Ray Harryhausen Box, The

In deze box rond effect-specialist Ray Harryhausen tref je de vier films aan, alsmede een verzameling van ouder werk:

- The 7th Voyage of Sinbad (1958, regie Nathan Juran): De stoere Sinbad (Kerwin Mathews) vertrekt op een queeste om de vloek ongedaan te maken die op zijn geliefde rust. Daarbij zal hij tal van mythische monsters moeten overwinnen.

- Jason and the Argonauts (1963, regie Don Chaffey): Jason (Todd Armstrong) keert na een reis van twintig jaar terug naar het koninkrijk Thessaly om zijn troon te claimen. Maar voor hij de troon terugkrijgt zal hij eerst het Gulden Vlies moeten vinden. Tijdens deze zoektocht kruisen heel wat hindernissen zijn pad.

- The Golden Voyage of Sinbad (1974, regie Gordon Hessler): Sinbad (John Phillip Law) vindt een intrigerende kaart en trekt weer op avontuur. De boosaardige tovenaar Koura (Tom Baker) wil Sinbads plannen echter dwarsbomen...

- Sinbad and the Eye of the Tiger (1977, regie Sam Wanamaker): Om de betovering van prins Kassim te doorbreken moet Sinbad (Patrick Wayne) een gevaarlijke reis naar het land aan het eind van de wereld ondernemen. Stiefmoeder en heks Zenobia zal echter alles doen om dit te voorkomen.

- The Early Years Collection: Voordat Harryhausen inde filmindustrie belandde maakte hij een aantal korte films. Het ging daarbij onder meer om sprookjes en vertellingen als ‘Humpty Dumpty’, ‘Roodkapje’, ‘Hans en Grietje’ en ‘De Schildpad en de Haas’. Dit en nog meer zeldzaam materiaal is onder de noemer The Early Years Collection in deze boxset aanwezig.

De inmiddels 86-jarige Ray Harryhausen is een legende in de filmindustrie. Lang voordat computeranimatie zijn intrede deed in effectland zorgde Harryhausen ervoor dat filmliefhebbers zich konden vergapen aan taferelen die de verbeelding te boven gingen. Wat te denken van een gevecht met een reusachtige cycloop, een monsterlijke vogel, een zevenkoppige slang, een metalen kolos of een leger van skelet-soldaten? Harryhausen realiseerde de effecten met behulp van de zogenaamde stop-motion-animatie. Hierbij wordt allereerst een beweegbaar model gemaakt van het wezen dat men in de film wil hebben. Daarna worden alle gewenste bewegingen frame voor frame gefotografeerd, en door al deze beeldjes snel achter elkaar af te spelen ontstaat de illusie dat het model beweegt. Lange tijd was deze tijdrovende techniek het neusje van de zalm, en Harryhausen had het talent, de fantasie en de motivatie om uit te groeien tot dé specialist van de stop-motion-effecten. Een groot aantal films waaraan hij meewerkte zijn al op DVD verkrijgbaar als losse uitgaven. Onlangs heeft Sony echter ook een box, The Ray Harryhausen Box, op de markt gebracht waarin vier van deze losse uitgaven gebundeld zijn. Tevens bevat deze uit zes DVD’s bestaande box een verzameling van het eerdere werk van de effectmaker, onder de noemer The Early Years Collection (in Amerika ook los te koop, in Nederland niet). Van de vier films zijn The 7th Voyage of Sinbad (een van de eerste kleurenfilms) en Jason and the Argonauts (de film met het klassieke skeletten-gevecht) het meest de moeite waard. De derde van de door Harryhausen zelf geschreven Sinbad films, Sinbad and the Eye of the Tiger, is daarentegen met het matige verhaal en dito acteerwerk duidelijk het zwakste van de vier. The Golden Voyage of Sinbad zit daar ergens tussenin. Constante factor in alle vier de producties zijn natuurlijk de effecten van Harryhausen, die overduidelijk met een hoge mate van vakmanschap tot stand zijn gekomen. Dat Harryhausen al sinds jonge leeftijd aanleg had voor het vak blijkt ook uit The Early Years Collection: twee DVD’s met onder meer een ruime verzameling korte stop-motion-animatiefilms die hij maakte in de vijftiger jaren, voordat zijn prestaties hem in de filmwereld zouden doen belanden. Het werk is onderverdeeld in ‘Stories and Tales’ (69 min aan ‘Moeder de Gans’-verhalen en andersoortige sprookjes), ‘Early Films’ (22 min aan reclamespotjes en instructiefilms voor het leger) en ‘Tests & Experiments’ (16 min aan experimenteel materiaal) en wordt toegelicht en becommentarieerd door Harryhausen zelf. Al met al biedt deze box dus een flinke verzameling van Harryhausen-gerelateerd materiaal, al zijn niet alle aanwezige films even sterk. Ze geven echter wel allemaal - de vier avonvullende producties, alsmede het eerdere werk - een prima beeld van de van (de ontwikkeling van) de indrukwekkende vaardigheden van Harryhausen. En daar draait het uiteindelijk om bij deze box.

Beeldkwaliteit

Om met de vier films te beginnen: deze staan allemaal anamorf op DVD, met de verhouding van 1.78:1. Kwalitatief gezien is er weinig verschil tussen de transfers. In elk van de gevallen is het beeld namelijk netjes opgepoetst, resulterend in een consistente kleurweergave en een hoeveelheid vuil en beschadigingen die ruim binnen de perken blijft. Ook de scherpte is meestal ruim voldoende (met de meest recente film, Sinbad and the Eye of the Tiger, niet onverwacht als beste). Uitzondering op dit alles zijn de stop-motion-animatiescènes, die er door de softe uitstraling, fletsere kleuren en nadrukkelijker aanwezige grain vaak wat minder goed uitzien. Al is dat natuurlijk grotendeels inherent aan de destijds gebruikte techniek en materialen. Echt storend is het in ieder geval niet. Dat geldt helaas niet voor de ondertiteling bij Jason and the Argonauts, want naast het feit dat er een te grote letter is gebruikt, staat de tekst soms ook drie of vier regels dik in het beeld (zie het tweede screenshot). Dat had wel wat netter gekund.

Voor The Early Years Collection geldt dat de meeste zaken geschoten zijn op 16mm film. Speciaal voor de DVD-uitgave is dit zeldzame materiaal nauwgezet gerestaureerd. En het mag gezegd worden: het eindresultaat (verhouding 1.33:1) ziet er verrassend goed uit! Met name de ‘Stories and Tales’ blinken uit in hun prima kleurweergave (zie het vijfde screenshot, afkomstig van ‘Little Red Riding Hood’) en afwezigheid van storende grain en beschadigingen. Het lijkt wel of de betreffende filmpjes 50 dagen in plaats van 50 jaren geleden gemaakt zijn! Weliswaar geldt dit niet voor alle zaken – de ‘Early Films’ zijn bijvoorbeeld beduidend minder van kwaliteit – maar toch is het over het geheel genomen een puike opknapbeurt.

Conclusie: al het materiaal in deze boxset heeft een beeldkwaliteit die, mede door het restauratieproces, dik in orde is. En dus verdient deze uitgave op dit gebied een dikke voldoende.

Geluidskwaliteit

Evenals op beeldgebied is er ook op audiogebied niet zoveel verschil merkbaar tussen de vier films in deze box. De Engelse Dolby Digital 2.0 monotracks die je op de DVD\'s aantreft leveren acceptabele prestaties. Gezien het mono-karakter hoef je logischerwijs geen toeters en bellen te verwachten (spreiding, wat is dat?), maar belangrijke zaken als dialoogweergave en helderheid zijn gelukkig dik in orde. Ook positief is de afwezigheid van hinderlijke ruis of gekraak. Sporadisch is enige lichte oversturing te horen en hier en daar “jengelt” het geluid wat, maar dat mag nauwelijks een probleem genoemd worden.

Hetzelfde is ook van toepassing bij de ‘Stories and Tales’ op The Early Years Collection: gewoon acceptabel monogeluid. Dat is een verschil met het meeste materiaal onder de noemer ‘Early Films’ en ‘Test & Experiments’, want daarbij is wél volwaardig, prima klinkend 5.1-geluid. De enige uitzonderingen zijn de reclames voor de wijk Lakewood. Het daarbij aanwezige audiospoor is weliswaar in 5.1-formaat, maar functioneert als mono-track (alleen geluid uit de center).

Extra's

Verspreid over de zes DVD’s van deze boxset tref je een ruim aantal extra’s aan (allemaal Nederlands ondertiteld). Zoals je hieronder kunt lezen zijn niet alle extra’s uniek; een aantal staat op meerdere DVD’s. Ook valt op dat de aanwezige toevoegingen niet altijd betrekking hebben op de film die op het schijfje staat. Hieronder volgt een overzicht van de extra’s per DVD.

The 7th Voyage of Sinbad

Ray Harryhausen Chronicles (58 min)
In deze door Leonard Nimoy gepresenteerde documentaire komt de gehele carrière van Harryhausen aan bod, tot aan het moment dat hij in 1992 een Oscar in ontvangst mocht nemen. Ook zijn werkwijze wordt op inzichtelijke manier belicht. Daarbij worden veel oude filmfragmenten en zeldzaam archiefmateriaal getoond. Tevens krijgen we in interviews te horen hoe andere “grote namen” in de filmindustrie opkijken tegen het vakmanschap van de legende. Uiteraard komt ook Harryhausen zelf aan het woord. Zeer interessant.

This is Dynamation (3 min)
Onder deze noemer vind je een promotiefilmpje uit de vijftiger jaren over ‘Dynamation’, een verzamelnaam voor allerlei destijds geavanceerde effecten. Hieronder ook Harryhausen’s specialiteit: het combineren van animatie en ‘live action’. Tegelijkertijd wordt reclame gemaakt voor The 7th Voyage of Sinbad.

A Look behind the Voyage (12 min)
In deze featurette uit 1995 gaat men in interviews met o.a. Harryhausen en acteur Kerwin Mathews wat dieper in op de totstandkoming van The 7th Voyage of Sinbad.

Interview: Jason and the Argonauts (12 min)
Een gemoedelijk gesprek tussen Harryhausen en regisseur/bewonderaar John Landis. De heren praten onder meer over de stop-motion techniek en enkele specifieke creaturen uit Jason.

Original Theatrical Poster
Kies je voor deze optie, dan krijg je de oorspronkelijke filmposter op je scherm te zien.

Trailers
Voorproefjes op The 7th Voyage of Sinbad, Jason and the Argonauts en The Golden Voyage of Sinbad.

Talent Profiles
Wat beknopte info (bio- en filmografie) over een aantal betrokkenen, namelijk regisseur Nathan Juran, castleden Kerwin Mathews, Kathryn Grant, Thorin Thatcher en uiteraard Harryhausen zelf.

Jason and the Argonauts

Filmographies
Filmografieën van Harryhausen en producer Charles Schneer.

Trailer
De oorspronkelijke trailer van Jason and the Argonauts.

Ray Harryhausen Chronicles / This is Dynamation / Interview: Jason and the Argonauts
Zie The 7th Voyage of Sinbad.

The Golden Voyage of Sinbad

Vintage Advertising
Een verzameling filmposters en productieshots.

Mysterious Island (9 min)
Harryhausen ligt het ontstaan en ontwerp voor deze avonturenfilm toe. Uiteraard ligt de nadruk daarbij op het effectwerk.

3 Worlds of Gulliver (5 min)
In deze film staat het bekende verhaal van Gulliver’s reizen centraal. Harryhausen vertelt hoe men het verschil in grootte tussen Gulliver, de reuzen en de lilliputters realiseerde.

Earth vs. the Flying Saucers (9 min)
Een recent interview met Harryhausen dat afgenomen wordt door regisseur Joe Dante. Dante, duidelijk een groot fan van de betreffende SF-film (zie hier voor onze recensie), vraagt allerlei zaken over de effecten en de manier van werken.

Filmographies
Filmografieën van Harryhausen, regisseur Gordon Hessler en acteur John Phillip Law.

Trailers
Zie The 7th Voyage of Sinbad.

Sinbad and the Eye of the Tiger

Filmographies
Filmografieën van Harryhausen, regisseur Sam Wanamaker en castleden Patrick Wayne, Taryn Power, Margaret Whiting en Jane Seymour.

Ray Harryhausen Chronicles / This is Dynamation / Trailers
Zie The 7th Voyage of Sinbad.

The Early Years Collection (DVD 1)

The Making of The Tortoise & The Hare (13 min)
‘The Tortoise & the Hare’ is de korte film die Harryhausen vanwege zijn intrede in de filmwereld niet af kon ronden. Vijftig jaar later stapten twee fans op hem af met de vraag of ze de productie af mochten maken. Harryhausen werkte hier maar al te graag aan mee, met het eindresultaat zoals dat op deze DVD te bewonderen is. Deze extra gaat dieper in op het afronden van de productie.

Audiocommentaar
Op de commentaartrack bij ‘The Tortoise & The Hare’ hoor je hoe Harryhausen en de twee eerder genoemde fans (Mark Caballero en Seamus Walsh) praten over de totstandkoming en de manier van werken. Erg interessant.

Alternate Ending
Een alternatief einde voor ‘How to Bridge a Gorge’, een instructiefilm voor het Amerikaanse leger. In dit einde, waar Harryhausen zich destijds al voor geneerde, zie je hoe de nazivlag verwisseld wordt voor de Amerikaanse, waarna het vrijheidsbeeld in beeld komt.

The Early Years Collection (DVD 2)

Featurettes
Onder deze noemer vind je de volgende zaken:
- The Hollywood Walk of Fame (13 min): Op 10 juni 2003 kreeg Harryhausen een ster op de Walk of Fame. Hier zie je de plechtigheid die daarmee gepaard ging.
- Harryhausen’s Livingstone Statue (4 min): Harryhausen vertelt over het beeld dat hij ontwierp voor het Schotse David Livingstone park.
- The Clifton’s Cafeteria Reunion (22 min): Hier kijk en luister je mee bij de reünie tussen Ray Harryhausen, schrijver Ray Bradbury en SF-schrijver en -enthousiast Forrest J. Ackerman die op 16 april 2004 plaatsvond in Clifton’s Cafetaria in LA. De carrières van de heren en vele anekdotes staan centraal.
- In the Credits (9 min): Fragmenten uit een gesprek met producer Arnold Kunter over de carrière van Harryhausen.
- An Evening with Ray Harryhausen (9 min): Een deel van het boeiende interview van criticus Leonard Maltin met Harryhausen.
- Harryhausen’s Bronzes (3 min): Een korte featurette over de twaalf bronzen beelden die Harryhausen maakte, onder meer afgietsels van creaturen waarvan het oorspronkelijke model aan het vergaan was.
- The Ted Newsom Interview (9 min): Een interview van Ted Newsom over het gerestaureerde materiaal dat op The Early Years Collection te zien is.
- The Academy Archive Restoration (6 min): Technische achtergrondinfo over het restauratieproces en de uitdagingen daarbij.
- Filmmuseum Berlin (3 min): Curator Rolf Giesen vertelt over de permanente Harryhausen-tentoonstelling in het filmmuseum in Berlijn.

Tributes
- Birthday Tributes (6 min): Drie grappige filmpjes (‘Stumbling Skeletons’, ‘Coffee Break’ en ‘The Time Traveler’) die gemaakt werden ter ere van de tachtigste verjaardag van Harryhausen.
- An Appreciation (20 min): Hier spreken verschillende vakgenoten en bewonderaars uit de filmwereld hun bewondering uit voor Harryhausen.
- Harryhausen Tribute by: David Allen (4 min): Een speech van de in 1999 aan kanker overleden stop-motion-animator David Allen, waarin hij Harryhausen eert.

Galleries
Een groot aantal foto’s, waaronder testfoto’s, schetsen, productie-shots en foto’s van de Walk of Fame plechtigheid. Het materiaal is netjes in categorieën gerangschikt.

Trailers
Trailers van de volgende films: The 3 Worlds of Gulliver, First Men in the Moon, The Golden Voyage of Sinbad, Jason & the Argonauts, Mysterious Island en Sinbad and the Eye of the Tiger.

De wereldberoemde stop-motion-animator Ray Harryhausen verzorgde vanaf de jaren \'50 het effectwerk voor vele avondvullende films, waarvan The Ray Harryhausen Box er vier bevat (identiek aan de eerder verkrijgbare losse uitgaven). Het gaat dan om The 7th Voyage of Sinbad (1958), Jason and the Argonauts (1963), The Golden Voyage of Sinbad (1974) en Sinbad and the Eye of the Tiger (1977). Niet alle vier producties zijn qua acteerwerk en plot even sterk, maar het prettig nostalgische effectwerk maakt ze elk toch tot een vermakelijke kijkervaring. Maar daar blijft het bij deze box niet bij. Ook het werk uit de beginjaren van Harryhausen (korte animatiefilms, met name sprookjes) is namelijk aanwezig, onder de noemer The Early Years Collection (twee DVD\'s). Op audiovisueel gebied zijn zowel de avondvullende als korte films dik in orde: het beeld is netjes opgepoetst en het geluid is in alle gevallen acceptabel (meestal mono, maar bij sommige korte films volwaardig 5.1). Ook op het gebied van extra\'s valt het nodige te beleven, al valt wel op dat er het nodige dubbele materiaal aanwezig is. Maar dan blijven nog steeds uren aan unieke extra\'s over. Ben je een liefhebber van Harryhausen’s werk en/of klassieke avonturenfilms en heb je nog geen van de producties uit deze box in bezit, dan is conclusie eenvoudig: kopen! Bezit je echter wel al één of meerdere van de films op DVD, dan wordt de afweging wat lastiger. Vooral omdat The Early Years Collection, in principe verplichte kost voor iedere fan, in Nederland (nog?) niet los verkrijgbaar is. Als het je enkel daar om te doen is, zul je de vier films er dus bij moeten nemen. Of de toevlucht zoeken tot import.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Sony Pictures Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Devil's Rejects, The (DVD)
• Volgende: Dark Hours, The (CE) (DVD)