Schubert - Winterreise

Winterreise is een liederencyclus van de Oostenrijkse componist Franz Schubert (1797-1828). Het werk bestaat uit 24 gedichten van Wilhelm Müller (1794-1827), een Duitse romantische dichter, die door Schubert op muziek zijn gezet. De muziek is in dit geval de zangstem met pianobegeleiding. Het verhaal van Winterreise lijkt heel simpel. Een jongeman wordt afgewezen en gaat daarop op reis, waarin de gedichten zijn reis beschrijven. In het laatste gedicht ontmoet de jongeman “Der Leierman”, de speelman met de lier, wat een verpersoonlijking van de dood is.
Maar zijn deze gedichten wel zo simpel? De dichter Müller was bekend om zijn sociaal kritische dichten en een meester in het uiten van indirecte kritiek. De liederencyclus is niet geheel vrij van politiek-maatschappelijke kritiek.
Franz Peter Schubert was een Oostenrijks componist die vooral bekend is geworden door zijn liederen, waarbij hij bestaande gedichten op muziek zette. Al op zeer jonge leeftijd begon Schubert met componeren. Van hem zijn 988 composities bekend, waaronder 8 symfonieën en 567 liederen met pianobegeleiding. Winterreise componeerde Schubert in 1827, vrij kort voor zijn dood. Schubert overleed in 1828 op 31 jarige leeftijd.
De Oostenrijkse muziekwetenschapper Otto Eric Deutsch (1883-1967) heeft alle werken van Schubert chronologisch geordend en genummerd. Winterreise heeft nummer D911 in de opsomming van Deutsch.

Winterreise werd door bariton Thomas Quasthoff en pianist Daniel Barenboim op 22 maart 2005 in de Berlijnse Philharmonie zaal ten gehore gebracht. De live registratie van dit concert staat op deze DVD.
Over bariton zanger Thomas Quasthoff wordt in algemene termen door critici en publiek zeer lovend gesproken. De intense wijze waarop hij zijn stem weet te gebruiken om kleurenpracht en nuanceringen in de muziek voor het voetlicht te brengen, dwingt bij velen respect af. Quasthoff heeft al vele internationale prijzen en onderscheidingen gekregen. Alhoewel Quasthoff al meerdere malen de liederencyclus Winterreise heeft gezongen, geeft hij aan dat iedere uitvoering hiervan een nieuwe en rijkere artistieke ervaring is vergeleken met de voorgaande. Een zanger raakt nooit uitgekeken en uitgeleerd op een cyclus als deze.
De Israëlische pianist en dirigent Daniel Barenboim heeft weinig introductie meer nodig. Als pianist heeft hij zich vooral toegelegd op de werken van Bach, Chopin en Brahms. Als dirigent houdt hij zich voornamelijk bezig met de Franse muziek en de Weense klassiekers, waarbij hij vooral voorkeur heeft voor de werken van Bruckner.
Volgens de informatie in het meegeleverde boekje is de hier vastgelegde registratie van het Winterreise concert zeer bijzonder. Wat niet merkbaar is in deze live registratie is dat het publiek vanaf het begin van het concert tamelijk onrustig en schijnbaar geïrriteerd is. Waarover is niet duidelijk. Maar, zoals Klaus Geitel van de Berlin Morgenpost zo fraai zegt; Quasthoff en Barenboim geven een dusdanig intense en gevoelige interpretatie van de liederencyclus, dat het onrustige publiek omtovert in een ademloos geboeide menigte. Een luid applaus en toejuichingen zijn het resultaat.

Beeldkwaliteit

De opname is een live registratie en is in 1.78:1 breedbeeldformaat vastgelegd. Het beeld is anamorf op de DVD gezet. Het beeld op deze DVD is in NTSC (!!), het Amerikaanse beeldsysteem. Deze DVD is een internationale uitgave (alle regio’s) en zoals bekend kiest Universal Music, waartoe de klassieke labels Deutsche Grammophon, Philips Classics en Decca behoren, er voor om als beeldsysteem alleen NTSC te gebruiken. Let er dus op dat je installatie NTSC beeld weer kan geven!
De beeldkwaliteit van deze televisieregistratie is prima. Het is een rustige registratie die deels inzoomt op de zanger en pianist en deels de uitvoerenden van een afstand laat zien. De kleuren zijn goed verzadigd, de scherpte en de detaillering van het beeld zijn goed. Als gevolg van het lager aantal beeldlijnen zie je wel af en toe aliassing en is er sprake van enige onscherpte bij langzame camerabewegingen. Het beeld is verder vrij van ongerechtigheden.
Ieder lied van het concert is een aparte chapterstop, waarmee het aantal chapterstops op 24 komt. De gezongen Duitse teksten zijn als ondertiteling aanwezig, die goed in het beeld geplaatst staat. Daarnaast zijn de vertalingen in het Engels, Frans, Spaans en Chinees als ondertiteling aanwezig.

Geluidskwaliteit

Voor het muzikale genot heb je keuze uit drie mogelijkheden: DTS 5.1 (bitrate 1504 kb/s), Dolby Digital 5.1 (bitrate 448 Kb/s) en een ongecomprimeerde PCM stereo track (bitrate 1536 Kb/s). Standaard speelt de DVD de PCM stereo track af.
De PCM stereo track klinkt natuurlijk zeer goed en is vergelijkbaar met de kwaliteit van een CD uitgave. De opname heeft een prima stereobeeld met een prima detaillering van de muziek. De ruimtelijkheid en diepte in de opname is zeer fraai.
Zowel de DTS als de DD track geven de muziek in surround geluid weer. DG gebruikt een speciale techniek om de originele stereo-opname om te zetten in een 5.1 surround geluid. Deze techniek staat bekend als AMSI II, ofwel Ambient Surround Imaging. De nadruk van de muziek blijft gewoon op de frontkanalen. De achterspeakers geven de muziek een soort ruimtelijkheid, wat de illusie geeft van weergave van de ambiance van de zaal. Alhoewel de beide surroundtracks ook een LFE kanaal hebben, wordt deze niet gebruikt. Het laag is bij een grote concertvleugel is niet zo extreem diep als bij films en is hier meer dan voldoende.
Tussen de DTS en de DD track is eigenlijk geen verschil in kwaliteit te horen. In een vergelijking tussen de beide surroundtracks en de PCM stereo track valt de grotere ruimtelijkheid van de surroundtracks op. Maar ook dat het geluid door verlies aan detail iets wolliger klinkt. De PCM stereo is meer gedetailleerd en bevat meer diepte in het geluid. Welke track de voorkeur heeft is aan smaak gebonden. Alle tracks bieden zeer goede kwaliteit.

Extra's

De DVD heeft breedbeeld menuschermen zonder achtergrondmuziek.

Rehearsel and Interviews (28 min)
Registratie van de voorbereidingen van beide muzikanten op het concert. Tussendoor interviewfragmenten met beide apart over hun visie op het uitgevoerde werk. Beeldformaat is 1.78:1 anamorf.

Discography
Met een gedetailleerd overzicht van de CD/SACD uitgaven van Thomas Quasthoff bij DG.

Trailers
Met reclame trailers voor andere DG en Unitel uitgaven

DVD on Deutsche Grammophon
Een overzicht uit de DVD catalogus van DG.

Bij de DVD zit nog een net 14 pagina’s tellend boekje met een tracklisting en een reflectie op het concert.

Winterreise is de registratie van een concert waarin bariton Thomas Quasthoff en pianist Daniel Barenboim de liederencyclus van Franz Schubert ten gehore brengen. Dit concert vond op 22 maart 2005 in de Berlijnse Philharmonie plaats.
Winterreise is een liederencyclus bestaande uit 24 korte gedichten die door Schubert op muziek zijn gezet. Barenboim en Quasthoff geven een gevoelige en intense interpretatie van dit werk, dat met een enthousiast applaus van het aanwezige publiek wordt afgesloten.
Het concert is door Deutsche Grammophon, onderdeel van de Universal Music Company, met goede kwaliteit op DVD gezet. De kwaliteit van het breedbeeld is goed. Let wel op dat het beeld NTSC formaat is en je installatie NTSC beeld weer kan geven!
De geluidskwaliteit is met een ongecomprimeerde PCM track en zowel een DD 5.1 als een full bitrate DTS 5.1 surround track prima in orde. Als extra een korte weergave van de voorbereidingen op het concert.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Universal Music.

Lees meer

• Vorige: John Woo - The Collection (DVD)
• Volgende: Lost - Seizoen 1 (DVD)