Turm, Der

Richard Hoffman (Jan Josef Liefers) is een gerespecteerde chirurg in een ziekenhuis in de Dresden in de DDR. Hij is getrouwd met Anne (Claudia Michelsen), maar hij houdt er een geheime relatie op na met Josta (Nadia Uhl), met wie hij een dochtertje heeft. Zijn zoon Christian (Sebastian Urzendowsky) houdt zich alleen bezig met studeren. Zijn klasgenoten vinden hem maar een suffe gast, maar Christian is alleen maar met studeren bezig om zijn ouders tevreden te stellen. Meno, de zwager van Richard, redigeert boeken zodat ze door de overheid geschikt worden geacht om uitgegeven te worden, maar hij volgt daarbij alleen de regels, niet zijn hart. Alles lijkt zo z’n gangetje te gaan, totdat Richard op een avond een opmerking maakt die tegen het socialistische regime van de DDR gericht is. Hij wordt benaderd door de Stasi en geconfronteerd met zijn verleden. De keus is nu om te spioneren voor de Stasi of zijn kans op promotie te verspelen. Richard besluit tot het eerste, maar dat zet zijn leven en dat van zijn familie wel op z’n kop. Christian neemt steeds meer afstand van zijn vader en gaat vrijwillig voor drie jaar in het leger.

Het is al meer dan twintig jaar geleden dat West- en Oost-Duitsland zich herenigden. Toch worden er nog met enige regelmaat films en series over de voormalige DDR gemaakt. Der Turm is het meest recente werkstuk over deze periode. Gemaakt naar het deels autobiografische boek Der Turm. Geschichte aus einem versunkenen Land van de voormalig arts Uwe Tellkamp, die zelf geboren in de voormalige DDR is. Het verhaal beslaat de laatste zeven jaar van deze dictatuur, waarin arts Richard Hoffman en zijn gezin de hoofdrol spelen. Het boek telt bijna 1000 pagina’s en om dat compact naar een nog geen drie uur durende televisieserie over te zetten valt niet mee. En dat zien we hier dan ook terug. Het verhaal is vrij fragmentarisch en alleen de hoofdlijnen uit het boek zijn goed overgenomen. Het leven van de familie Hoffman draait vooral om vader Richard, zoon Christian en oom Meno, maar ook de overige familieleden komen aan bod, zij het in mindere mate. Daarbij missen we echter de interessante details, omdat er een verhaal van een groot aantal personen over een tijdspanne van de zeven jaar verteld moet worden. Een ander probleem binnen deze serie is dat de sympathie voor de hoofdrolspelers nogal ver te zoeken is. Richard lijkt een sympathieke arts, maar al snel wordt zijn dubbelleven duidelijk en de manier waarom hij daarmee omgaat is erg egoïstisch. Ook Christian denkt alleen aan zichzelf en nauwelijks aan iemand anders. Het is voor de kijker dan lastig om zichzelf met de hoofdpersonen te vereenzelvigen. Alleen Meno is sympathiek, maar zijn verhaal is dan weer vrij warrig en enigszins onduidelijk. Je komt niet veel meer te weten dan dat hij niet achter de visie van z’n werkgever staat en heimelijk een schrijfster probeert te overtuigen om vooral haar boeken te blijven schrijven.
Waar Der Turm wel goed in slaagt is om het algemene dagelijkse leven in de DDR weer te geven. Waar Das Leben der Anderen zich vooral richt op het werk van de Stasi ten opzichte van artiesten, zet Der Turm het leven van de gewone burger centraal. Het is niet altijd ellende en er wordt ook feest gevierd als er iemand gaat trouwen. En als jongeman ga je verplicht voor drie jaar in het leger. Maar ook wordt duidelijk dat je niet zomaar iemand vertrouwt, want je weet niet hoe de ander in het leven staat. Je richt je allereerst op je eigen familie, daarna tast je heel langzaam de buitenwereld af. Want voor je het weet kom je in aanraking met de Stasi en dat probeert bijna iedereen zo veel mogelijk te voorkomen. Der Turm weet die sfeer heel goed te pakken en dat zorgt voor een interessant gegeven. Wie de serie gezien heeft moet ook het boek maar eens ter hand nemen, daarin wordt dit alles nog meer en sterker uiteengezet.

Beeldkwaliteit

Der Turm is gemaakt voor de Duitse televisie. Daarom is het beeldformaat op deze Blu-ray Disc-uitgave het voor moderne televisie-series gebruikelijke 1.78:1. De resolutie van het beeld is 1080/50i. Het beeld is interlaced opgebouwd, wat betekent dat het beeld uit 50 samengevoegde halve beelden per seconde bestaat. Dat het beeld 1080i is valt nauwelijks op, omdat de serie ook op die manier is opgenomen. Het is vrij gebruikelijk voor televisieseries om 1080i als norm te nemen. Wat meer storend is, is het hoge contrast van het beeld, waarbij het schaduwdetail bijna geheel wegvalt. In nachtscènes is dat nog enigszins acceptabel, maar in de dagscènes had het een stuk beter moeten zijn. Opvallend is dat de tweede disc hier iets minder last van heeft dan de eerste disc. Voor het overige is het beeld prima in orde met een goede scherpte en mooie kleurbalans, waarbij de echt felle kleuren nauwelijks aanwezig zijn. Ondanks dat de serie over twee enkellaags schijfjes is verdeeld zien we nauwelijks of geen compressiefouten. Een enkele keer is in de achtergrond lichte posterisatie waarneembaar, maar nooit in een storende mate. Afgezien van het te hoge contrast een verder prima transfer.

Geluidskwaliteit

Er is één geluidstrack beschikbaar op deze uitgave van Der Turm en dat is een Duitstalige DTS-HD Master Audio 5.1-track. Deze valt vooral op door de mooie ruimtelijkheid. Zoals bij televisieseries gebruikelijk draait het vooral om dialogen, maar er is hier extra aandacht besteed aan de omgevingsgeluiden en effecten. Hierbij heeft men een mooie balans gevonden, waarbij ook de surroundspeakers niet vergeten worden. Daar horen we muziek en omgevingsgeluiden. Incidenteel is daar ook een geluidseffect te horen, zoals bij de militaire trainingsscènes van Christian. Sommige geluidseffecten in de film zijn wel overdreven hard in het geluid gemixt, zoals de poten van een aantal herdershonden of voetstappen van voorbijgangers. Maar dat zijn kleine incidenten in een verder uitgebalanceerd geheel. De muziekkeuze is niet altijd overtuigend en werkt nauwelijks sfeerverhogend.

Extra's

Op beide discs begint de film direct te spelen. Zelfs een menu is niet aanwezig. Extra’s heeft deze Blu-ray Disc-uitgave niet. Wel is de verpakking voorzien van een kartonnen sleeve.

Der Turm vertelt zeven jaar, tot aan de val van de muur, het reilen en zeilen van de familie Hoffman in de voormalige DDR. Vader Richard is een overspelige chirurg, zoon Christian denkt alleen maar aan studeren en moet in het leger, terwijl oom Meno een wit voetje probeert te halen bij een schrijfster van anti-socialistische romans. Omdat deze televisieserie een verhaal van zeven jaar in nog geen drie uur moet proppen is het geheel nogal fragmentarisch en heeft men moeite om de sympathie bij de juiste personages te leggen. Wel laat het goed het benauwde leven in de DDR zien. Der Turm heeft op deze Blu-ray Disc-uitgave een voldoende beeldkwaliteit en een goede geluidskwaliteit. Extra’s zijn er niet.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Dutch FilmWorks.

Lees meer

• Vorige: Hard Day's Night, A (Blu-ray)
• Volgende: Boyhood (Bioscoop)