Stand van de Zon, De

Eind jaren ‘90 zit Indonesië in een diepe crisis. Zozeer zelfs dat president Soeharto na 32 jaar aan de macht te zijn geweest onder druk van veel studentprotesten moet aftreden. Een groot deel van de Indonesische bevolking leeft met armoede en honger. Zo ook de familie van moeder Rumidjah met haar zonen Bakti en Dwi. Moeder Rumidjah werkt hard voor het eten en helpt zelfs haar familie op het platteland om de oogst binnen te halen. Ze heeft veel kritiek op Bakti, die de kantjes ervan af loopt en zelfs met z’n werk als busconducteur niet genoeg geld binnenhaalt om de huur van de bus te betalen.
Maar ze hopen dat er nieuwe tijden aanbreken en gaan dan ook stemmen bij de nieuwe verkiezingen. Of dat voldoende is om het tij te doen keren is nog maar de vraag.

De Stand van de Zon is een prachtig gefilmde documentaire over de toestand in Indonesië aan het eind van de jaren ‘90, gemaakt door Leonard Retel-Helmrich, zelf van Indonesische afkomst. Het is een persoonlijke film, maar in een politieke context geplaatst. De mensen in Indonesië leven in armoede en daar is de familie in de film geen uitzondering op. Zonder het gebruik van interviews of voice-over wordt het verhaal heel pakkend en duidelijk verteld. Retel-Helmrich heeft zich zo vereenzelvigd met deze familie en gaat zo op in het dagelijkse leven dat de mensen in z’n film helemaal zichzelf zijn en geen blad voor de mond nemen. Hij hanteert zelf de camera en is daardoor zeer mobiel en continu op de aktie gericht. Daarbij heeft hij het filmische element niet vergeten. Hij brengt de mensen zeer filmisch in beeld en heeft oog voor de omgeving. Zo is er een scène in een trein waarbij Retel-Helmrich een klein jongetje filmt dat uit een open deur hangt. Zijn camerabeweging, tot en met het uit de trein hangen van de camera, is zo mooi gemaakt dat je zou denken dat het met ingewikkelde equipment is gemaakt. Hij gebruikte echter alleen een kleine semi-professionele MiniDV-camera (een Sony VX1000 voor de kenners), die eigenlijk zeer beperkt is in z’n mogelijkheden. Diezelfde beperktheid van de camera heeft dan ook wel z’n invloed op de beeldkwaliteit, die niet altijd even constant is. Maar als film is deze documentaire zeer geslaagd.

Beeldkwaliteit

De film staat in 1.78:1 anamorf op de DVD. Zoals hiervoor aangegeven is de film gedraaid met een semi-professionele MiniDV-camera. Voor de bioscooprelease is de film overgezet naar 35mm film. Het gebruik van deze camera heeft z’n invloed op de beeldkwaliteit. Er is, met name in de donkere scènes een gain-stand gebruikt die veel beeldruis veroorzaakt. Ook zijn er scènes die last hebben van het automatische diafragma wat zo’n camera heeft. Daardoor wordt bij tegenlicht het licht in de gezichten van mensen minder en blijft er weinig detail over. Ook is, wederom door het gebruik van de camera, veel aliasing zichtbaar, met name dan bij snelle camerabewegingen. De scherpte en de kleuren zijn over het algemeen goed, behalve weer bij de donkere interieurscènes. De film is onderverdeeld in 12 hoofdstukken. De ondertiteling is duidelijk leesbaar en staat netjes onder in beeld. De filmopnames hebben een wisselende beeldkwaliteit, de transfer naar DVD is goed.

Geluidskwaliteit

De film bevat alleen een Dolby Digital 2.0 (192 kb/s) geluidstrack. Het geluid is opgenomen met een microfoon vastgemaakt op de camera. Dat maakt dat het geluid altijd gericht is op de aktie. Daardoor klinken mensen buiten beeld vaak ‘off-mic’, waardoor ze minder goed verstaanbaar zijn. Maar vanwege de Indonesische taal is dat bij deze film minder storend. Enkele scènes zijn opgenomen met een stereomicrofoon, waardoor personen buiten beeld naar links of rechts geplaatst zijn in het geluidsbeeld. Sommige geluiden zijn een beetje overstuurd (door de beperkte mogelijkheden van de camera) en klinken dan wat rasperig. Er is dan een soort echo op de zijkanalen.
De sferen zijn erg mooi en staan redelijk hard in de mix. De weinige muziek die gebruikt wordt is mooi en sfeervol. Maar het geluid past verder prima bij de film en voor een op deze manier gedraaide documentaire is het geluid zeer acceptabel.

Extra's

Het menu van de DVD is een geanimeerd menuscherm met een van de mooiste shots uit de film als achtergrond. Het is in 1.78:1 anamorf beeldformaat. Als achtergrondmuziek wordt de aftitelsong gebruikt. Verder zijn er geen extra’s aanwezig.

De Stand van de Zon is een zeer mooi gefilmde documentaire over de situatie in Indonesië aan het eind van de jaren ’90. Mensen hebben honger en hebben moeite om hun hoofd boven water te houden. Door ondermeer studentenprotesten is president Soeharto genoodzaakt af te treden en dat maakt ruim baan voor nieuwe verkiezingen.
De documentaire is knap gemaakt met aandacht voor persoonlijke problemen, zonder het politieke raamwerk te vergeten. Het camerawerk is werkelijk prachtig. De beeld- en geluidskwaliteit zijn door het gebruik van een semi-professionele camera niet optimaal, maar zijn alleszins acceptabel. Staar je in ieder geval niet blind op de mindere beeldkwaliteit. Deze film is een van de beste Nederlandse documentaires van de laatste jaren.
De DVD is als losse editie verkrijgbaar, maar ook samen in één box met het vervolg op deze film: De Stand van de Maan

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Total Film Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Blade in the Dark, A (DVD)
• Volgende: Deuce Bigalow: European Gigolo (DVD)