Kris Pusaka, De

Specialist in de Javaanse cultuur Ben van Rooyen (Willem Nijholt) van het Tropenmuseum in Amsterdam krijgt op een veiling de mogelijkheid om een zeldzame Indonesische kris te kopen. Hij moet flink in de buidel tasten, want ene heer Santos (Peter Aryans) is ook zeer geïnteresseerd in de kris. Op het moment dat Ben de kris in bezit heeft beginnen de problemen. Hij wordt bedreigd en er wordt bij hem ingebroken. Uiteindelijk wordt de kris gestolen. Volgens de politie zit Santos hierachter, maar bewijzen zijn er niet. Santos weet de kris het land uit te smokkelen. Als Ben voor het Tropenmuseum naar Indonesië moet neemt hij zijn jongere broer Mark (Erik van ‘t Wout) mee op reis als cadeau voor zijn examen. In Indonesië komen ze bij toeval weer op het spoor van de kris. Ben en Mark proberen de kris weer in bezit te krijgen om deze aan de rechtmatige eigenaar terug te geven. Maar dit is lang niet zo eenvoudig als het lijkt. Er blijkt een hele geschiedenis achter deze kris te zitten, die zich langzaam ontvouwt.

Een kris is een soort dolk, afkomstig uit Indonesië of Maleisië, waar mysterieuze krachten aan worden toegewezen. Een kris is ook een teken van gezag en waardigheid. Krissen zijn vaak eigendom van families of koninkrijken en worden doorgegeven binnen de familie van vader op zoon. Dit noemt men dan een Pusaka. Bij verkeerd gebruik kan de kris ongeluk brengen, maar het kan je ook beschermen.
In De Kris Pusaka van regisseur Bram van Erkel is de mystiek rond een kris een belangrijk thema. Van Erkel is een bekend televisieregisseur. Hij maakte in het begin van de jaren ’70 onder meer Q & Q en Oebele. Later maakte hij nog Het Wassende Water, De Zomer van ‘45 en In Naam der Koningin. De Kris Pusaka werd tussen oktober 1977 en januari 1978 wekelijks uitgezonden door de KRO. De hoofdrol is weggelegd voor Willem Nijholt. Hij is zelf geboren in Indonesië en spreekt een beetje Bahasa Indonesia. Dat komt hem in deze serie goed van pas. Acht van de dertien afleveringen spelen zich af op Java, een van de vele eilanden van Indonesië. Regisseur van Erkel maakt goed gebruik van deze locatie. Veel scènes spelen zich in een hotelkamer af, maar van Erkel laat Eric van ’t Wout met zijn Indonesische gids Wati veel door de stad en haven lopen, waardoor je een goede indruk krijgt van het dagelijkse leven en cultuur van het land. Dit maakt de serie ook erg populair bij mensen met een Indische achtergrond. Zij snuiven met deze serie een stukje herinnering op.
Nijholt draagt deze serie met zijn goede spel. Hij gaat echt op in z’n rol en weet het zo te brengen dat het heel normaal is wat je als kijker te zien krijgt. Dit terwijl niet alle dialogen even goed zijn en soms wat kunstmatig aandoen. Vooral Erik van ’t Wout heeft hier last van. Het is allemaal een beetje gemaakt wat hij doet. Erg leuk om te zien - of eigenlijk horen - is hoe de Indonesiërs het Nederlands hanteren. Uitermate goed gearticuleerd, zoals het vroeger gesproken werd. Niet zo slordig als ‘wij’ Nederlanders dat doen. Naar huidige maatstaven is de serie uitermate traag. Tegenwoordig wordt een veel snellere montage gebruikt. Dat is even wennen, maar je raakt al vrij snel betrokken bij de serie en dan heb je nauwelijks meer last van het lage tempo. De meeste afleveringen zijn redelijk spannend. Er is een goede opbouw en mede door de uitleg die er over de geschiedenis van de kris wordt gegeven wil je weten hoe het afloopt. De afleveringen eindigen met een kleine cliffhanger, zodat je wilt weten hoe het verder gaat en weer gaat kijken.

Beeldkwaliteit

De serie is gedraaid op 16mm film en staat in de daarvoor gebruikelijke beeldverhouding van 1.33:1 op de DVD. Helaas is er weinig gedaan om het beeld te verbeteren. De transfer zit vol met krassen en kabels. De leeftijd is er duidelijk aan af te zien. De kleuren zijn erg verbleekt en zien er niet goed meer uit. De scherpte is uiterst matig en ook het contrast is ver beneden niveau. De detaillering stelt weinig voor, wat mede komt door de flinke hoeveelheid filmgrain, vooral bij binnenscènes. In z’n geheel gezien een uiterst matige transfer.
Elke aflevering is onderverdeeld in vijf hoofdstukken. Naast Nederlands wordt er in de serie ook Engels en Bahasa Indonesia gesproken. Die scènes zijn Nederlands ondertiteld.

Geluidskwaliteit

Wat geldt voor het beeld gaat ook op voor het geluid. Het heeft de tand des tijds nauwelijks doorstaan en het klinkt allemaal niet zo best. De geluidstrack is een Dolby Digital 2.0 mono (224 kb/s) signaal. Wat het eerst opvalt is dat het volume erg laag is. De volumeknop moet flink omhoog om een aanvaardbaar geluid over te houden. Het klinkt allemaal erg dof, wat de verstaanbaarheid zeker niet ten goede komt. Diverse fragmenten zijn volledig onverstaanbaar, ook na een paar keer afspelen. Er is ook continue een lichte ruis waarneembaar, wat op zich niet verrassend is. Qua invulling is het geluid ook aan de magere kant. Alleen de meest noodzakelijke geluiden zijn aanwezig, wat het totaalbeeld vrij kaal maakt.

Extra's

Elke DVD heeft een geanimeerd menu in 1.33:1 beeldformaat met de themamuziek van de serie als achtergrondgeluid. Extra’s heeft deze DVD niet. Aan de verpakking is wel behoorlijk veel aandacht besteed. Het is een mooie digipack in slipcase.

Ben van Rooyen, medewerker van het Tropenmuseum, krijgt de kans om op een veiling een zeldzame kris te kopen. Hij is echter niet de enige die geïnteresseerd is in de kris. Ben kan de kris kopen, maar antiekhandelaar Santos wil de kris ook hebben en doet er alles aan om hem te bemachtigen. Als de kris uiteindelijk wordt gestolen wijst alles in de richting van Santos, maar deze weet de kris het land uit te smokkelen. Als Ben op zakenreis naar Indonesië gaat komt hij al snel weer op het spoor van de kris.
De Kris Pusaka is een spannende televisieserie van de KRO, die in de jaren ’70 werd uitgezonden. Het tempo ligt vrij laag, maar de mystiek die rond een kris hangt komt goed over in de serie. Doordat veel op locatie in Indonesië is opgenomen is de serie zeker interessant voor mensen met een Indisch verleden. Helaas is de beeld- en geluidskwaliteit uiterst matig. Er is geen poging gedaan om het geheel iets op te knappen voordat het op DVD werd gezet. Extra’s heeft deze DVD box, die in een mooie digipack verpakking zit, niet. Maar als serie zeker een aanrader.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Just Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Secret Window (Blu-ray)
• Volgende: We Are Marshall (DVD)