Michiel de Ruyter

De Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden vormt in de 17e eeuw een enorme bedreiging voor de grote Engelse en Franse rijken. Constant dreigt er oorlog, waardoor het volk en de regering in angst leeft. De net aangestelde raadspensionaris Johan de Witt (Barry Atsma) stelt de koppige Zeeuw Michiel de Ruyter (Frank Lammers) aan als admiraal in de hoop dat hij de Engelse vloot kan tegenhouden. De Ruyter is succesvol, maar door oproerkraaiers aan de kant van prins Willem III (Egbert-Jan Weeber) keert de rust in het land niet weer. Keer op keer gaan er geruchten dat de Engelsen weer aanvallen. Telkens weer wordt De Ruyter gevraagd de Republiek te verdedigen. Wanneer de regering het nieuws bereikt dat de Fransen de Zuidelijke Nederlanden zijn binnengevallen, lijkt de situatie volkomen onhoudbaar geworden. Het lijkt zelfs voor de grote admiraal De Ruyter onmogelijk om Nederland nog langer voor een (burger)oorlog te behoeden.

Als Michiel de Ruyter een glimp is van wat Nederlandse films kunnen zijn, dan is er veel hoop voor de toekomst. Zolang regisseurs als Roel Reiné wegblijven van Michael Bay. Michiel de Ruyter is een immens ambitieus project wat vanaf de eerste minuut te zien is. Het toont een Nederland dat worstelt om zijn status als wereldspeler te behouden, waar Admiraal De Ruyter een vitale rol in heeft gespeeld. Het werkt in de film zijn voordeel dat er voor gekozen is om een geheel beeld te geven van wat er indertijd politiek in Nederland speelde. Het geheel is wel een stuk simpeler in de film dan dat het echt gebeurd is, Michiel de Ruyter zit ook doorspekt met modern taalgebruik, maar dit is een noodzakelijk kwaad om een zo groot mogelijk publiek aan te spreken. Sommige historische zaken passeren wel erg snel de revue en zaken als slavenhandel worden helemaal niet besproken, wat sommigen zeker kan ergeren, maar het algemene beeld wat geschetst wordt van Nederland is vrij accuraat. Een politiek verscheurd land waar de Prinsgezinden en staatsgezinden recht tegenover elkaar staan, terwijl in achterkamertjes dodelijke plannen worden gesmeed. Waar kijkers rekening mee moeten houden is dat Michiel de Ruyter in dat aspect maar een schakel in het verhaal is en niet per se de hoofdpersoon.
Frank Lammers zet een indrukwekkende De Ruyter neer, hoewel zijn personage niet al te veel ontwikkeling doormaakt. In de scènes met (de voor de rol eigenlijk iets te jonge) Sanne Langelaar, die zijn vrouw Anna speelt, is hij op zijn kwetsbaarst en daarmee gelijk het interessantst. Anna's rol is voor de film uitgebreid, wat Langelaar de kans geeft een sterke onafhankelijke vrouw neer te zetten die het thuisfront zo goed als het gaat bij elkaar houdt. Niet erg historisch accuraat, maar met zo'n sterke actrice vergeet je dat snel. Egbert Jan-Weeber is erg over-the-top als prins Willem III wat wellicht historisch klopt, maar hier voornamelijk irriteert. Het is Derek de Lint in de rol van Commissaris Kievit die echt aan de touwtjes trekt, hoewel dit aan het eind wat lijkt te verschuiven. De interessantste personages zijn gebroeders De Witt, gespeeld door Barry Atsma en Roeland Fernhout. Fernhouts Cornelis de Witt-rol is meer op de achtergrond, maar maakt een duidelijke impact op De Ruyter. Atsma is perfect gecast als de jonge, ambitieuze Johan de Witt die in het belang van Nederland onderlinge vrede en veilige handelsroutes nastreeft. Zijn momenten van twijfel zijn oprecht en vloeien natuurlijk voort uit zijn verhaal.
Qua verhaal en acteerwerk zit het in Michiel de Ruyter voor het grootste deel wel goed. Helaas ligt het er qua enscenering wel erg dik bovenop, wat bol staat van on-Nederlands patriottisme. De muziek is extreem dramatisch en zwelt aan zodra er ook maar iets heldhaftigs, verraderlijks of triviaals gebeurt. De stillere scènes hier en daar zijn dan ook echt een verademing. De twee belangrijkste scènes uit de film worden extreem uitgemolken, wat juist alle echte emotie eruit trekt. Michiel de Ruyter leunt echt veel te veel op slow-motion beelden, ver voorbij het punt dat het ook maar enig effect heeft behalve verveling en/of gelach. Je kunt in één film een gelimiteerd aantal dramatisch stervende soldaten, rondvliegend hout en een heldhaftig staande Michiel de Ruyter laten zien. Het stoort extra omdat er voor het grootste deel een prima verhaal wordt verteld. Het overdramatische gedoe trekt je als kijker gelijk volledig uit de film. Dit leidt gelijk tot de helaas grootste zwakte van Michiel de Ruyter. Het is de filmmakers  niet gelukt enige variatie in de verschillende zeeslagen aan te brengen. Het is vaak onduidelijk hoe men ten opzichte van elkaar staat en zoals gezegd is er erg veel slow-motion. Een film als Master and Commander: The Far Side of the World doet dit dan beter. Hiernaast moet nog opgemerkt worden dat het in het gedeelte van de film dat zich in Nederland afspeelt totaal niet duidelijk wie waar zit, mede doordat sommige gebouwen (ogenschijnlijk) voor meer dan één locatie gebruikt zijn en er inconsequent namen worden aangegeven.

Naast de 'originele' 16+ versie van Michiel de Ruyter, is de film ook in een 12+-variant te zien. Aan de speeltijd verandert er niets, maar sommige scènes zijn een stuk minder grafisch. 

Concluderend is Michiel de Ruyter een interessante film om eens gezien te hebben, al is het maar om je weer eens echt Nederlander te voelen. Het acteerwerk is vrij sterk, het algehele verhaal is prima te volgen en onderhoudend, maar de erg dramatische, soms gebrekkige regie en zich herhalende zeeslagen verminderen het kijkplezier. Een goede poging, die zeker naar meer smaakt. Hoezee!

Lees meer

• Vorige: As Above, So Below (DVD)
• Volgende: Black Sails - Seizoen 1 (Blu-ray)