Disney's Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen - De achtergronden van een wereldster

Untitled Document

Disney's Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen - De achtergronden van een wereldster

De ontwikkeling en restauratie van Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen.

DVD.nl had het genoegen om een zogenaamd webevent bij te wonen met Lella Smith, de Creative Director bij de studio's van Animation Research Library (ARL). Dit ter gelegenheid van de release van Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen op DVD en Blu-ray Disc, oktober 2009. Lella Smith werkt in de bibliotheek van de Walt Disney Studio. Ze maakt de catalogus en onderschriften van tentoonstellingen. Ook publiceert ze boeken over animaties en ontwerpen binnen de studio. De ARL beheert een groot archief met vroege animaties, waaronder Plane Crazy met Mickey Mouse uit 1928 en Oswald the Lucky Rabbit uit 1927. Tijdens het interview krijgt Lella Smith vragen voorgeschoteld over het maken van Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen en een aantal vragen over de restauratie van de film.

De geschiedenis van de karakters.

Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen is de eerste lange animatiefilm van Walt Disney, uitgebracht in 1937. In eerste instantie waren er nog twee dwergen meer, die Baldy en Jumpy werden genoemd. Er bestaan vroege schetsen en animaties van deze twee dwergen. "Afgezien van Dopey en Grumpy leken in het begin de overige dwergen erg op elkaar, waardoor ze nauwelijks een eigen karakter hadden. Ze waren daardoor moeilijk uit elkaar te houden", aldus Lella Smith. Ook veranderde continue de namen van de dwergen, totdat de juiste naam voor het juiste karakter werd gevonden. Namen die in het begin circuleerden waren Hicky, Gabby, Nifty, Sniffy, Lazy, Puffy, Stuffy, Weezy of Shorty. Uiteindelijk werden het Doc, Grumpy, Sleepy, Bashful, Sneezy, Happy en Dopey.

Hoe kregen deze dwergen zo'n geloofwaardige persoonlijkheid? Hoe kwamen de karakters van deze dwergen tot stand?

Smith: Het begon allemaal met de naam. Daarnaast werd er uren vergaderd over hoe bijvoorbeeld Dopey en Grumpy moesten reageren, hoe ze moesten zitten bijvoorbeeld of hoe ze zouden bewegen. Alles stond in het teken van het karakter van de dwerg. Hoe staat een slaperige dwerg op? Er werden menselijke trekken in de dwergen verwerkt. Bill Tytla, een van de animators van Walt Disney, zou zeggen: "Wat zou het karakter denken in deze situatie?". Zelfs de cameramensen waren bezig met hoe een karakter zou moeten bewegen. Zo kreeg elke dwerg z'n eigen karakter en persoonlijkheid, wat de film nu juist zo charmant maakt.

De dwergen zorgen voor een flinke dosis humor in de film. Hoe ontstonden de grappen en werden ze allemaal gebruikt in de film?

Smith: Walt Disney vond goede grappen zo belangrijk voor zijn film dat hij $5 tot $10 betaalde voor elke grap die uiteindelijk in de film terecht kwam. Vergeet niet dat er op dat moment een crisis gaande was! Je kon uit eten voor 35 cent, dus $5 was veel geld. Veel tekenaars waren blij dat ze werk hadden, maar ze vonden het ook heel leuk om voor deze film te tekenen.  Maar niet elke grap kwam natuurlijk in de film. Er zijn delen van de film die bijna helemaal ontwikkeld waren, maar die uiteindelijk toch sneuvelden. Een van deze scènes was het stapelen van matrassen en het was erg grappig. En een scène met Dopey die een spelletje speelt met een eekhoorn en daarbij elke keer verliest. Maar die scènes werden uit de film gehaald omdat ze volgens Walt Disney het tempo uit de film haalden en weinig toevoegden aan het verhaal. Walt Disney vond het heel belangrijk dat er vaart in de film zat en dus werden die scènes verwijderd.

De tekenaars gebruikten ook menselijke modellen voor hun inspiratie. Hoe ging dat in z'n werk?
Smith: Walt Disney had al eerder gebruik gemaakt van levende modellen, maar ten tijde van Sneeuwwitje wilde men het nog levensechter maken. Vergeet niet dat ze voorheen bijna alleen maar animaties met dieren maakten. En als je dan een menselijk figuur moet tekenen komt er veel meer bij kijken en moet je weten hoe je dat moet doen. Daarom werd iemand als Ed Collins ingehuurd die naar de studio kwam om bewegingen uit te voeren. Bewegingen als een dwerg bijvoorbeeld. Die bewegingen werden gefilmd en de tekenaars keken er dan naar. Tekenaar Freddie Moore nam die film 's avonds mee naar huis en analyseerde hem door 'm in slow motion en versneld af te spelen. Daardoor werd heel veel duidelijk over de bewegingen die Sneeuwwitje en de dwergen konden maken en hoe deze er uit moesten zien. Er zijn verschillende dwergen, die ieder hun eigen karakter hebben.  Marge Champion stond model voor Sneeuwwitje. Ze was bijzonder mooi, zelfs nu op 90-jarige leeftijd is ze nog beeldschoon. Ze danste op een podium en haar bewegingen en die van haar jurk werden goed bekeken door de tekenaars. Ook deed zij de bewegingen van dwerg Dopey. De tekenaars gebruikten dat als inspiratie en dat maakte de film uiteindelijk veel beter.
Ik wil wel duidelijk maken dat de tekenaars de film van de modellen niet kopieerden. Ze gebruikten het puur als referentie of inspiratie voor de bewegingen van de karakters. Ze gebruikten die filmbeelden om de bewegingen te analyseren, dat was belangrijk voor hen. Maar het zou niet eerlijk zijn om te zeggen dat ze de beelden klakkeloos kopieerden. Dat was dus echt niet zo.

Er hebben een aantal legendarische tekenaars speciaal aan het karakter van Dopey gewerkt. Kunt u hier iets meer over vertellen?
Smith: De meesten hadden heel veel plezier in het werken aan Dopey. In het begin was hij een heel groot en sterk type en Walt Disney begreep dat ze heel voorzichtig moesten zijn met dit karakter. Hij wilde niet dat Dopey voor gek werd gezet. Dopey moest alleen kinderlijk zijn, niet simpel.  Dat is ook de reden dat van alle dwergen alleen Dopey geen baard heeft. Er zijn meer dwergen die iets unieks hebben. Zo is Happy bijvoorbeeld de enige met witte en borstelige wenkbrauwen. Maar Dopey is in meer opzichten bijzonder. Dus werd er heel veel over Dopey gesproken. Door de tijd heen werd hij een slungelig typetje en groeide zijn oren en werden z'n voeten steeds groter. Gezamenlijk werkten de tekenaars aan het karakter. Hij is tijdens het proces flink veranderd tot wat hij uiteindelijk is geworden.

Hoe is het idee ontstaan dat de dwergen mijnwerkers waren?
Smith: Er is een schets van de dwergen waar ze matrozen op een schip zijn. Ik ken de achtergronden niet, maar het ziet er erg grappig uit met de baarden en de matrozenpetjes. Ze zien er nogal brommerig uit. Maar Walt Disney besloot dat ze beter in een diamantmijn konden werken, waardoor ze er wat smoezeliger uit zouden zien. Er bestaat een versie waarin ze nogal nauwkeurig en netjes waren. Maar het leek Walt Disney veel grappiger als ze niet zo schoon zouden zijn en hun huis een rommeltje was. Als Sneeuwwitje dan komt helpt ze hen met schoonmaken waardoor de dwergen hun huis weer een beetje op orde krijgen. Dat is anders dan in de originele versie van de gebroeders Grimm.

Was er ooit het idee om een vervolg te maken op Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen?
Smith: Ja, dat was er. Er zijn een aantal promotiefilmpjes gemaakt nadat de film klaar was. Het waren eigenlijk korte filmpjes om geld in te zamelen voor de oorlog. Maar iedereen wilde meer dwergen en er werd continue aan Walt Disney gevraagd of er niet meer dwergen kwamen. Walt Disney werd kwaad, want hij vond dat de dwergen maar in één film aan bod moesten komen. Hij hoefde niet nog een film met dwergen. Bij vergaderingen over volgende films werd telkens weer geopperd om er dwergen in te laten spelen, maar elke keer wees Walt Disney dat idee af.  Maar de dwergen kwamen nog wel regelmatig terug in reclamefilmpjes en korte animaties.

Zijn er nog Europese invloeden te zien in de ontwerpen en tekeningen?
Smith: Jazeker! Walt Disney ging naar Europa in, ik geloof, 1934 en was verbaasd over wat hij allemaal zag. Het was niet een bijzonder geschoolde man, omdat hij al vroeg moest gaan werken om de familie financieel bij te staan. En hij had ook nooit veel gelezen. Maar toen hij naar Europa ging en daar boeken,  kunstenaars  en  tekenaars – mensen als Arthur Rackham en Kay Neilson – ontdekte, zag hij de mogelijkheid om de kennis die hij in Europa had opgedaan te gebruiken bij de ontwikkeling van zijn animatiefilms. Hij had inmiddels al een traditie in gang gezet om bekende sprookjes te gebruiken voor zijn films. Hij had al bedacht dat het makkelijker was om bekende verhaaltjes te gebruiken. Dat scheelde in de karakterontwikkeling en zo. Maar na zijn ontdekking van de Europese architectuur, kunst en literatuur nam hij veel ideeën en voorbeelden mee naar huis. Hij zette een bibliotheek op in de Disney Studio's, waar de tekenaars alles konden bestuderen en inspiratie opdoen.  En hij huurde veel Europese tekenaars in om te werken in zijn studio. Hij heeft zelfs ooit een baan aangeboden aan Arthur Rackham. Maar omdat Rackham al met pensioen was en een gelukkig leventje leidde op het Engelse platteland heeft hij het aanbod afgeslagen. Maar Walt Disney besefte dat de Europese tekenaars een talent hadden die de films een meerwaarde konden geven, iets wat hij erg graag wilde.

Hoe komt het dat Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen nog steeds zo legendarisch is voor het huidige publiek? Wat onderscheidt deze film van andere animatiefilms?
Smith: Ik denk dat het komt doordat Walt Disney in staat was om menselijke emoties en karaktereigenschappen in de karakters aan te brengen. En door het feit dat iedereen zoveel sympathie heeft voor het mooie meisje dat zo slecht wordt behandeld door de koningin. Ik denk dat dit een van de sterkste punten is. Het feit dat zij zo goed was en dat ze zoveel vrolijkheid uitstraalde en hoop had voor de toekomst. Terwijl de koningin zo slecht was, een van de slechtste karakters die ooit in animatiefilms was voorgekomen.  Iedereen kent wel een kind dat ooit niet goed werd behandeld en in deze film is er een meisje dat dit allemaal overwint. En ik denk dat het ook komt door de menselijkheid van de dwergen en de jager. Als zij als standaard kabouters waren getekend, zoals in het oorspronkelijke sprookje van de gebroeders Grimm, zouden ze veel minder impact hebben gehad. Maar de tekenaars hebben de karakters menselijke trekjes gegeven, echte emoties, echte gevoelens. Dat bracht ons vroeger in beroering en ik denk dat dit nog steeds geldt voor de huidige generatie.
Ik denk ook dat met de kleine wijzigingen die zijn aangebracht in het oorspronkelijke verhaal, waarvoor Walt Disney overigens regelmatig werd bekritiseerd, het uiteindelijk een beter verhaal werd. Ik bedoel, het feit bijvoorbeeld dat Sneeuwwitje een stiefdochter werd en niet de dochter van de koningin zoals in de versie van gebroeders Grimm.  En ik weet dat Sneeuwwitje in de originele versie zeven jaar oud was. In de versie van Walt Disney is ze veel ouder en meer volwassen. Walt Disney zei: "Ik kan gewoon niet omgaan met de gedachte dat de moeder Sneeuwwitje dood maakt". De koningin in de oorspronkelijke versie stierf een pijnlijke dood door het dansen op schoenen met hete kolen erin. Walt Disney heeft gezegd: "Laten we de koningin van een klif vallen voordat Sneeuwwitje wordt gewekt door de prins, zodat de liefde die ontstaat tussen deze twee individuen echt is". Dus ik denk dat de subtiele veranderingen die zijn aangebracht in het verhaal het voor de mensen meer herkenbaar en acceptabel maakte.

Over de nieuwe transfer voor DVD en Blu-ray Disc.
Smith: Het werd hoog tijd dat er eens een goede restauratie van deze film werd gedaan. De film heeft wel eerder behandelingen ondergaan, maar die hebben nooit de originele kleurbalans weten te herstellen. Dat is nu wel gelukt en zelfs ik heb nu dingen in de film ontdekt die ik nog nooit eerder had gezien. Een van de belangrijkste elementen van deze nieuwe release op DVD en Blu-ray Disc is dat de mensen die de restauratie hebben verzorgd de beschikking hadden over de originele Technicolor filmstrips. Met een nieuwe techniek werden deze strips vrijgemaakt van stof en vuil. De film werd daarna in de computer gescanned, waarna de kleuren werden bijgewerkt en ontbrekende deeltjes ingevuld. Er werden 361.000 beeldjes gescanned, waarvan er 120.000 werden opgeknapt.
In totaal duurde de restauratie bijna een jaar, omdat het negatief 70 jaar oud was. De kwaliteit is in de loop der jaren steeds verslechterd. Terwijl je het blik met film open trekt ruik je de oudheid en zie je letterlijk de stukjes eraf vallen.  En dit is een belangrijke film voor Walt Disney, dus het was zeker de moeite waard om veel aandacht te besteden aan de restauratie.

Hoe behoud je het karakter van de animaties tijdens de restauratie?
Smith: Nou, het gevoel van de film veranderd niet bij een restauratie. Je haalt in principe alleen het stof en de vingerafdrukken weg. Sterker nog, toen de eerste restauraties voor de Blu-ray Disc klaar waren, zag je nog de vingerafdrukken van de persoon die de filmstrips onder de camera had gelegd. Dus dat moest nog grondiger worden schoongemaakt. Maar eigenlijk is dat de basis van de restauratie. Aan de tint van de kleuren wordt niets gedaan. Ze zijn alleen schoner, niet helderder.

En hoe zit het met de restauratie van het artwork?
Smith: We behandelen het artwork hetzelfde als in een museum gebeurt. Daarvoor hebben we alle benodigde materialen tot onze beschikking. We hebben zelfs materialen die speciaal werden ontworpen voor het conserveren van animaties.  Alles wordt bewaard in zuurvrije dozen met zuurvrije weefsels. En we hebben uitzonderlijk lage temperaturen, want er zit nog steeds nitraat in het filmmateriaal waarop de tekeningen werden gemaakt. Om dat goed te conserveren is een lage temperatuur belangrijk. Verder hanteren we al het materiaal met handschoenen. We beschouwen en behandelen het als kunst. Het enige waar we nu nog op moeten letten is dat de bezoekers niet lopen te kwijlen op de tekeningen. Zij vinden het prachtig om deze te bekijken en te zien hoe de oude tekenaars hun scènes tekenden. Ze komen hier ook vaak om inspiratie op te doen en ze leren er ook nog heel veel van.  

Sneeuwwitje en de Zeven Dwergen is een echte klassieker, met prachtige animaties en een levendige soundtrack. Het was ook een baanbrekende film, wat betekende dat Walt Disney nog meer prachtige animatiefilms kon produceren.

Deel deze pagina

Lees meer

• Vorige: HDMI - feiten en mythes
• Volgende: Interview met Glen Keane: De executive producer van Rapunzel