Dark Crystal, The

Een andere wereld, een andere tijd. Duizend jaar geleden was het land groen, totdat het kristal barstte. Eén stuk ervan ging verloren, een scherf van het kristal. Er ontstond een hevige strijd en twee nieuwe rassen verschenen: de wrede Skeksis en de goedaardige Mystics. In het Kasteel van het Kristal grepen de Skeksis de macht. Elders leefden de elfachtige Gelfling in eenheid met de natuur. Totdat de Skeksis, uit angst voor een voorspelling, probeerden om de Gelflings uit te roeien. Eén Gelfling, Jen, overleefde dit echter en werd opgevoed door de Mystics. Nu de ondergang van de wereld nabij lijkt, krijgt Jen een belangrijke taak: er voor zorgen dat het beschadigde kristal weer herenigd wordt met de verloren gewaande scherf. Dit is de enige manier om het land te redden. Maar de tijd dringt. Gelukkig krijgt Jen hulp uit onverwachte hoek.

Als men tegenwoordig in een film een fantasiewereld vol fictieve wezens neer wil zetten, wordt er al gauw naar de computer gegrepen. Dat kan verbluffende resultaten hebben, kijk maar naar een moderne productie als Avatar. Het in 1982 verschenen The Dark Crystal bewijst echter dat ook ouderwets, tastbaar handwerk (poppen, mechanische creaturen en dergelijke) prachtige resultaten kan opleveren. De wereld van The Dark Crystal wordt namelijk bevolkt door allerlei wonderlijke wezens, van de groteske Skeksis tot de fee-achtige Gelflings. Laat het maar over aan Jim Henson en Frank Oz, bij velen bekend als de creatieve drijfveren achter The Muppet Show en Sesamstraat, om deze wereld tot leven te wekken. Het resultaat is zoals gezegd erg indrukwekkend. Het gebruikelijke vakwerk en de creativiteit van Henson en de zijnen hebben namelijk geleid tot een geloofwaardige fantasiewereld, vol overtuigende wezens. De moeite die men in ontwerp en realisatie heeft gestoken is ongelofelijk. Zo zijn er talloze creaties die slechts in een enkel shot of scène gebruikt worden. Het gevolg is dat je echt het idee hebt dat je naar een levende wereld aan het kijken bent. Qua verhaal is The Dark Crystal vrij donker. Mensen die verwachten een luchtige fantasiefilm met de nodige humor in huis te halen – zoals de Henson/Oz-productie Labyrinth (1986) – zullen bedrogen uitkomen. Er valt namelijk bijzonder weinig te lachen. De film heeft een erg serieuze toon, met enkele grimmige aspecten. Bijvoorbeeld het feit dat de Skeksis een ras van kleine, schattige wezentjes van hun levenssap beroven en ze vervolgens gebruiken als slaven. Ook is het uiterlijk van sommige wezens vrij creepy. Duidelijk geen film voor de kleintjes dus. Voor oudere kinderen en volwassenen, en dan met name voor de fantasy-liefhebbers, is het daarentegen een echte aanrader. Als we dan toch een klein minpunt op moeten noemen, dan is het dat het "acteerwerk" niet altijd lekker uit de verf komt. Dat is met name te wijten aan de beperkte mimiek van bepaalde poppen, ongetwijfeld een gevolg van beperkingen in de techniek van 28 jaar geleden. Hierdoor mist op bepaalde momenten de nodige emotie. Maar dat doet nauwelijks iets af aan de kwaliteiten van The Dark Crystal. Het is namelijk een sterke en unieke fantasyfilm, die op visueel gebied niet onder doet voor moderne, met de computer gemaakte producties.

The Dark Crystal is al geruime tijd in verschillende uitgaven op DVD verkrijgbaar, waaronder een goed gevulde 2-disc versie. Onlangs heeft Sony de film ook in High Definition uitgebracht op Blu-ray Disc. De recensie van de BD-uitgave lees je hieronder.

Beeldkwaliteit

De Blu-ray Disc uitgave van The Dark Crystal heeft de oorspronkelijke beeldverhouding van 2.35:1. Het High Definition beeld heeft een 1080/24p resolutie. Dit betekent dat het beeld progressief is opgebouwd uit 1920*1080 beeldpunten en dat de beeldsnelheid 24 beelden per seconde is (de originele filmsnelheid). De BD-uitgave bestaat uit een 50GB dual layer disc. Voor de video-encoding is gebruik gemaakt van de MPEG-4 AVC codec.

De HD-transfer van The Dark Crystal verraadt op een aantal fronten de leeftijd van de film. Zo is de scherpte een tikje minder dan je van recente producties in HD gewend bent en is ook de kleurweergave ietwat minder spetterend dan bij modernere tegenhangers. Maar dat mag de pret niet drukken, want voor een film die uit begin jaren '80 stamt ziet het beeld er prima uit. Veel beter dan dit zal het, gezien de leeftijd van het bronmateriaal, waarschijnlijk niet worden. De HD-transfer oogt dan ook erg schoon en helder, en bevat ruim voldoende detail. De omgevingen en wezens zoals gecreëerd door Henson & Co komen dan ook goed tot hun recht. Bovendien heeft de digitalisering van het beeld nauwelijks voor problemen gezorgd; af en toe is enige edge enhancement te zien, maar daar blijft het bij. Het resultaat is een solide transfer, die met recht een dikke voldoende verdient.

De High Definition screenshots zijn verkleind naar 1280*720 formaat en gecomprimeerd opgeslagen. Ze zijn daarom geen exacte weergave van de hoge beeldkwaliteit van Blu-ray Disc, maar geven wel een goede indruk.

Geluidskwaliteit

Op audiogebied heeft de BD-uitgave van The Dark Crystal, zoals verwacht, een track in lossless formaat te bieden. De resulterende Dolby TrueHD 5.1-track (24bit/48kHz) levert over het algemeen goede prestaties. Al moeten we niet vergeten dat het om een oudere film gaat, iets wat logischerwijs ook invloed heeft op de geluidskwaliteit. Zo ligt de track, met name de spraak, wat scherp in het gehoor en is ook de dynamiek ietwat beperkt. Qua detaillering valt er echter niks te klagen. Hetzelfde geldt voor de weergave van de lage tonen: wanneer de track richting het eind wat meer het laag induikt, blijven de bastonen altijd goed gecontroleerd. De nadruk van het spoor ligt op de voorkanalen, de surrounds worden beperkt gebruikt voor muziek en subtiele omgevingsgeluiden. Op zich is dat jammer, de setting van de film biedt namelijk genoeg mogelijkheden voor actiever surroundgebruik. Waarmee niet gezegd is dat dit een slechte track is. Rekening houdend met de leeftijd klinkt het lossless 5.1-geluid namelijk prima.

Extra's

De BD-uitgave van The Dark Crystal bevat een ruime hoeveelheid extra’s. Deels zijn deze ook op de DVD-uitgaves terug te vinden, maar er is tevens BD-exclusief materiaal aanwezig. Tenzij anders vermeld hebben de extra’s een resolutie van 1080p (1.78:1) en Dolby Digital 2.0-geluid. Alle extra’s zijn Nederlands ondertiteld.

Audiocommentaar
Een gesproken toelichting van Brian Froud, de geprezen fantasy-illustrator die medeverantwoordelijk was voor het ontwerp van de wezens en wereld van de film. In het commentaar, opgenomen in 2007, blikt Froud terug op de productie. De nadruk ligt hierbij op het visuele aspect, zoals het ontwerp van de wezens en sets en de visuele thema’s. Het resultaat is een vrij droge, maar interessante commentaartrack.

Original Skeksis Language – Test Scenes (23 min)
Oorspronkelijk had Henson het idee om de Skeksis een onverstaanbare eigen taal te laten spreken, zodat de kijkers uit het poppenspel af moesten leiden waar het om ging. Toen bij testvoorstellingen bleek dat het publiek hier niet zo over te spreken was, werden alsnog Engelse dialogen toegevoegd. In deze extra kun je zeven scènes bekijken in hun oorspronkelijke vorm, dus voordat er Engels aan toe werd gevoegd. Het materiaal heeft een 480i-resolutie (2.35:1), helaas is de beeldkwaliteit vrij beroerd.

Deleted Funeral Scenes (4 min)
Een aantal scènes die het eindresultaat niet hebben gehaald. Het beeld heeft een resolutie van 480i (2.35:1) en is ook hier van niet al te beste kwaliteit.

The World of “The Dark Crystal” (57 min)
Dit is een uitgebreide Making Of uit 1983 (480i, 1.33:1). De nadruk van de documentaire ligt op het ontwerp en de realisatie van de diverse wezens. In interviews met Henson en andere betrokkenen kom je meer te weten over het ontwerpproces en de evolutie van de ontwerpen. Tevens krijg je in achter-de-schermen-materiaal te zien hoe het allemaal gerealiseerd werd. Erg interessant.

Reflections on “The Dark Crystal”
Onder deze noemer vind je twee recente documentaires waarin wordt teruggekeken op de film.
- Light on the Path of Creation (20 min): Hierin praten betrokkenen onder meer over de kracht van de film, over de thema’s en oorsprong van het verhaal en over het ontwerp.
- Shard of Illusion (16 min): In de tweede featurette gaat het om de realisatie van wezens en wereld. Aan bod komen vooral de vele uitdagingen die het geloofwaardig neerzetten van de ontwerpen met zich meebracht.

De volgende extra’s zijn exclusief voor de BD-uitgave, ze zijn dus niet op de verschillende DVD-uitgaven te vinden.

Storyboard Track
Deze extra is een picture-in-picture track, die tijdens de film vele storyboards en conceptschetsen voorbij laat komen. Deze worden afgebeeld in een (relatief groot) venster dat over het filmbeeld heen ligt. De ondertiteling vervalt als je deze optie ingeschakeld hebt.

The Book of Thra – Dark Crystal Collector
Schakel je deze optie in, dan kun je tijdens het bekijken van de film voorwerpen verzamelen. Dit houdt in dat er op bepaalde momenten een icoontje met een voorwerp in beeld oplicht. Als vervolgens op de blauwe toets van de afstandsbediening wordt gedrukt, telt dit voorwerp als “verzameld”. In een apart submenu is over de verzamelde voorwerpen wat beknopte info te lezen. Ook in dit geval komt de ondertiteling te vervallen als de extra ingeschakeld is.

SkekTek’s Crystal Challenge
Een spel waarin je moet voorkomen dat je van je levenssap wordt beroofd, door vragen over de film te beantwoorden. De (Engelstalige) vragen verschijnen in beeld tijdens het afspelen van de film, zie het zesde screenshot. De ondertiteling vervalt ook hier.

BD-Live
Extra waarvoor je een Profile 2.0 BD-speler nodig hebt met internetverbinding. Na selecteren van de BD-Live optie krijg je, na enige tijd wachten, een menu te zien met aanvullend materiaal. In dit geval gaat het enkel om algemeen promomateriaal van allerlei Sony titels.

The Dark Crystal is een fantasyfilm uit 1982, met een cast die volledig bestaat uit poppen. Regisseurs Jim Henson en Frank Oz zijn er volledig in geslaagd om een overtuigende, levende fantasiewereld neer te zetten. De film is dan ook erg knap gemaakt, en dat zonder dat er een computer aan te pas kwam. Daarmee is het een aanrader voor de fantasy-liefhebber. Let wel op dat het een vrij grimmige film is, zodat deze niet echt geschikt is voor kleine kinderen. De BD-uitgave is qua beeld en geluid niet de meest indrukwekkende HD-uitgave die je ooit zult zien, maar rekening houdend met de leeftijd zijn de audiovisuele prestaties dik in orde. Het ruime pakket extra’s geeft een goed beeld van hoe de film tot stand kwam, zowel qua ontwerp als realisatie. Daarmee is het een uitstekende uitgave, die fans van de film gerust in huis kunnen halen.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Sony Pictures Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: 9 (Nine) (Limited Edition) (DVD)
• Volgende: Silent Wedding (DVD)