Separation, A / Jodaeiye Nader Az Simin

Nader (Peyman Maadi) ligt in scheiding met zijn vrouw Simin (Leïla Hatami). Zij verlaat het huis en gaat weer bij haar ouders wonen. Nader blijft achter met zijn dochter Termeh (Sarina Farhadi) en zijn demente vader (Ali-Asghar Shahbazi). Omdat hijzelf werkt, zoekt hij hulp voor in de huishouding en om voor zijn vader te zorgen. Razieh (Sareh Bayat) wordt hiervoor ingehuurd, maar al snel blijkt dat zij moeite heeft om voor een vreemde man te zorgen. De islamitische regels staan niet toe dat ze een man, die niet tot haar familie behoort, naakt ziet en moet wassen. Ze zou graag willen dat haar eigen man, die ook om werk verlegen zit, haar taken zou overnemen, maar het probleem is dat ze hem niet heeft verteld dat ze dit werk doet. Als zij dan ook nog wordt beschuldigd van het stelen van geld uit het huis van Nader ontstaat er een groot conflict, met verstrekkende gevolgen.

A Separation (oorspronkelijke Perzische titel Jodaeiye Nader Az Simin) is een zeer sterke film die ingaat op de positie van de vrouw in de Iraanse samenleving. Regisseur is Asghar Farhadi, die in 2009 Darbareye Elly (About Elly) maakte, die ook in de Nederlandse bioscopen te zien is geweest. A Separation is een realistische weergave van de Iraanse huiselijke situatie, waarbij geloof en cultuur een belangrijke rol spelen. Iran behoort tot de landen met de meeste echtscheidingen ter wereld. Iran is een groot land, met veel verschillende lagen van bevolking en groeperingen. Je kunt het niet aanduiden als één maatschappij. Doordat er veel relaties binnen de verschillende bevolkingsgroepen zijn, gaat het ook vaak fout binnen een relatie. En dat resulteert dan vaak in een echtscheiding. Hoe dat precies zit wordt in de film niet uitgelegd. Farhadi legt hier lang niet alles uit, dat vindt hij niet interessant. Een film die alle vragen die bij de kijker opkomen beantwoordt blijft niet hangen. Juist als de kijker met vragen blijft zitten, blijft ook de film in de gedachten van de kijker en ga je erover nadenken. En deze film roept vragen op. Zo wordt bijvoorbeeld nergens duidelijk waarom de oude man met Alzheimer stopt met praten. Er zijn wel subtiele aanwijzingen, maar iedereen zal daar andere antwoorden uithalen. Farhadi maakt wel films die ook in Iran te zien zijn. Daarbij en daarom houdt hij rekening met het taalgebruik, de religieuze cultuur (zie verderop) en velt geen oordelen.
Het verhaal van A Separataion is gedeeltelijk gebaseerd op eigen ervaringen van de regisseur en gedeeltelijk fantasie. De basis van het oorspronkelijke verhaal betreft de oude man met Alzheimer, de vader van de hoofdpersoon in de film. Van daaruit heeft Farhadi de hele verhaallijn ontwikkeld, wat resulteert in een verhaal waarin de karakters natuurlijk en echt overkomen. Ook de gebruikte cameravoering, waarbij vanaf de schouder van de cameraman is gedraaid, zorgt voor het bijna documentaire karakter van de film en versterkt het realisme. Farhadi heeft zich zeer gedegen voorbereid en gerepeteerd met de cast. Maanden voor de opnames werd er al begonnen aan het proces van ontwikkeling van de karakters. Sareh Bayat is op zich geen religieus persoon, maar in de film speelt zij de gelovige en traditionele hulp in de huishouding Razieh. Om zich goed in te leven droeg Farhadi haar op om vanaf het begin van de voorbereidingen elke dag trouw te bidden, een chador te dragen en met het openbaar vervoer te reizen in plaats van met haar eigen auto. Daardoor veranderde ze in een religieuze vrouw, die de juiste uitstraling had voor haar personage in de film. Na de opnames is ze overigens weer zichzelf geworden, maar het geeft wel aan dat men weinig of niets aan het toeval heeft overgelaten.
Wie de film gezien heeft zal zich afvragen of dit een accuraat beeld geeft van het Iraanse rechtssysteem? In feite komt het aardig overeen met de werkelijkheid, al is het voor ons lastig te begrijpen. Zo wordt in de film de onderzoeker ook ‘rechter’ genoemd, terwijl deze persoon uiteindelijk geen beslissingen neemt, maar alleen feiten verzamelt en deze doorgeeft aan de eigenlijke rechter. De benaming zorgt bij ons, westerse kijker, echter wel voor wat verwarring. Wat niet geheel overeenkomt met de werkelijkheid is het gebruik van de hoofddoek bij vrouwen. In A Separation kom je geen vrouw tegen zonder hoofddoek. Maar een film waar een vrouw in voor komt die geen hoofddoek draagt, zal nooit vertoond kunnen worden in Iran. Dat is bij wet verboden. In werkelijkheid zullen vrouwen in huiselijke kring, zonder dat er vreemden aanwezig zijn, geen hoofddoek dragen. In de film gebeurt dat dus wel, inclusief Termeh, de jonge dochter van het echtpaar dat gaat scheiden (zij is overigens de dochter van regisseur Farhadi). Farhadi gaat bewust niet in tegen deze regel, omdat hij wil dat zijn films ook in Iran vertoond kunnen worden. Dat dit desondanks wel degelijk een zeer boeiend en overtuigend relaas kan worden bewijst A Separation, die van begin tot eind weet te boeien en inderdaad lang blijft doorwerken in je gedachten. Dat dit ook een internationaal gewaardeerde film is bewijst het feit dat A Separation is genomineerd voor een Oscar voor Beste Buitenlandse film. De tweede Iraanse film in de geschiedenis van de Oscars, na Bacheha-Ye Aseman (Children of Heaven) in 1999, die een nominatie kreeg. In tegenstelling tot deze film wist A Separation zijn nominatie wel te verzilveren!

Beeldkwaliteit

De beeldtransfer van A Separation is er een in een anamorf beeldformaat met een verhouding van 1.85:1. We hebben hier met een mooie transfer van doen. Het beeld is goed scherp, afgezien van een aantal momenten dat wordt veroorzaakt door de cameravoering. Contrast, helderheid en schaduwdetail zijn prima in orde. De kleuren zijn wat ingetogen, maar komen wel natuurlijk over. Door het gebruik van een dubbellaags disc en een hoge bitrate komen er nauwelijks tot geen compressiefoutjes voor. Ook overige vervelende artefacten zijn niet aanwezig. Zelfs de filmgrain blijft, ondanks dat er op film is gedraaid, beperkt tot een minimum. Kortom, er is weinig reden tot klagen bij deze transfer.

Geluidskwaliteit

De geluidstrack van A Separation heeft een niet alledaags formaat, namelijk het Dolby Digital 3.0 (448 kb/s) formaat. Er is geen surroundgeluid en ook het LFE-kanaal ontbreekt. Ook de tweede geluidstrack op deze DVD, een Franstalige, is een Dolby Digital 3.0-track. Het ontbreken van surround- en LFE-kanalen wil overigens niet zeggen dat het geluid niet goed kan zijn. Je kunt het geluid van A Separation opdelen in twee categorieën: het centerkanaal en de frontspeakers. Dat is toch altijd zo, zou je kunnen zeggen? Klopt, maar bij deze film wijken beide kanalen sterk van elkaar af. Het geluid dat uit het middenkanaal komt klinkt uitermate naturel en echt. Het is ook voor het grootste deel afkomstig van de originele setopnames. Dialogen zijn prima te verstaan, ook in de wat drukkere scènes. Het geluid uit de frontspeakers, dat voor een stereobeeld moet zorgen, komt daarentegen erg kunstmatig over. Het past niet bij de rest van de mix, het heeft niet dezelfde ‘kleur’ als het originele geluid. Daardoor ontbreekt de balans in het geluid. Maar dit is een manco aan de originele geluidsmix en geen gevolg van de overzetting naar DVD. Echter, een mooie mono-mix in de stijl van het middenkanaal zou in dit geval beter en mooier zijn geweest.

Extra's

De DVD heeft een anamorf menu in 1.78:1 beeldformaat, met de themamuziek van de film als achtergrondgeluid. Deze uitgave bevat een paar extra's, die een 1.78:1 anamorf beeldformaat hebben en voorzien zijn van Nederlandse ondertiteling.

Interview met de regisseur (8 min)
Regisseur Farhadi vertelt over het ontstaan van het script en hoe hij het heeft opgebouwd. Hij heeft de film gemaakt voor een Iraans publiek, maar vindt het ook geweldig dat buitenlandse kijkers de film weten te waarderen. Hij vindt ook dat de westerse wereld een verkeerde kijk heeft op de Iraanse filmcultuur en daarmee op de Iraanse samenleving.

Interview met Leïla Hatami (8 min)
Een interview in het Frans met Leïla Hatami, die een van de hoofdrollen speelt in A Separation. Ze vertelt over haar afkomst, waarbij haar liefde voor film kenbaar wordt. Daarna gaat ze in op de lange voorbereidingen voor de film. Het is erg moeilijk voor een vrouw om je recht te krijgen in Iran, omdat de wetten weinig oog hebben voor de positie van de vrouw.

Trailer (2 min)
De (internationale) bioscooptrailer van de film in 1.85:1 anamorf beeldformaat.

Simin vertrekt bij haar man Nader, die alleen in huis achterblijft om voor zijn dochter en oude vader te zorgen. Hij zoekt daarbij hulp in de huishouding, waarop Razeh reageert. Zij is echter niet opgewassen tegen de situatie met de zieke vader, waardoor er een conflict ontstaat, met verstrekkende gevolgen. A Separation is een zeer sterke en realistische film, gemaakt in Iran, van een wereld die wij nauwelijks kennen. De beeld- en geluidskwaliteit van deze DVD-uitgave zijn prima. Bij de extra's vind je een paar interviews, die iets meer inzicht geven in de achtergronden van de film. Deze DVD rechtvaardigt een aankoop waar je zeker geen spijt van zal krijgen.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Twin Pics.

Lees meer

• Vorige: Présumé Coupable (DVD)
• Volgende: Shark Night 3D (Blu-ray)
• Facing Mirrors / Aynehaye Rooberoo (DVD)