My Scientology Movie

De gevierde en beruchte BBC-documentairemaker Louis Theroux heeft al jaren het plan om Scientology onder de loep te nemen. Niet om naar beneden te halen, maar omdat hij de kerk en diens werkwijzes wil begrijpen. Wanneer er vanuit de kerk geen antwoord komt, tracht Theroux samen met oud-scientologist (de nummer twee van de kerk) Mark Rathbun verschillende gebruiken en gebeurtenissen na te spelen om op die manier de aantrekkingskracht van Scientology te kunnen plaatsen. Het wordt al snel therapie voor Rathbun, die tot op de dag van vandaag geen normaal leven kan leiden. Hierbuiten interviewt Theroux verschillende andere ex-scientologisten, wiens verhalen heel persoonlijk zijn, maar stuk voor stuk het idee van een medogenloze kerk met een dictatoriale leider bevestigen. Hij wil graag leden van Scientology de kans geven hun verhaal te vertellen, het liefst iemand uit de elitegroep Sea Org, maar niemand reageert. Wellicht uit angst? Als blijkt dat de camera's van BCC niet de enige zijn die Rathbun en Theroux filmen en er van buitenaf actief getracht wordt de documentaire te stoppen, worden ze enkel vastberadener het project af te maken.

De kerk van Scientology is sinds diens ontstaan in 1954 voor velen een redding geweest, maar blijft altijd gehuld in controverse. Alex Gibneys Going Clear geeft een uitgebreide en indringende analyse over de (ontstaans)geschiedenis van de kerk en waarom hij ervan overtuigd is dat er binnen Scientology veel mis is, omdat sommigen alle macht naar zich toetrekken. Zoals van Louis Theroux te verwachten viel, is hij geïnteresseerd in personen; wat beweegt iemand om bij Scientology te gaan? Wat voor positieve dingen haalt iemand eruit en hoe ver ga je om de negatieve kanten te negeren? Hij is geïnteresseerd in David Miscavage, als de naar verluidt tirannieke leider van Scientology, maar ook als persoon. De documentaire gaat net zozeer over de kerk Mark Rathbun met wie Louis het meeste optrekt. Kijkers leren de man steeds beter kennen en die iedereen oprecht een kijkje lijkt te willen te geven in zijn leven en mensen wil leren wat Scientology met je kan doen. In Louis' zoektocht naar de 'echte' Scientology geeft hij aan alles te willen begrijpen waar hij hier erg in op lijkt te gaan. Hij analyseert verschillende promotionele films die mensen de kerk in moeten krijgen. Hij ondergaat met behulp van verschillende acteurs enkele oefeningen van Scientology die positief lijken te werken, wat tot enkele heftige en begrijpelijke conflicten met Rathbun leidt. Rathbun is van mening dat ze te zacht door de documentairemaker worden aangepakt. Waar of niet, Louis is zich bewust van de ogenschijnlijke alomtegenwoordigheid van de kerk en zet snel de aanval in wanneer hij gefilmd wordt door twee onbekende mensen door vlak voor hun neus hetzelfde te doen. Hij ontwapent ze met hun eigen methodes en haalt hierdoor een beetje van de mystiek weg; “Hij praat gewoon op niveau 20, die oefening hebben we ook gedaan.”. Louis Theroux slaagt er helaas niet in de volgende stap te zetten en van binnenuit iemand te spreken waar hij een afdoende redenen voor benoemt, maar kijkers zonder duidelijk einde laat. Desalniettemin is My Scientology Movie een vrij menselijke kijk op het in mystiek gehulde Scientology, waar de sluier iets meer van opgelicht is.

My Scientology Movie is Louis Theroux' poging de kerk van Scientology te begrijpen. Hoewel hij hier niet volledig in slaagt, weet hij goed de sfeer neer te zetten hoe oud-scientologen leven en wat de aantrekkingskracht en vergeldingsdrift van de kerk kan zijn. Een interessante karakterstudie waar het vooral om de mensen draait.

Lees meer

• Vorige: Hateful Eight, The (DVD)
• Volgende: Danish Girl, The (Blu-ray)