Andere Heimat, Die - Chronik einer Sehnsucht

Het is 1840. In de Duitse Moezelstreek heerst armoede en honger. Ook de familie Simon heeft het niet makkelijk. Vader Johann (Rüdiger Kriese) is smid en werkt ook nog op het land. Zijn vrouw Margarethe (Marita Breuer) helpt op het land, hoewel het eigenlijk te zwaar voor haar is. Hun oudste zoon Gustav (Maximilian Scheidt) dient in het Pruisische leger, maar zal spoedig thuis komen en zijn extra handen zijn heel welkom. En dan is er nog de jongste zoon Jakob (Jan Dieter Schneider). Hij is een dromer en leest elk boek dat hij in z’n handen krijgt. Werken is niet aan hem besteed, tot grote woede en ergernis van zijn vader. Jakob droomt over emigreren naar Brazilië, zoals al een heleboel streekgenoten hem zijn voorgegaan. Hij kent zelfs al de taal van de indianen. Hij praat er met niemand over, behalve met Jette (Antonia Bill), een meisje waar Jakob heimelijk verliefd op is. Door het lot lopen de zaken toch anders dan Jakob gedacht heeft. Zijn droom om naar Brazilië te gaan blijft, maar de omstandigheden maken het moeilijk om te gaan. Toch gaat hij ervoor.

De Duitse regisseur Edgar Reitz heeft hij van de serie Heimat zijn levenswerk gemaakt. In 1984 completeerde hij het eerste deel uit deze uitermate populaire en hooggewaardeerde serie Heimat – Eine Deutsche Chronik over de familie Simon uit het plaatsje Schabbach in de Moezelstreek. Deze eerste reeks speelt van 1919 tot 1982 waarin de politieke en sociale geschiedenis van de 20^e eeuw op het platteland wordt weergegeven. Daarna maakte Reitz ook nog Heimat 2 – Chronik Einer Jugend (1993) en Heimat 3 – Chronik Einer Zeitenwende (2004). Deze vervolgreeksen werden bijna evengoed ontvangen als de eerste reeks. Nu, weer bijna tien jaar later, is er het vierde deel: Die Andere Heimat – Chronik einer Sehnsucht. Nu gaat het ver terug in de tijd, terug naar het Schabbach van rond 1840. De tijd van de mislukte oogsten, honger en Koninklijke repressie. Ook nu speelt de familie Simon weer de hoofdrol in het verhaal. Met moeite weet men door hard werken het hoofd boven water te houden. Behalve Jakob, de jongste zoon, die veel liever leest en droomt van emigreren naar Brazilië. Hij is de intelligente zoon van de familie, maar dat komt niet tot ontplooiing, doordat zijn vader hem de ruimte daarvoor niet geeft. Daarom creëert Jakob die ruimte zelf, maar daardoor ontstaat een bijna onoverbrugbare kloof met zijn familie. Het strenge protestantse leven, waarbij men gelooft dat een overtrekkende komeet het lot bepaald, is niet echt aan Jakob besteed. Hij denkt er het zijne van, zolang hij maar naar Brazilië kan. Een verhaal voor een waarlijke kroniek, waar het leven de tijd neemt, maar waar de tijd vaak ook het leven neemt. Als geheel is dit vierde deel dan ook zeker geslaagd. De dialogen zijn soms erg dik aangezet en komen wat pathetisch over. Vooral de voice-over van Jakob heeft daar last van. Het wordt bijna toneelmatig, maar wie daar doorheen kan kijken krijgt een boeiend schouwspel voorgeschoteld, waarbij Edgar Reitz heel mooi de cast weet aan te sturen. De acteerprestaties zijn bijzonder goed, zeker als je in ogenschouw neemt dat veel van de acteurs geen ervaring voor de camera hebben, zoals Jan Dieter Schneider, die een aimabele Jakob Simon speelt. Naast het acteerwerk mag ook het fraaie camerawerk niet onvermeld blijven. Er wordt gebruik gemaakt van een interessante beeldtaal, waarbij licht en donker een belangrijke rol spelen. Het is een filmstijl die nauwelijks nog gebruikt wordt voor televisie. Breed uitgesponnen scènes, die kalm voorbij gaan, maar zonder dat de film traag aanvoelt. Als Edgar Reitz dit hoge niveau weet vast te houden mag er best nog een vijfde deel van Heimat komen. Geen enkel deel is een teleurstelling en Die Andere Heimat – Chronik einer Sehnsucht maakt de hoge verwachtingen in ieder geval helemaal waar.

Beeldkwaliteit

Die Andere Heimat – Chronik einer Sehnsucht is in zwart-wit gefilmd, met af een toe een paar accenten in kleur (zie screenshot 4). De serie is in 2.35:1 anamorf beeldformaat te bekijken op de DVD. Zoals hierboven al beschreven is het camerawerk prachtig verzorgd met een fraaie belichting. Voor een goed weergave van zwart-wit beeld zijn contrast en helderheid belangrijke voorwaarden en dat is hier uitstekend in orde. Zwartwaardes zijn erg goed, waarbij het schaduwdetail goed overeind blijft. Ook de scherpte is bovengemiddeld, wat dit alles tot een heel fijne kijkervaring maakt. Alleen de af en toe zichtbare aliasing voorkomt dat deze transfer de maximale score krijgt. Voor de rest alleen maar hulde voor deze uitgave.

Geluidskwaliteit

Er staat één geluidstrack op de DVD van Die Andere Heimat – Chronik einer Sehnsucht en dat is een Duitstalige Dolby Digital 5.1-track. Er wordt met een flink accent gesproken, waardoor het vaak moeilijk te volgen is zonder ondertiteling. Soms lijkt het accent heel erg op het Nederlands, maar dat is maar sporadisch en niet voldoende om de gehele context te begrijpen. Men heeft erg veel aandacht aan het geluidsbeeld schonken, waarbij veel effecten zijn gebruikt. Deze staan soms er ver op de voorgrond, waardoor het iets onnatuurlijk overkomt. Er wordt wel mooi richting gegeven aan het geluid door de effecten en soms ook door de dialoog. Alles wordt mooi ondersteunt door rustige omgevingsgeluiden. Muziek wordt niet zo heel veel gebruikt en dan alleen in een ondersteunende rol. We hebben hier te maken met een sfeervolle geluidstrack.

Extra's

Die Andere Heimat – Chronik einer Sehnsucht bestaat uit twee discs, beide met een geanimeerd menu met fragmenten van de serie in de achtergrond. De hieronder besproken extra’s staan allemaal op de eerste disc, plus een boekje. Alle extra’s zijn Nederlands ondertiteld.

Interview met Edgar Reitz (13½ min)
Edgar Reitz maakt een serie over de streek waar hijzelf geboren is: Hunsrück. Gebeurtenissen uit zijn eigen leven en eigen familie heeft hem op het idee gebracht om hier een serie over te maken. Hij vergelijkt ook het leven toen (rond 1840) met het leven nu. Men denkt nu heel makkelijk over het leven, maar wat als de stroom uitvalt of de wegen onbegaanbaar worden? Reitz vindt dat men daar stil bij moet staan.

Interview met de acteurs (13 min)
Interviews met de belangrijkste acteurs tijdens de première. Iedereen hoefde geen moment na te denken of ze wel mee zouden doen als ze gevraagd werden. Bij het lezen van het scenario waren ze al direct verkocht. Door de kostuums en enkele regels op de set waande de acteurs zich terug in de 19^e eeuw.

Première Die Andere Heimat (4½ min)
Een verslag van de première, wat eigenlijk niet meer is dan alleen het voorstellen door Edgar Reitz van de belangrijkste acteurs aan het publiek. Jan Dieter Schneider krijgt van hen het grootste applaus.

Boekje
Bij de DVD zit een boekje, dat zowel Nederlands als Franse teksten bevat. Het geeft een overzicht van de historische context van het verhaal en een lange tekst van Edgar Reitz waarin hij vertelt over zijn ideeën, de kostuums en het werken met de acteurs. Ook geeft men een overzicht van alle eerdere Heimat-series met korte beschrijvingen van alle afleveringen.

In het Duitse dorpje Schabbach leeft de familie Simon. De tijden zijn zwaar door slechte oogsten en honger. Jakob droomt van emigreren naar Brazilië, zoals al zoveel mensen hem zijn voorgegaan. Die Andere Heimat – Chronik einer Sehnsucht is de vierde serie in de reeks Heimat van Edgar Reitz. Nu terug naar rond 1840, zo’n 60 jaar voor het begin van het eerste deel. Ook nu weet de serie te overtuigen. Qua beeld en geluid valt er weinig te klagen op deze DVD-uitgave, dat is dik in orde. Er is ook een aantal extra’s aanwezig, waarvan het meegeleverde boekje nog het meest interessant is.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Lumière Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Venus in Fur (Blu-ray)
• Volgende: X-Men: Days of Future Past (Bioscoop)
• Heimat - Eine Deutsche Chronik (Blu-ray)