotrack heeft een prima klinkend breed stereogeluidsbeeld. In vergelijk met de ‘gewone’ CD track klinkt deze SACD stereotrack verfijnder met meer ruimte en detail. Vooral de hoge frequenties klinken zeer fraai en gedetailleerd. De violen klinken mooi fluweelachtig, het koper, slagwerk en de bassen lekker vol en gedetailleerd. Op de ‘gewone’ CD klinken violen vaak iets te scherp. Door de betere detaillering van het hoog is ook de ruimtelijke definitie van het geluid fraaier dan bij CD. De verschillende instrumenten komen in deze opname zeer fraai tot uiting. De dynamiek in het geluid is ook prima en is hoorbaar groter dan bij de CD track.
Bij beluistering van de SACD surround sound track wordt het nog iets mooier, door het iets meer open karakter van het geluidsbeeld. Uiteraard blijft de nadruk van het geluid op de frontspeakers liggen. Dankzij de surround speakers ontstaat nu een meer ruimtelijk geluidsbeeld, waardoor het totale geluidsbeeld nu opener klinkt en de individuele instrumenten duidelijker en beter geplaatst te horen zijn. Het LFE kanaal wordt beperkt aangesproken. Bij alle werken is het aanwezige laag uitstekend.

Extra's

Bij beide SACD's zit een 20 pagina’s tellend boekje met achtergrondinformatie. De tekst is in het Engels, Frans en Duits.

Dirigent Andrew Litton en het Dallas Symphony Orchestra zetten met hun prachtig gespeelde uitvoeringen van de vier symfonieën van Charles Ives een nieuwe standaard neer. De opnames zijn gemaakt tijdens live concerten in Dallas. De gespeelde uitvoeringen zijn subliem, de DSD opnamen laten je genieten van een fraaie detaillering en geweldige muzikaliteit. Vooral de DSD 5.1 surround versies van de werken klinken bijzonder fraai met een mooi open en zeer gedetailleerd geluidsbeeld.
De werken zijn door Hyperion uitgebracht op hybride SACD schijven. Afspeelbaar in elke CD/DVD speler, maar voor het SACD stereo en SACD 5.1 surround geluid heb je een SACD speler nodig. Bij elke SACD zit een boekje met achtergrondinformatie in drie talen (Engels, Frans en Duits). Absolute aanrader!

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Codaex.

Lees meer

• Vorige: Monty Python and the Holy Grail (EDE) (DVD)
• Volgende: World Trade Center (SE) (DVD)