Goodbye Bafana

James Gregory (Joseph Fiennes) is een blanke Zuid-Afrikaan die een baan krijgt in de streng bewaakte gevangenis op Robbeneiland, waar de gevaarlijkste terroristen gevangen zitten. James is een racist en heeft, zoals zovele blanke Zuid-Afrikanen, een hekel aan zwarte mensen. Hij werkt op de censuurafdeling van de gevangenis en controleert de brieven die de gevangenen schrijven en ontvangen. Op deze manier komt hij in contact met een van de gevangenen, Nelson Mandela (Dennis Haybert). In de korte momenten wanneer ze elkaar spreken begint James langzaamaan sympathieën voor deze gevangene en zijn ideeën te krijgen. De rest van het gevangenispersoneel kan dit echter niet waarderen en zij zien James als een “negervriend”. Zijn werk, maar ook zeker zijn persoonlijke relatie met zijn vrouw heeft erg te lijden onder deze beschuldigingen. Een overplaatsing naar een andere gevangenis lijkt de enige oplossing.

Iedereen kent Nelson Mandela. De zwarte vrijheidstrijder van het ANC zat 27 jaar gevangen, waarvan een flink aantal jaren op Robbeneiland. Pas na grote druk vanuit het buitenland en nadat president Pieter Botha plaats had gemaakt voor De Klerk werd Mandela vrijgelaten. Waar velen niet van weten is het bestaan van James Gregory, een gevangenismedewerker die contact kreeg met Mandela, waarna er een wederzijds respect en later vriendschap ontstond. Over hem gaat de film Goodbye Bafana van regisseur Bille August (The House of the Spirits, Smilla’s Sense of Snow). Gregory is een echte racist die een hekel heeft aan zwarte mensen en een voorstander is van het Apartheidsregime. Hij werkt in de gevangenis en ziet alle gevangenen als terroristen. Pas als hij contact krijgt met Mandela ziet hij in dat dit ook maar gewone mensen zijn die het beste met de mensheid voor hebben. Maar dat brengt Gregory wel in een lastige situatie, omdat hij de enige blanke in de gevangenis is die er zo over denkt. James Gregory heeft over zijn leven zelf een boek geschreven, wat als leidraad diende voor deze film. Gregory overleed overigens in 2003 en heeft deze film dus niet mee mogen maken.
Goodbye Bafana is een mooie film die je weer doet denken aan de verschrikkelijke tijd tijdens de Apartheid. Zwarte mensen worden op straat zomaar neergeslagen omdat ze hun paspoort niet bij zich hebben. Het is een van de weinige echt aangrijpende scènes in de film. De film is niet altijd even origineel. Het verhaal is redelijk voorspelbaar en regelmatig worden bekende clichés uit de kast gehaald. De film wordt zelden echt aangrijpend en geeft je geen ‘brok in de keel’ gevoel. Daarvoor is het allemaal net te tam en duurt het ook te lang. Regisseur Bille August had best iets meer pit in zijn regie mogen steken. Met name Joseph Fiennes als James Gregory is vrij ééndimensionaal. Ondanks dat hij van gedachten veranderd ten aanzien van zwarte mensen is er weinig ontwikkeling bij hem te zien en verandert de gefronste blik op zijn gezicht nooit. De rol van Dennis Haybert als Nelson Mandela is wel overtuigend. Hij heeft zich uitgebreid voorbereid op zijn rol door alle speeches die Mandela heeft gegeven te beluisteren, om zo een idee te krijgen wat er in zijn hoofd omging. Ondanks dat iedereen Mandela (her)kent, twijfel je bij Haybert geen moment aan zijn rol en weet hij Mandela overtuigend neer te zetten.
Het is goed dat het verhaal van Gregory is verfilmd en vooral jongere kijkers krijgen op deze manier wat historisch besef mee. Goodbye Bafana is een redelijke film, die wel wat meer pit had mogen hebben en een iets beter uitgewerkt scenario had verdient.

Beeldkwaliteit

De film staat in het originele beeldformaat van 2.35:1 anamorf op de DVD. De kwaliteit is ruim voldoende met een prima scherpte en helder kleurgebruik. Het contrast is over het algemeen vrij hard. Buitenscènes in het felle zonlicht zijn overstraald, terwijl scènes die zich binnen afspelen juist vrij donker van aard zijn. Detaillering is daardoor in zowel donkere als lichte delen beperkt. Toch blijft alles goed te volgen. Er is over de gehele linie lichte filmgrain aanwezig en een hele enkele keer is edge-enhancement toegepast.
De film is onderverdeeld in 12 hoofdstukken, die ieder afzonderlijk ook via het menu zijn te selecteren. De optionele ondertiteling is goed leesbaar en staat op de juiste hoogte in beeld.

Geluidskwaliteit

De DVD heeft een Dolby Digital 2.0 (192 kb/s) en een Dolby Digital 5.1 (448 kb/s) geluidstrack. We concentreren ons hier op het DD 5.1 kanaal. Een groot deel van het geluid komt van de gerenommeerde Belgische geluidsman Dirk Bombey, die het setgeluid voor z’n rekening heeft genomen. Het geheel klinkt heel prettig in de oren met heldere en duidelijk verstaanbare dialogen en een mooie balans van atmosferen en effecten. Het ruimtelijk effect is echter niet zo groot, doordat het geluid in de achterkanalen vrij zacht in de mix staat. Er wordt wel volop gebruik van gemaakt, maar de frontkanalen overheersen door een veel hoger volume. Zij- en achterkanalen staan bij veel geluiden wel uit fase, maar in een gewone HT opstelling zal dat nauwelijks merkbaar zijn. Het meeste geluid komt ook uit het middenkanaal, waar bijna alle dialogen en geluidseffecten geplaatst zijn. In de gevangenisscènes zijn de echo’s van dialogen en de overige kanalen te horen om zo het ruimtelijk effect te verhogen, alleen staan ze in een te zacht volume om echt goed te werken. Het LFE wordt maar weinig aangesproken en het laag is ook niet zo diep. Een irritant detail in het geluid zijn de te harde en kunstmatig klinkende voetstappen. Positief is weer de mooie en sfeervolle muziek van Dario Marianelli.

Extra's

De DVD heeft een geanimeerd anamorf menuscherm van 1.78:1 beeldformaat. Het geluid is DD 2.0 en bestaat uit fragmenten van liedjes uit de film. Alle extra’s zijn Nederlands ondertiteld. Naast de hieronder genoemde extra’s zijn er ook nog drie promotietrailers van A-Film releases te bekijken.

The Making Of (26 min)
Een vrij standaard making of, die begint met een interviewfragment met Nelson Mandela en James Gregory. Er zijn veel interviews te zien met de regisseur en de belangrijkste acteurs, die vertellen over het verhaal en, wat de acteurs betreft, hoe ze zich voorbereidt hebben op hun rol. De interviews zijn ondersneden met fragmenten uit de film en beelden van de set. De meest zinnige opmerkingen komen van Diane Kruger.
Het beeldformaat is 2.35:1 letterboxed.

Interview met Bille August en Joseph Fiennes (32 min)
Een gezamenlijk interview met de regisseur en hoofdrolspeler. Men gaat hier wat dieper in op de achtergronden van niet alleen de film, maar ook van de situatie in Zuid-Afrika tijdens de Apartheid en van James Gregory en Nelson Mandela.
Het beeldformaat is 1.78:1 anamorf

Trailer (1½ min)
Dit betreft de trailer voor de Belgische bioscoop met ingebrande Franse en Nederlandse ondertiteling.
Het beeldformaat is 2.35:1 letterboxed.

James Gregory krijgt een baan op de censuurafdeling van de gevangenis op Robbeneiland waar ook Nelson Mandela gevangen zit. Door onderling contact krijgt Gregory steeds meer begrip voor de ideeën van Mandela, maar dat brengt hem persoonlijk wel in een isolement. Door zijn collega’s wordt hij als ‘negervriend’ gezien en wordt hij met de nek aangekeken.
Goodbye Bafana is de waargebeurde verfilming van het leven van James Gregory door regisseur Bille August. Het is een redelijke film, die soms vol zit met clichés en weinig verrassend is. De lange tijdsduur van bijna twee uur werkt ook niet in het voordeel van de film. Maar het geeft wel een goed beeld van de situatie in Zuid-Afrika tijdens het Apartheidsregime. Goed om een keer gezien te hebben, maar het is geen hoogvlieger. De beeld- en geluidskwaliteit van de DVD zijn ruim voldoende. De extra’s zijn leuk om een keer gezien te hebben, maar hebben niet zo veel diepgang.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door A-Film Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Deep Purple - Live in Montreux 2006 (Blu-ray)
• Volgende: Butterfly on a Wheel (DVD)