Das Leben Der Anderen

In het Oost-Duitsland van 1984 heeft Gerd Wiesler (Ulrich Mühe) een van de beste ondervragingstechnieken van de Stasi. Hij geeft er zelfs college in. Zijn superieur Anton Grubitz (Ulrich Tukur) is verantwoordelijk voor de afdeling cultuur binnen de Stasi en nodigt Wiesler uit om een toneelstuk bij te wonen dat is geschreven door de meest vooraanstaande toneelschrijver van de DDR: Georg Dreyman (Sebastian Koch). Dreyman is een man die trouw is aan het socialisme en van wie nog nooit een onvertogen woord op papier is verschenen. Wiesler is van huis uit achterdochtig en ondanks de goede naam van Dreyman vindt hij het verstandig om een afluistersessie te houden bij Dreyman en zijn vriendin, de gevierde actrice Christa-Maria Sieland (Martina Gedeck). Wiesler houdt zichzelf met de opdracht bezig en op deze manier dringt hij langzaam, maar onmerkbaar het leven van Dreyman en Sieland binnen. Hoe meer hij te horen krijgt, des te meer Wiesler beseft dat hij zelf in het leven veel mist en begint hij te twijfelen aan zijn loyaliteit voor de staat.

De Stasi, de Oost-Duitse geheime dienst, had bijna 100.000 werknemers en ongeveer 200.000 al dan niet vrijwillige medewerkers. Dat betekende dat bijna 1 op de 50 inwoners samenwerkte met de Stasi. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de geheime dienst een enorme invloed had op het dagelijkse leven in de DDR. Als je iets verkeerds had gezegd of gedaan was de kans groot dat de volgende dag iemand van de Stasi op de stoep stond om je te ondervragen. Beviel het antwoord niet dan kon je kiezen: óf ook medewerker worden van de Stasi óf beseffen dat je carrière voorbij was en ergens achteraf gaan wonen, zonder enige kans op een toekomst. Regisseur Florian Henckel von Donnersmarck is een talentvolle jonge filmmaker die bijna vijf jaar lang research deed naar dit onderwerp voordat hij een script klaar had. Al bijna tien jaar daarvoor had hij het beeld in z'n hoofd van een man van de Stasi die aan het afluisteren was. Doorzettingsvermogen heeft geleid tot wat uiteindelijk zijn speelfilmdebuut Das Leben der Anderen is geworden. Een prachtige film over de psychologische martelingen die de Stasi-medewerkers uitoefenden op burgers van hun eigen land. Maar ook over de innerlijke strijd die een man van de Stasi met z’n geweten aangaat. De rol van afluisteraar Wiesler wordt werkelijk prachtig vertolkt door Ulrich Mühe, zelf afkomstig uit de voormalige DDR. Samen met Von Donnersmarck werkte hij aan de dialogen van het script om deze zo natuurgetrouw mogelijk over te laten komen. Dat is ook één van de sterke punten van de film; het komt allemaal zeer geloofwaardig over – een paar erg sentimentele momenten daargelaten. Je kunt als het ware de bruinkool ruiken en de Trabantjes horen pruttelen. Maar je voelt als kijker ook de spanning waaronder het volk geleden moet hebben. Je bent nooit zeker of er niet iemand is die met je woorden aan de haal gaat. Kun je je eigen buurman/vrouw vertrouwen? Die onzekerheid maakt je leven zeer beperkt. En toch wist bijna iedereen er mee om te gaan en probeerde toch zo goed mogelijk te leven. Ook schrijver Dreyman, gespeeld door Sebastian Koch (Zwartboek), heeft last van deze onzekerheid. Wordt hij in zijn eigen huis nu afgeluisterd of niet? Hij is toch zo’n trouwe burger van de staat? Het is moeilijk om met die onzekerheid om te gaan. Von Donnersmarck filmt zonder poespas of mooi-filmerij. Met een strakke cameravoering gaat hij recht op z’n doel af. Daarbij krijgen de acteurs alle vrijheid om te excelleren. Zij zijn het middelpunt van het verhaal en zij moeten het verhaal vertellen.
Dat de film zo’n groot internationaal succes heeft komt mede doordat het thema zo universeel en onbegrensd is. Wat doe je als mens als je geweten aan je begint te knagen? Waar ligt je loyaliteit? Bij jezelf, je superieuren of bij je medemens? Die thema’s houden niet op bij de grens, maar komen wereldwijd voor. Dat zorgt voor herkenning bij kijkers over de hele wereld. Von Donnersmarck weet het daarnaast in een zeer interessante vorm te gieten, waardoor succes bijna bij voorbaat gegarandeerd is. Dat succes werd nog het meest getoond met het winnen van de Oscar voor Beste Niet Engelstalige film in 2007, maar de film werd in z’n geheel overladen met prijzen.

De Blu-ray Disc-uitgave van Das Leben der Anderen behoort tot de eerste lichting HD-films van Homescreen. In het buitenland was deze film al sinds 2007 verkrijgbaar. De DVD-uitgave stamt ook alweer van een aantal jaren terug. De recensie hiervan kun je hier nog eens nalezen.

Beeldkwaliteit

Das Leben der Anderen staat in een beeldformaat van 2.35:1 op deze Blu-ray Disc-uitgave, wat overeenkomt met het originele beeldformaat. De film staat op een 25 GB enkellaags disc, die voor ruim 22 GB is beschreven. Het beeld heeft een resolutie van 1080/50i, waarbij het interlaced is opgebouwd. Dit betekent dat het beeld uit 50 samengevoegde halve beelden per seconde bestaat. En dat betekent ook dat de transfer last heeft van de 4% versnelling, zoals ook bij PAL DVD's aan de orde is. Voor de encodering van het beeld is gebruik gemaakt van de MPEG-4 AVC videocodering. Op de hoes staat overigens dat het om een 1080p transfer zou gaan, maar dat is dus incorrect!

In vergelijking met de DVD-uitgave ziet de HD-transfer er een stuk scherper en gedetailleerder uit. Sommige shots ogen nog steeds niet helemaal scherp, maar dat ligt meer aan de cameravoering dan aan deze transfer. Over contrast en schaduwdetail valt weinig te klagen en ook het zwartniveau is degelijk. Wel is bij vlagen wat beeldruis te zien. Vooral in de nachtscènes is dit behoorlijk aanwezig en op een hele enkele plek zelfs storend. Gelukkig zijn die momenten beperkt in aantal. De kleuren komen heel authentiek over, zoals ze in de DDR gebruikelijk waren. Ook de belichting is zeer natuurgetrouw gedaan. Let daarbij vooral op de woning van Wiesler. Daar is kil, bijna TL-achtig licht aanwezig. De interieurscènes bij Dreyman hebben een veel warmere tint. Het gebruik van de 1080i-transfer valt niet erg op. Slechts bij één shot, aan het einde van de film, is bij een snelle beweging van een vrachtwagen het nadeel van 1080i te zien. Dat maakt dit tot een prima, maar geen briljante transfer. Het is wel een flinke vooruitgang ten opzichte van de DVD-uitgave.

Geluidskwaliteit

De Blu-ray Disc-uitgave van Das Leben der Anderen heeft twee geluidstracks. Het Dolby Digital 2.0-geluid laten we hier even buiten beschouwing, we concentreren ons op de DTS-HD High Resolution (16bit/3018 Mb/s) track. Om onverklaarbare redenen hebben we hier met een andere 5.1-mix te maken dan bij de DVD-versie! Bij de Blu-ray Disc-uitgave is het geluid uit het centerkanaal in alle kanalen gemixt. Op deze manier komen de dialogen niet alleen uit het centerkanaal, maar ook uit de front- en surroundspeakers. Dat zorgt voor een onnatuurlijk geluidsbeeld. Dat is uitermate jammer, want het geluid op zich is zo mooi gedaan bij deze film. Zeer gedetailleerd, met mooie geluidseffecten en omgevingsgeluiden. Dat komt nu niet zo goed tot uiting als mogelijk zou zijn geweest met een discrete 5.1-mix.

Extra's

De Blu-ray Disc heeft een statisch menu, zonder achtergrondgeluid. Waar de DVD-uitgave nog een aantal extra’s had, moet deze Blu-ray Disc het helaas zonder stellen. Dat is wel teleurstellend. De buitenlandse uitgaves hebben op z’n minst nog de extra’s die ook op de DVD-uitgave zijn te vinden, maar ook die ontbreken hier.

In de DDR van 1984 krijgt Gerd Wiesler de opdracht om toneelschrijver Georg Dreyman af te luisteren. Tijdens deze opdracht dringt Wiesler steeds meer het leven binnen van Dreyman om tot de conclusie te komen dat hijzelf geen leven heeft. Zijn loyaliteit naar de staat komt onder druk te staan. Das Leben der Anderen is een briljante film over het leven in de voormalige DDR. Debuterend filmmaker Florian Henckel von Donnersmarck weet precies de juiste toon te zetten en sfeer te creëren, zodat de acteurs kunnen uitblinken. Deze Blu-ray Disc-uitgave behoort tot de eerste lichting HD-films die Homescreen uitbrengt. Een bewonderenswaardige stap, maar helaas nog niet perfect. Zo ontbreken de extra’s en is de beeldtransfer er een in 1080i-formaat. Qua geluid gaat het helemaal mis, want van een discrete 5.1-mix is hier helemaal geen sprake. Hier is nog volop ruimte voor verbetering.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Eigen Collectie.

Lees meer

• Vorige: Madagascar 3: Europe’s Most Wanted (DVD)
• Volgende: Brave (Blu-ray)