Herbert von Karajan Memorial Concert

Een van de grootste dirigenten die de afgelopen eeuw geleefd heeft is zonder twijfel de Oostenrijkse dirigent Herbert von Karajan (1908-1989). In 1954 werd hij benoemd tot dirigent van de Berliner Philharmoniker en een jaar later werd hij directeur voor het leven van dit orkest. Tot aan zijn dood in 1989 stond de maestro voor de Berliner Philharmoniker. Omdat Von Karajan altijd gebruik wilde maken van de nieuwste technieken, zijn vele klassieke symfonieën door hem meerdere malen opgenomen.
In 2008 werd zijn 100ste verjaardag herdacht met diverse herinneringsconcerten en speciale CD uitgaven van zijn bekendste opnamen. Op 28 januari 2008 dirigeerde de Japanse dirigent Seiji Ozawa de Berliner Philharmoniker bij het Herbert von Karajan Memorial Concert. Dit concert werd gegeven in de beroemde Grosser Musiekvereinsaal in Wenen, Oostenrijk. Als soliste trad de wereldberoemde violiste Anne-Sophie Mutter op. Zij speelde samen met het orkest het Vioolconcert in D, op.61 van Ludwig van Beethoven. Als toegift speelde zij de Partita voor soloviool nr. 2 in d: Sarabande. Na de pauze speelde het orkest onder leiding van Seiji Ozawa nog de Symfonie nr. 6 in b, op.74 “Pathétique” van Pyotr Iljich Tchaikovsky. De tracklisting ziet er dan als volgt uit:

1. Opening

Ludwig van Beethoven – Vioolconcert in D, op. 61 (51 min)
2. Allegro ma non troppo
3. Larghetto
4. Rondo. Allegro

Johann Sebastian Bach - Partita voor soloviool nr. 2 in d, BWV1004 (7 min)
5. Sarabande

Pyotr Ilyich Tchaikovksy - Symfonie nr. 6 in b, op. 74 \"Pathétique\" (52 min)
6. Adagio - Allegro non troppo
7. Allegro con grazia
8. Allegro molto vivace
9. Finale. Adagio lamentoso - Andante

10. Aftiteling

De keuze voor het gespeelde repertoire en de keuze voor Anne-Sophie Mutter als soliste zijn geen toeval. Herbert von Karajan had grote affiniteit met de muziek van Ludwig van Beethoven (1770-1827). Nog in zijn laatste levensjaren heeft hij alle Beethoven symfonieën opnieuw opgenomen. Het grote muzikale talent van de Duitse violiste Anne-Sophie Mutter is eigenlijk ontdekt door Herbert von Karajan. Toen zij 13 jaar oud was, werd zij door Von Karajan uitgenodigd te komen spelen met de Berliner Philharmoniker. Al in haar 15de levensjaar maakte zij haar eerste plaatopname met de Berliner Philharmoniker en Von Karajan. Anne-Sophie Mutter heeft zich ontwikkeld tot een van de beste violisten van dit moment. Naast het zogenaamde ‘ijzeren klassieke repertoire’ speelt zij veelal ook moderne werken en composities die speciaal voor haar geschreven zijn. De hier gespeelde uitvoering van het vioolconcert van Ludwig van Beethoven is prachtig. Mooi virtuoos gespeeld met subtiel en zeer muzikaal spel. Vooral het samenspel met het orkest is uitstekend, waarbij het samenspel tussen violiste en bassethoorn in het tweede deel heel erg mooi is. Anne-Sophie Mutter laat hier zeker zien een meer dan uitstekende violiste te zijn. Het vioolconcert wordt met een wat breed uitgemeten tempo zeer bevlogen gespeeld. Na dit concert geeft Anne–Sophie Mutter een toegift, die zij opdraagt aan Herbert Von Karajan. De toegift is een prachtig gespeelde Sarabande uit het Partita voor soloviool van Johann Sebastiaan Bach (1685-1750).
Na de pauze speelt het orkest onder leiding van Seiji Ozawa de 6de symfonie van de Russische componist Pytor Iljich Tchaikovksy (1840-1893). Deze laatste symfonie die Tchaikovsky geschreven heeft, heeft de bijnaam Pathétique - in het Russisch Патетическая (Patetičeskaja) - en betekent ‘emotioneel’ of ‘gepassioneerd’. Dit zijn precies ook de gevoelens die naar boven komen als je de hier gespeelde uitvoering van de Berliner Philharmoniker hoort. De 73 jaar oude Ozawa won eind jaren ’50 een beurs waarmee hij leerling werd bij Herbert von Karajan en de Berliner Philharmoniker. Ozawa heeft zich ontwikkeld tot een gerespecteerd dirigent, die van een aantal Amerikaanse orkesten de muzikale leider is. Sinds 2002 is hij muzikaal leider van de Wiener Staatsoper. De zesde symfonie dirigeert Ozawa hier met groot gevoel en veel passie. Hij dirigeert geheel zonder partituur en zonder dirigeerstokje. De ‘Pathétique’ is hier werkelijk groots uitgevoerd. Volgens vele critici heeft de Berliner Pilharmoniker onder Ozawa tijdens dit concert beter dan ooit geklonken.

Beeldkwaliteit

De opname is een televisieregistratie van de Duitse zender ZDF en de Oostenrijkse ORF, gemaakt in samenwerking met Euro Arts. Het concert is met High Definition camera’s vastgelegd. De beeldverhouding is 1.78:1 en de resolutie is 1080/60i. Dit betekent dat het HD beeld interlaced is en dat de beeldsnelheid 30 beelden per seconde is. Deze Blu-ray Disc uitgave is een 25 GB single layer disc. De gebruikte videocoding is H.264 / MPEG-4 AVC.

De beeldkwaliteit van deze televisieregistratie is zeer goed. Ondanks dat de orkestleden allemaal zwarte pakken dragen, oogt het beeld mooi helder. Aan de donkere kledij is goed te zien dat het zwartdetail uitstekend is. De kleuren zijn goed verzadigd en ogen erg natuurlijk. De scherpte en de detaillering zijn beide uitstekend. Door het interlaced karakter heeft het beeld last van enige onscherpte bij snelle bewegingen. Het concert is verdeeld in 10 chapterstops, zie de tracklisting hierboven. Er is geen ondertiteling aanwezig.

Onderstaande HD screenshots zijn verkleind naar 1280*720 formaat en gecomprimeerd opgeslagen. Ze zijn daarom niet representatief voor de hoge beeldkwaliteit van Blu-ray Disc, maar geven wel een goede indruk.

Geluidskwaliteit

Voor het muzikale aspect heb je keuze uit twee opties: een ongecomprimeerde LPCM 2.0 stereo track (24 bit, 48 kHz – 2304 kb/s) en een ongecomprimeerde LPCM 5.1 surroundtrack (24 bit, 48 kHz – 6912 kb/s). Beide tracks zijn dankzij de hoge resolutie juweeltjes die de muziek in alle facetten recht doet. De opname heeft een prima stereobeeld met een uitstekende detaillering en plaatsing van de instrumenten. Luister bijvoorbeeld naar de subtiel gespeelde noten in het cadens van het vioolconcert en je weet direct wat ik hier bedoel. Ook de dynamiek is uitstekend, met een goede balans tussen luide (forte) en zachte (piano) delen. Bij klassieke concerten is de surroundtrack vaak een elektronisch afgeleide van de stereotrack. Dat is hier niet het geval. De LPCM 5.1 surroundtrack is ook echt in surround opgenomen. En dat hoor je. Want eigenlijk klinkt deze track nog iets beter dan de stereotrack. In basis klinkt 5.1 track hetzelfde als de stereotrack. Maar toch lijkt de muziek bij de 5.1 iets meer ‘lucht’ te hebben en nog wat gedetailleerder qua plaatsing te klinken. De surroundkanalen geven de muziek een extra ruimtelijke dimensie. Het aanwezig laag is prima en ondersteunt de muziek goed, vooral bij de bassen en de grote trom. Kortom, beide audiotracks zijn oorstrelend mooi, met daarbij een lichte voorkeur voor de 5.1 surroundtrack.

Extra's

De Blu-ray Disc begint direct met het concert, zonder tussenkomst van een menuscherm. Tijdens het concert kun je het optiemenu oproepen. Dit menu wordt weergegeven zonder dat het afspelen wordt onderbroken en ligt als een ‘overlay’ boven op het beeld.

Anne-Sophie Mutter and Seiji Ozawa on Herbert von Karajan (9 min)
Een interview met Anne-Sophie Mutter en Seiji Ozawa, dat direct na het concert is opgenomen. Uiteraard staat in de vragen de herinneringen aan Herbert von Karajan centraal. Daarbij zie je ook archiefbeelden van de maestro zelf (screenshot 6). Beeldresolutie is 576i PAL. Het interview is Duits en Engels gesproken en niet Nederlands ondertiteld. Er is wel een Engelse ondertiteling beschikbaar.

Trailers
Met vier promotietrailers van andere Euro Arts uitgaven.

Bij de Blu-ray Disc zit een informatief 16 pagina’s tellend boekje met een schrijven van Wolfgang Stahr over het erfgoed van Herbert von Karajan, de tracklisting en enkele foto’s van het concert.

In 2008 werd de 100ste verjaardag van de legendarische dirigent Herbert von Karajan herdacht met diverse herinneringsconcerten. Op 28 januari 2008 dirigeerde de Japanse dirigent Seiji Ozawa de Berliner Philharmoniker bij het Herbert von Karajan Memorial Concert. Als soliste trad de violiste Anne-Sophie Mutter op. Zij speelde samen met het orkest het Vioolconcert van Ludwig van Beethoven. Als toegift speelde zij de Partita voor soloviool van Bach. Na de pauze speelde het orkest onder leiding van Seiji Ozawa nog de zesde symfonie “Pathétique” van Tchaikovsky. De uitvoeringen zijn van een hoog muzikaal niveau.
Op deze Blu-ray Disc van Euro Arts staat de High Definition televisieregistratie van dit herinneringsconcert. De kwaliteit van het beeld is uitstekend. Bij de muziek zorgen zowel de LPCM stereotrack als de LPCM surroundtrack voor het hoogste muzikaal genot. Als toegift een kort interview met soliste en dirigent dat direct na het concert is gegeven. Voor klassieke muziekliefhebbers zonder meer een aanrader.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Codaex.

Lees meer

• Vorige: Waiting for Dublin (DVD)
• Volgende: Man on Fire (Blu-ray)