Staking

In een Russische fabriek aan het begin van de 20e eeuw heerst onvrede over de arbeidsomstandigheden. De directeur en aandeelhouders willen hier echter niets aan doen. Een van de arbeiders pleegt zelfmoord als hij vals wordt beschuldigd van diefstal. Dat is de druppel die de emmer doet overlopen en de arbeiders gaan in staking. Ze stellen een eisenpakket op dat door de aandeelhouders van tafel wordt geveegd. De staking blijft echter voortduren, hoewel de arbeiders geen loon en dus geen eten meer hebben. De leiders van de fabriek kunnen zich een langere staking niet veroorloven en stellen alles in het werk om de stakers weer aan het werk te krijgen. Uiteindelijk weten ze zelfs de hulp van het leger in te roepen, met verstrekkende gevolgen.

Staking is de eerste grote speelfilm van de Russische filmpionier Sergei Eisenstein. Samen met Pantserkruiser Potemkin, Oktober, Alexander Nevskiy en Ivan de Verschrikkelijke behoort Staking tot een van zijn meest aansprekende films. Het is een film met een bijzondere stijl en zit vol dynamiek. Zeker voor de tijd waarin de film gemaakt werd (1925) was Eisenstein zeer vooruitstrevend bezig. Het gebruik van de camera en zijn parallelle montage waren voor die tijd uniek. Zelfs tegenwoordig zijn er filmmakers die hun inspiratie uit het werk van Eisenstein halen.
Eisenstein kreeg de opdracht voor het maken van Staking van Proletarskaya Kultura (Proletkult), een organisatie van de Russische staat die proletarische kunst moest subsidiëren. Het zou de eerste film uit een reeks van acht moeten worden. De staat wilde een informatieve en rechtlijnige propagandafilm hebben. Eisenstein maakte echter een film vol symboliek. Die andere zeven films zijn er nooit gekomen…
Staking is geen gemakkelijke film om te volgen. Het is een film voor liefhebbers van de geluidsloze film, waarbij ook nog een aparte manier van vertellen gebruikt wordt. Het bevat geen standaard verhaal, maar het geheel wordt verteld aan de hand van indrukken en beelden. Het is een propagandistische film met bijzonder fraai camerawerk en een speciale montage. Een manier van monteren waarmee Eisenstein beroemd is geworden. Hij geloofde namelijk niet in de kracht van een shot, maar in de kracht van de montage. Alle shots samen maken een film. Die samenvoegingen van shots komen uitstekend tot hun recht in de arbeidersopstand-scènes van Staking. Ondanks dat volgens Eisenstein alle shots samen pas een eenheid vormen zitten er een aantal prachtige opnames in deze film. Hij maakt regelmatig gebruik van dubbel-beelden, rijders en camerabewegingen. Iets wat voor die tijd vrij ongebruikelijk was. Daarnaast gebruikte Eisenstein een aantal beroemd geworden metaforen. Zo beeldde hij het neerslaan van de opstand uit door het tonen van een slachting van koeien. Het is duidelijk dat Eisenstein met deze film zichzelf direct op de internationale filmkaart heeft gezet. Staking is een bijzondere film en iedereen die interesse heeft in een van de pioniers van de filmgeschiedenis moet deze film een keer gezien hebben. Met deze DVD-uitgave is die mogelijkheid in ieder geval een heel stuk dichterbij gekomen.

Beeldkwaliteit

De film staat in het originele beeldformaat van 1.33:1 op de DVD. De film is in 1969 door Gorki Studio’s gerestaureerd. Deze versie staat op de DVD. De kwaliteit is niet te vergelijken met de moderne films. Ook onlangs gerestaureerde films zien er beter uit dan deze versie van Staking. Maar voor een film waarvan het negatief inmiddels bijna 85 jaar oud is valt de kwaliteit van deze print nog alleszins mee. Er zijn een redelijk aantal beschadigingen en krassen te zien, maar het komt niet voor dat daardoor de film niet meer te volgen valt. Ook ontbreken er geen stukjes film. Het contrast is van wisselende omvang, soms erg laag, dan weer erg hoog. Maar dat heeft te maken met de kwaliteit van het filmmateriaal van toen. Voor het overige blijft alles goed te volgen. Bij de tussentitels valt de tele-cine wobble (beweging van het beeld) op. Gezien de leeftijd van de film is de kwaliteit alleszins acceptabel.
De film is onderverdeeld in 8 hoofdstukken, die ook via het menu zijn te selecteren. De tussentitels zijn in het Russisch en hebben optionele Nederlandse ondertiteling.

Geluidskwaliteit

Op de DVD staan twee geluidssporen: een met de muziek uit 1969 van het Gosfilmofonds en een recente muziektrack uit 2001 van Yo Yo Mundi. Beide zijn in Dolby Digital 2.0 (192 kb/s) formaat. De versie van het Gosfilmofonds is afkomstig van de filmprint en klinkt daardoor wat dunnetjes. Er zijn ook wat kraakjes en ruis te horen. De versie van Yo Yo Mundi is van een technisch veel betere kwaliteit en bevat veel meer dynamiek. Toch gaat de voorkeur uit naar de 1969 versie, omdat deze veel authentieker klinkt. Sterker nog, de versie van Yo Yo Mundi is totaal misplaatst en past in z’n geheel niet bij deze film. Het klinkt veel te modern met elektrische gitaren en drums. Het is te vergelijken met de soundtrack van Queen bij een uitvoering van Fritz Lang’s Metropolis. De muziek zoals Yo Yo Mundi die brengt lijkt een beetje op die van Rowwen Heze, dan heb je een indruk van hoe het klinkt.

Extra's

De DVD heeft statische menuschermen in 1.33:1 beeldformaat, zonder achtergrondgeluid. De DVD zit in een dunne digipack, zoals meerdere uitgaven van Moskwood op de markt worden gebracht. Op deze DVD staan geen extra’s.

Een groep arbeiders besluit na de zelfmoord van een van hun collega’s tot een staking. De leiders van de fabriek gaan echter niet in op de eisen van de stakers.
Staking is de eerste grote speelfilm van de Russische regisseur Sergei Eisenstein. De film wordt als een klassieker beschouwd, wat vooral te danken is aan de unieke en dynamische stijl van filmen en monteren. Deze versie op DVD bevat voor een film van 85 jaar oud een nog alleszins acceptabele beeldkwaliteit. Qua geluid zijn er twee muziektracks beschikbaar. De moderne versie van Yo Yo Mundi is geheel misplaatst, maar gelukkig is er ook nog een veel authentieker klinkende versie uit 1969 beschikbaar. Er staan geen extra’s op deze DVD.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Moskwood Media.

Lees meer

• Vorige: Eden Lake (DVD)
• Volgende: Baby Formula, The (DVD)