Shostakovich – Symfonieën nrs. 6 & 9

Recensent:
Arnold van Oostrum
29-10-2006

Totaalbeoordeling:

8.2
DVD

Shostakovich – Symfonieën nrs. 6 & 9 (DVD)
Samenvatting

Dmitri Dmitrievich Shostakovich (1906-1975) is een van de bekendste Russische componisten van de vorige eeuw. Geboren in St. Petersburg groeide Dmitri op in een gezin waarin politiek en muziek de boventoon voerden. Grootvader Boleslav Shostakovich was actief in de Russische revolutie in de jaren rond 1860 en zijn vader Dmitri Boleslavovich Shostakovich was in dienst van de overheid. De muziek kwam van zijn moeder Sofia Vassilyevna, die Dmitri de piano leerde spelen. Zijn muzikale talent bleek spoedig en op zijn dertiende ging Dmitri al naar het Petrograd Conservatorium. De bekende componist Alexander Glazunov was een van zijn sponsors. Als muziekstudent schreef Dmitri Shostakovich zijn eerste symfonie op 19 jarige leeftijd, als afstudeerwerkstuk in 1925. Een muziekstuk dat al een indrukwekkende muzikale rijpheid aan de dag legde en waarmee Shostakovich direct als belangrijke aanwinst voor de Sovjet kunstcultuur werd gezien.
Politiek en muziek zijn de hele muzikale carrière van Shostakovich min of meer onlosmakelijk met elkaar verbonden gebleven. Hoe kan het misschien ook anders in het Rusland van begin 20e eeuw. Zijn symfonieën, hij schreef er vijftien, hebben bijna allemaal iets met politiek of oorlog van doen. Shostakovich bekendste symfonie is zijn vijfde, die hij in 1937 schreef. De muziek van het derde deel van deze symfonie is onder andere in de Harrison Ford film Clear and Present Danger gebruikt. Naast symfonieën schreef Shostakovich onder andere enkele opera’s, twee pianoconcerten en de bekende Jazz Suites. De wals uit Jazz Suite nr. 2 is niet alleen door André Rieu bekend geworden, maar is ook in films als The Luzhin Defence en Eyes Wide Shut gebruikt.

Commentaar

Op deze DVD staat een uitvoering van de symfonieën nr. 6 en nr. 9 van Dmitri Shostakovich. Om met de laatste te beginnen, de negende symfonie schreef Shostakovich in 1945. Het is één van zijn lichtere werken, vaak een ‘scherzosymfonie’ genoemd. Na het zware monumentale achtste symfonie, werd de negende symfonie, die veel minder indruk maakte, met gemengde gevoelens ontvangen. Evenals zijn achtste symfonie bestaat ook de negende symfonie uit vijf delen. Voorafgaand aan de uitvoering geeft Bernstein zijn visie op het werk, dat hij meer ziet als een door Shostakovich bedoelde muzikale ironie. De zesde symfonie schreef Shostakovich in 1939. In deze periode voor de tweede wereldoorlog werden de muzikale verrichten in Rusland politiek streng gecontroleerd (of gecensureerd). Shostakovich had met de zesde symfonie een soort ode aan Lenin toegezegd, maar niets hiervan bleek in het werk terug te vinden te zijn. Deze symfonie heeft een afwijkende opbouw, daar het maar uit drie delen bestaat. De symfonie begint met een lang langzaam gespeeld deel (Largo), gevolgd door twee korte wat meer luchtige delen.

De opname van beide symfonieën is halverwege de jaren ’80 van de vorige eeuw gemaakt. De Wiener Philharmoniker wordt hierbij gedirigeerd door de vermaarde Amerikaanse dirigent Leonard Bernstein (1918-1990). De opnames zijn gemaakt in de grote zaal van de Wiener Musikverein in Wenen. Het betreft hier live uitvoeringen. De gespeelde werken zijn:

Symfonie nr. 6 in B, op. 54 (41 min)
Opgenomen in 4 - 10 oktober 1986 in de Grote Zaal van de Wiener Musikverein. Regie: Humphrey Burton.

Symfonie nr. 9 in Es, op.70 (30 min)
Opgenomen 23 - 28 oktober 1985 in de Grote Zaal van de Wiener Musikverein. Regie: Humphrey Burton.

Leonard Bernstein is bij de meesten vooral bekend van zijn musical West Side Story. Daarnaast heeft hij nog vele andere klassieke werken gecomponeerd. Als dirigent heeft Bernstein eveneens een indrukwekkende carrière opgebouwd. Leonard Bernstein is een man die zijn passie voor muziek op redelijk extraverte wijze probeert over te brengen naar de luisteraar, het publiek. Deze extraverte passie voor muziek komt goed tot uiting in de persoonlijke toelichting die hij op beide concerten geeft. Zijn extraversie maakt ook dat zijn interpretatie van gespeelde werken zeer persoonlijk is en nog wel eens afwijkt van wat gangbaar is. Dit uit zich onder andere door afwijkende tempo’s en het leggen van andere accenten in de gespeelde muziek. Het maakt ook dat de uitvoeringen van Bernstein altijd iets bijzonders zijn. Dat geldt ook voor zijn uitvoeringen van de twee Shostakovich symfonieën.

Filmspecs

Medium: DVD
Genre: Muziek
Regio: 0
Jaar: 1985
Speelduur: 71 min
Verpakking: Transparant Keep Case
Beeldverhouding: 1.33:1 niet anamorf
Geluidssporen:
  • DTS 5.1 - Engels
  • PCM 2.0 - Engels
Ondertiteling: Chinees, Duits, Frans, Spaans
Uitgever: Universal Music
EAN: 044007341704

Extra's

  • Introductie op beide symfonieën door Leonard Bernstein

Techniek en extra's

Beeldkwaliteit

De opnames zijn registraties voor televisie, gemaakt in het standaard 1.33:1 beeldformaat. Zoals gebruikelijk bij de klassieke DVD uitgaven van Universal Music, waartoe de klassieke labels Deutsche Grammophon, Philips Classics en Decca behoren, is het beeldsysteem NTSC. Let er dus op dat je installatie NTSC beeld weer kan geven!
De registratie is ongeveer 20 jaar geleden gemaakt. Dit is te zien aan de kleuren en de setting. Zoals bij alle Unitel opnames uit deze periode ademt alles traditie en degelijkheid uit. Zo ook de regievoering, die rustig is en op gezette momenten inzoomt op de dirigent of specifieke leden van het orkest. De concerten zijn op 35 mm film opgenomen. Het beeld ziet er goed uit, met goed verzadigde kleuren en een enigszins warme kleurbalans. De scherpte en de detaillering van het beeld zijn beide redelijk goed. Als gevolg van het lager aantal beeldlijnen zie je wel af en toe aliasing. Het beeld is daarbij interlaced, waardoor bij snelle bewegingen sprake van enige onscherpte. In het beeld is constant een lichte beeldruis aanwezig. Het beeld is verder vrij van ongerechtigheden. Elk deel van een concert is een apart chapter, zodat je snel een bepaald concertdeel kunt selecteren. Er is geen ondertiteling aanwezig.

Geluidskwaliteit

Voor het beluisteren van de muziek heb je keuze uit twee mogelijkheden: een ongecomprimeerde PCM stereo track (bitrate 1536 Kb/s) en een full bitrate DTS 5.1 surroundtrack (bitrate 1504 kb/s). Standaard speelt de DVD de LPCM stereo track af.
De PCM stereo track klinkt goed en geeft de concerten in prima stereo weer. De opname is prima gedetailleerd en heeft een goede balans en diepte. Het geluid van de concerten zijn analoog opgenomen en digitaal geremasterd. De kwaliteit van de PCM stereotrack is vergelijkbaar met de kwaliteit van de vroegere CD uitgave. De opnames zijn ruisvrij en hebben een aangename enigszins warm klinkend gedetailleerd klankbeeld.
Zoals gebruikelijk worden de stereo opnames voor de DVD release ook omgezet naar een surroundtrack. De full bitrate DTS 5.1 surroundtrack op deze DVD is via elektronische weg afgeleid van de originele stereo-opname. De gebruikte techniek staat bekend als AMSI II, ofwel Ambient Surround Imaging, en is een proces van de Emil Berliner Studios. De muziek blijft gewoon het stereokarakter houden, waarbij de nadruk van de muziek dus op de beide frontkanalen blijft. De achterspeakers geven de muziek een subtiele ruimtelijkheid, wat de illusie geeft van weergave van de ambiance van de zaal. Het aanwezige LFE kanaal wordt niet gebruikt. Het laag via de frontspeakers is meer dan voldoende. De toevoeging van een surroundrack is voornamelijk uit marketing overwegingen gedaan. De PCM stereo track is kwalitatief de betere, mede door de betere detaillering en daardoor ook betere diepte in het geluid.

Extra's

De standaard menuschermen zijn zonder achtergrondmuziek. Als extra geeft Bernstein, zittend aan de piano, op beide concerten optioneel een persoonlijke introductie. De toelichtingen zijn apart te beluisteren. Optioneel kun je deze toelichtingen ook tijdens de uitvoering van de symfonieën beluisteren. Bij de zesde symfonie is dit een uitleg vooraf die bijna een kwartier duurt. Bij de negende symfonie bestaat de toelichting van Bernstein uit drie delen. Ten eerste vooraf aan de symfonie over het eerste deel (7½ min), dan na het eerste deel een introductie over tweede deel (5 min) en afsluitende na het tweede deel over de rest van de symfonie (6 min). De introducties zijn ten tijde van de uitvoering opgenomen. Ze zijn uitgebreid en zeer informatief en geven je een beter begrip van de muziek van Shostakovich. Absoluut gaan beluisteren!

Andere extra’s zijn van promotionele aard. Hierbij onder andere trailers van andere DG/Unitel uitgaven en een catalogusoverzicht van Unitel en Deutsche Gramophon.

Bij de DVD zit nog een 14 pagina’s tellend boekje met een tracklisting en ‘liner notes’.

Conclusie

Op deze DVD staat een uitvoering van de symfonieën nr. 6 en nr. 9 van de Russische componist Dmitri Shostakovich. De opname van beide symfonieën is halverwege de jaren ’80 van de vorige eeuw gemaakt. De Wiener Philharmoniker wordt hierbij gedirigeerd door de vermaarde Amerikaanse dirigent Leonard Bernstein. De opnames zijn gemaakt in de grote zaal van de Wiener Musikverein in Wenen. Het betreft hier live uitvoeringen. Het beeld van deze DVD ademt de sfeer van de jaren ’80 uit en is van goede kwaliteit. Het beeld is in het NTSC beeldsysteem. Ook het geluid is met een ongecomprimeerde PCM track en een full bitrate DTS track van goede kwaliteit. Als extra een uitstekende inleiding op beide symfonieën door de dirigent.

Laatste reacties

Henk Heideveld  |  30-10-2006

Hoe is het mogelijk dat een marktleider-klassiek zoals DGG zich schuldig maakt aan volksverlakkerij. 5.1. aanbieden terwijl het gewoon stereo is. Overigens met...
Lees meer >

Geef ook een reactie in dit topic!

Alle leeftijden Digital Theater Systems PCM 5.1 geluid
DVDBlu-rayStreamingBioscoop
9

Beoordeling allesoverfilm.nl

Film:9
Beeldkwaliteit:8
Geluidskwaliteit:8
Extra's:8
7.5

Beoordeling lezers

# beoordelingen: 4
?

Jouw beoordeling

Log in om deze film te beoordelen.