Tom Tykwer boxset

De DVD-box van regisseur Tom Tykwer bevat drie films uit zijn vroege Duitse periode, te weten zijn debuutfilm Die tödliche Maria (1993), de cultfilm Winterschäfler (1997) en zijn grote internationale doorbraakfilm Lola Rennt (1998).

Die tödliche Maria
Maria (Nina Petri) is alles behalve tevreden met haar huidige leven. Ze woont samen met haar dominante man (Péter Franke) en zieke en vrijwel immobiele vader (Josef Bierbichler) in een klein appartement. Eenzaam brengt zij haar dagen door, terwijl ze zorgt voor de twee mannen die haar voortdurend onderdrukken en absoluut niet respecteren. Maria zinkt steeds verder weg in haar dromen, en wanneer ze een affaire begint met de verlegen benedenbuurman Dieter (Joachim Król), besluit ze te ontsnappen aan het benauwde en beklemmende leven dat ze de laatste jaren leidde.

Winterschäfler
De film draait om vijf verschillende mensen. Rebecca (Floriane Daniel) leeft samen met haar vriend en ski-instructeur Marco (Heino Ferch) in het huis van een bevriende verpleegster genaamd Laura (Marie-Lou Sellem). Rene (Ulrich Matthes) is werkzaam in een lokale bioscoop, en ‘leent’ in een beschonken bui de auto van Marco. Dan raakt hij echter betrokken bij een auto-ongeluk, waarbij de dochter van een dorpsbewoner genaamd Theo (Josef Bierbichler) om het leven komt. Terwijl Rene nadien kampt met geheugenproblemen, gaat hij een relatie aan met Laura. Tegelijkertijd is Marco op zoek naar zijn verdwenen auto, en is Theo opzoek naar de man die verantwoordelijk is voor de dood van zijn dochter.

Lola Rennt
Wanneer Lola (Franka Potente) een telefoontje krijgt van haar vriend Manni (Moritz Bleibtreu), staat ze voor een probleem. Kruimeldief Manni is een tas met 100.000 Duitse Mark verloren die bestemd was voor een drugsdeal. Hij staat in alle wanhoop op het punt een lokale supermarkt te beroven, terwijl Lola hem overhaalt twintig minuten op haar te wachten. Zij voelt zich vanaf dat moment genoodzaakt om binnen het korte tijdsbestek het benodigde bedrag te vinden, voordat Manni zichzelf nog verder in de problemen werkt.

De Duitse regisseur Tom Tykwer is inmiddels een gevestigde naam, met recente titels als Perfume: The Story of a Murderer (2006), The International (2009) en Drei (2010). Met Drei keerde hij na tien jaar weer terug naar Duitse cinema, waarvan zijn drie vroegste films nu in één uitgave zijn verschenen. Zijn meest bekende film die in de box besloten zit, is waarschijnlijk Lola Rennt. Net als Krzysztof Kieślowski’s Przypadek (internationale titel: Blind Chance) behandelt de film drie mogelijke scenario’s rondom eenzelfde situatie, waarbij kleine details van significant belang zijn op de daadwerkelijke afloop. Tykwer brengt de kijker een interessante film waarin hij speelt met ritme, kleurgebruik, animatie en bovendien zwaar leunt op een hypnotiserende techno-track. Door de vele variatie en het spel met de kijker weet de regisseur de aandacht van de kijker vast te houden, waardoor de drie verschillende scenario’s niet eentonig overkomen. Vooral het zeer hoge tempo en de soundtrack dragen hier aan bij. Alhoewel Tykwers keuzes er overwegend positief uitspringen, zal de film op enkele kijkers overkomen als een anderhalf uur durende MTV videoclip. Niet alleen betekende de film de internationale doorbraak van Tykwer zelf, ook lanceerde Lola Rennt de internationale carrière van Franka Potente (Blow, Che: Part 1 en de Bourne-films) en in mindere mate Moritz Bleibtreu (Speed Racer, Munich). Tykwers Die tödliche Maria en Winterschäfler zullen in Nederland aanzienlijk minder bekend zijn. De eerstgenoemde film is het speelfilmdebuut van de regisseur, en is een deels geslaagde karakterstudie van begin tot eind. Positief is dat de regisseur experimenteert met diverse parameters (met name het kleurgebruik springt eruit) en net als bij Lola Rennt zijn de invloeden van Kieślowski duidelijk merkbaar. Het is duidelijk dat Tykwer hiermee een basis heeft gelegd voor zijn toekomstige films, waarin hij zijn kwaliteiten uiteindelijk tot een hoger niveau zou tillen. Tykwers keuzes zorgen er samen met het script voor dat deze psychologische thriller bij vlagen een beklemmend en deprimerend gevoel bij de kijker teweeg brengt. Het script van Die tödliche Maria laat echter te wensen over. De vele ‘cinematische mogelijkheden’ die Tykwer geeft zijn aanvankelijk interessant, maar beginnen na ruim een uur wat repetitief over te komen. De ontknoping verliest daardoor enigszins zijn kracht, maar prominente thema’s als hopeloosheid, eenzaamheid en causaliteit komt nog altijd duidelijk op de kijker over. Ook in Winterschäfler zijn deze thema’s prominent aanwezig. De opzet van de film doet de kijker wellicht denken aan Alejandro González Iñárritu’s Amores Perros. Verschillende verhaallijnen lopen door elkaar, waarbij de verschillende personages allen hun eigen beweegredenen en verschillende psychologie hebben die hun voortstuwt. Naarmate de film vordert zal de kijker voortdurend zijn bevindingen bijstellen, waardoor de kijker geboeid naar het scherm zal blijven kijken. Net als in Iñárritu’s eerste deel van zijn thematische ‘Death Trilogy’, worden de verschillende levens samengebracht door een auto-ongeluk. Alhoewel Winterschäfler lang niet zo’n krachtige indruk achterlaat als Amores Perros (de kijker raakt duidelijk minder betrokken bij de diverse personages), is Tykwers film nog steeds de moeite waard. Wederom maakt hij veelvuldig gebruik van diverse parameters en speelt hij een spel met de toeschouwer. Het project is interessant, maar biedt helaas te weinig om de film een hoge herkijkwaarde mee te geven. Kijkers die bekend zijn met het hypnotiserende Lola Rennt zullen Tykwers eerdere films ook zeker weten te waarderen, terwijl voor de filmliefhebber die louter bekend is met zijn recentere Hollywoodproducties deze DVD-box een uitstekende mogelijkheid biedt om eens kennis te maken met het vroege werk van de regisseur.

Beeldkwaliteit

De films verschillen afzonderlijk in beeldkwaliteit. Die tödliche Maria heeft een originele beeldverhouding van 1.33:1, maar staat in 1.78:1 anamorf op de DVD (zie afbeelding 3 en 5). Winterschäfler staat in de oorspronkelijke beeldverhouding van 2.35:1 anamorf op de disc (zie afbeelding 2), terwijl Lola Rennt in de oorspronkelijke beeldverhouding van 1.85:1 anamorf op de DVD staat (zie afbeelding 1 en 4). De beeldkwaliteit mag in zijn geheel redelijk genoemd worden, maar hier en daar zijn wel de nodige opmerkingen te maken. Alle drie de films zijn analoog opgenomen wat resulteert in passende en prettige hoeveelheid filmgrain. Die tödliche Maria is de oudste film van de drie en bevat ook de meeste slordigheden. Er is afwisselend vrij veel posterisatie en low level noise merkbaar en ook het schaduwdetail valt engigszins tegen. De transfer kent daar tegenover een verzorgd kleurenpalet, wat gezien de artistieke keuzes van Tykwer zeer belangrijk is. Ook worden de kleuren van Winterschäfler en Lola Rennt op dat gebied gelukkig uitstekend weergegeven, waar het kleurgebruik eveneens een grote rol speelt. De twee laatstgenoemde transfers zijn beter van kwaliteit. Winterschäfler wordt eveneens gekenmerkt door lichte posterisatie, maar heeft een aanzienlijk beter schaduwdetail. Ook het zwartniveau steekt er positief uit. Hetzelfde geldt voor Lola Rennt, die de beste transfer kent van de drie. Alles in acht genomen scoren de drie films een voldoende, alhoewel de beeldkwaliteit van met name Die tödliche Maria voor verbetering vatbaar is. Bovendien is het erg jammer dat de film niet in het oorspronkelijk beeldformaat op de disc staat. Een hoofdstukindeling is bij alle drie de films afwezig. De ondertiteling is duidelijk leesbaar en staat op een goede hoogte in het beeld geplaatst.

Geluidskwaliteit

Net als bij de beeldkwaliteit verschillen de films onderling in geluidskwaliteit. Die tödliche Maria en Winterschäfler bevatten beide de originele Duitse Dolby Digital 2.0-track (192 kbps), terwijl Lola Rennt een Duitse Dolby Digital 5.1-track (448 kbps) kent. De geluidskwaliteit behaalt een ruime voldoende, met die van Lola Rennt in het bijzonder. Het is de enige film met een 5.1-track, en gelukkig leent de film zich er daar ook perfect voor. De film leunt vrijwel voortdurend op een techno-track die keurig uit de surroundspeakers te horen is. Het zorgt ervoor dat de hypnotiserende track nog intenser overkomt. Dialogen verschijnen keurig en helder uit de centerspeaker. Tykwers Winterschäfler wordt ook gekenmerkt door een duidelijk aanwezige soundtrack, zij het in mindere mate. Het is daarom jammer dat de film enkel een 2.0-track kent, en geen Dolby Surround-track zoals Lola Rennt. Ondanks dat de film daardoor een minder ruimtelijk gevoel teweegbrengt, is de kwaliteit prima. Dialogen komen eveneens helder uit de centerspeaker en beschadigingen zijn niet te bespeuren. Hetzelfde gaat op voor Die tödliche Maria. Al met al behalen de verschillende transfers een ruime voldoende, maar is er genoeg ruimte voor verbetering. Het is jammer dat Die tödliche Maria en met name Winterschäfler geen Dolby Surround-track hebben.

Extra's

Bij het opstarten van de discs kom je automatisch in een simpel en geanimeerd menu terecht dat op alle discs dezelfde opzet heeft.

Trailers
De trailers van een aantal door Lumière uitgebrachte films, te weten Drei, Attenberg en Blow Out. Deze trailers staan op alle drie de discs. Alle zijn Nederlands ondertiteld.

De Tykwer DVD-box bevat drie films uit de vroege periode van de Duitse regisseur, te weten Die tödliche Maria, Winterschäfler en Lola Rennt. Deze laatste is wellicht de bekendste van de drie (de film zorgde voor Tykwers internationale doorbraak), maar ook de twee eerdere films zijn zeer de moeite waard. De films tonen weliswaar thematische verbanden, maar zijn afzonderlijke projecten en narratief niet complementair. Alhoewel de eerdere twee films een minder hoge herkijkwaarde hebben dan Tykwers laatste film, is het zeer interessant om het vroege werk te bekijken van Tykwer. De beeld- en geluidskwaliteit van deze DVD-uitgave behalen een voldoende, waarbij Die tödliche Maria op beide gebieden de meeste slordigheden kent. Lola Rennt behaalt op beide gebieden de hoogste score van de drie. Op een aantal trailers na staan er helaas geen extra’s op de discs.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Lumière Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: L’Appolonide: Souvenirs de la Maison Close / House of Tolerance (DVD)
• Volgende: Carnage (Blu-ray)