Jaar 2602, Het

In 1942 begint in het voormalig Nederlands-Indië (het huidige Indonesië) de Tweede Wereldoorlog als Japan het land binnenvalt. Het nieuwe regime stelt nieuwe regels in voor de lokale bevolking en de Nederlandse kolonisten. Eén daarvan was de Japanse jaartelling: 2602. Veel van de Nederlanders werden in Japanse interneringskampen geplaatst. Onder hen veel jonge kinderen. Zeventig jaar later worden die kinderen geïnterviewd en gevraagd naar hun ervaringen uit die tijd. Ze weten zich nog veel van die tijd te herinneren, van vrolijke gebeurtenissen tot traumatische ervaringen. De inmiddels bejaarde mensen vertellen hun verhaal met veel detail, maar zonder grote emoties. Aan de hand van -vaak amateur- archiefbeelden is te zien hoe het leven voor kinderen in Nederlands-Indië toen was.

Het Jaar 2602 is een documentaire gemaakt in opdracht van Stichting Verfilming Japanse Burgerkampen 1942-1945. Het geld kwam van Stichting het Gebaar, die het geld beheert dat door de overheid aan de Indische oorlogsgetroffenen is toegekend. Vanuit die stichting zijn meer films over het voormalig Nederlands-Indië (het tegenwoordige Indonesië) gefinancierd, zoals Ver van Familie van Marion Bloem en de documentaire Kinderjaren van Piet Oomes. De Stichting Verfilming Japanse Burgerkampen 1942-1945 wilde de verhalen van een generatie oorlogsgetroffenen vastleggen, voordat deze is uitgestorven. De verhalen zijn van mensen die kind waren tijdens de oorlog in Nederlands-Indië. Nu zijn ze bijna allemaal de 70 gepasseerd. Vaak praten ze voor het eerst over hun belevenissen tijdens hun verblijf in een Jappenkamp in Indonesië. Jarenlang hebben ze gezwegen, vaak ook tegen hun kinderen. Nu vertellen ze dan eindelijk hun verhaal, zodat ze bewaard blijven voor het nageslacht. Dat is ook de insteek van de stichting geweest. Deze verhalen vertellen een belangrijk deel van de Nederlandse geschiedenis in voormalig Nederlands-Indië en ze moeten vastgelegd worden voordat ze verloren zijn. Dat is ook de belangrijkste inhoud van deze documentaire, die is gemaakt door André van der Hout en Linda Lyklema. Het gaat om de verhalen en niet om het mooie filmen. Het zijn allemaal keurige interviews aan tafel, waarbij de camera redelijk op afstand blijft. Nooit wordt er ingezoomd als de verhalen emotioneel of aangrijpend worden. Het is daarmee letterlijk een wat afstandelijke film geworden. Er worden een flink aantal mensen geïnterviewd, waarvan er velen eenzelfde soort verhaal vertellen. Soms zijn er mensen die maar één zin zeggen en dan wordt er al weer overgegaan naar een volgend persoon. Dat maakt het wat fragmentarisch en maakt het moeilijk voor de kijker om met de verhalen van één persoon mee te gaan. Toch zijn er een aantal indrukwekkende vertellingen die bij een enkeling zeker een traantje zullen veroorzaken. Vooral bij diegenen die de verhalen herkennen en misschien zelf hebben meegemaakt. Tussen de interviewfragmenten door zijn een aantal archiefbeelden gemonteerd. Vaak zijn deze beelden afkomstig uit privéopnames van Nederlandse kolonisten. Een aantal ervan zijn uniek en nog nooit eerder vertoond. Er zijn zelfs een aantal kleuropnames te zien, iets wat zeer bijzonder is.

Beeldkwaliteit

De documentaire staat in het originele beeldformaat van 1.78:1 anamorf op de DVD. De voor de film gedraaide beelden zijn bijna uitsluitend interviews. De kaders zijn vrij ruim, waardoor er vrij veel van de achtergrond te zien is. De interviews zien er prima belicht en heel filmisch uit. Er is wel vrij veel beeldruis te zien en er zijn regelmatig kleine compressiefoutjes te zien in de achtergrond. Dat maakt het beeld wat onrustig. Het contrast en schaduwdetail zijn oké, maar het zwartniveau is matig. Het diepe zwart ontbreekt volledig, het neigt veel meer naar donkergrijs. De kleurentinten komen wat ingetogen over, maar huidtinten zien er naturel uit. De archiefbeelden zijn wisselend van kwaliteit. Van heel licht en vol met krassen tot zeer netjes en contrastrijk. Vooral de kleurenbeelden zien er opzienbarend mooi uit, ook al zijn de kleuren door de jaren heen wat verbleekt.
De documentaire is onderverdeeld in 8 hoofdstukken, die ieder met archiefbeelden beginnen. De hoofdstukken zijn ook via het menu te selecteren. Voor de internationale markt is Engelse ondertiteling beschikbaar, die vrij klein qua lettertype is.

Geluidskwaliteit

Het geluid staat in Dolby Digital 2.0 (192 kb/s) formaat op de DVD. Het gaat in deze documentaire bijna uitsluitend om interviews. Het enige wat hiervan afwijkt zijn de archiefbeelden, waar het geluid van een filmprojector en wat geluidseffecten met muziek zijn gemonteerd. Dat maakt dat het geluid heel basic van opzet is. Het gaat om de gesprekken en die zijn over het algemeen goed te volgen. De mensen zijn reeds op leeftijd en sommigen hebben wat moeite met praten. Maar onverstaanbaar zijn ze nooit. Een geluidstrack waarbij het om de inhoud van de interviews gaat en dat is prima in orde.

Extra's

De DVD heeft statische menuschermen in 1.78:1 anamorf beeldformaat, zonder achtergrondgeluid. Er is ook een Engelstalig menu beschikbaar voor de internationale markt. De extra's zijn in 1.33:1 (4x3) beeldformaat en hebben Dolby Digital 2.0 geluid, behalve waar vermeld.

Een Heerlijke Jeugd (8½ min.)
Mensen die kort voor de oorlog zijn geboren vertellen over hun jeugd, hun vaders en moeders en hun belevenissen voordat de oorlog uitbrak. Alle verhalen zijn voice-over bij archiefbeelden, die voornamelijk uit privécollecties komen.
Dit item heeft een beeldformaat van 1.33:1.

Naar Holland (5½ min.)
In eenzelfde opzet en met dezelfde mensen aan het woord wordt er verteld hoe men na de oorlog en onafhankelijkheidsstrijd naar Nederland vertrok. Men ging met de boot, maar dat werd zeker geen pleziervaart. Bij aankomst in Nederland had men een andere aankomst verwacht. Het was koud, kil en de mensen waren afstandelijk. Tijdens de voice-overs zijn archiefbeelden van de zeereizen en de aankomst in Nederland te zien.
Ook dit item heeft een beeldformaat van 1.33:1

Het Verhaal van een Moeder (14 min.)
Willeke van Ammelrooy, een van de redactieleden van deze documentaire, introduceert het verhaal van een moeder, Nell van de Graaff. Zij heeft in een Jappenkamp gezeten met haar kinderen, maar het overleefd en haar man na de oorlog weer ontmoet. In 1950 is ze naar Australië verhuisd. Nell vertelt zelf het verhaal van haar verblijf in een Jappenkamp.

Trailer Contractpensions (2 min.)
Hetty Naaijkens maakte de documentaire Contractpensions, over de opvang van Nederlanders die terugkeerden uit Indonesië na de oorlog en de Bersiapperiode (onafhankelijkheidsstrijd).

In 1942 breekt in het voormalig Nederlands-Indië de oorlog uit als Japan het land binnenvalt. Zeer veel Nederlanders komen in de Japanse kampen terecht, waaronder ook veel kinderen. Nu, bijna 70 jaar later, vertellen deze kinderen over hun tijd in het Jappenkamp.
Het Jaar 2602 is een bijzonder project van Stichting Verfilming Japanse Burgerkampen 1942-1945. Deze documentaire is gemaakt om de verhalen voor het nageslacht te bewaren. De film bestaat uitsluitend uit interviews en archiefbeelden. Bij vlagen zijn het indrukwekkende verhalen, maar het geheel komt wat fragmentarisch over. Voor een documentaire als deze zijn de beeld- en geluidskwaliteit prima in orde, maar zijn ondergeschikt aan de inhoud. Voor wie deze periode zelf heeft meegemaakt zullen de verhalen zeer herkenbaar en aangrijpend zijn.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Filmfreak Distributie.

Lees meer

• Vorige: Summer Days with Coo (DVD)
• Volgende: Mad Men - Seizoen 1 (Blu-ray)