Als Je Begrijpt Wat Ik Bedoel

Heer van stand Olivier B. Bommel (stem Fred Benavente) wil een feest houden op zijn Slot Bommelstein. Bulter Joost (stem Luc Lutz) heeft er, met uw welnemen, problemen mee dat dit uitgerekend op vrijdag de dertiende moet plaats vinden. Want dan legt de Zwelbast zijn ei en volgens Joost zit er ‘zwel’ in de lucht. Na een dikke onweersbui wordt op Slot Bommelstein een ei gevonden, waar enige tijd later een klein groen wezentje uit komt. Het is een kleine Zwelbast en aangezien deze kleine Zwelbast Heer Bommel als eerste ziet, beschouwt de kleine groene draak Heer Bommel als zijn vader. Heer Bommel geeft hem de naam Zwelgje.
Heer Bommel’s jonge vriend Tom Poes (stem Trudy Libosan) en butler Joost vertrouwen het zaakje niet en blijken gelijk te krijgen. Als de emoties van Zwelgje oplopen, groeit hij uit tot een reusachtige groene draak. En zo wordt het fraaie feest, dat Heer Bommel in Slot Bommelstein voor de notabelen van Rommeldam had georganiseerd, een groot fiasco. Zwelgje sleept Heer Bommel mee in een avontuur dat zijn leven als heer van stand volledig ontwricht. Als gezocht bankrover moeten beide vluchten in de Zwarte Bergen en lijkt Heer van Bommel zijn verdere leven in een kille gevangeniscel te moeten doorbrengen.

Als je begrijpt wat ik bedoel was in 1983 de eerste in Nederland geproduceerde avondvullende animatiefilm. Gebaseerd op het verhaal “De Zwelbast” uit 1957 van schrijver en tekenaar Marten Toonder (1912-2005). Marten Toonder neemt met de verhalen van Olivier B. Bommel en Tom Poes een bijzondere plaats in de Nederlandse taalgeschiedenis in. Diverse taalverrijkingen hebben we te danken aan de avonturen van de bijzondere tweetal. De Rommeldamse heer Olivier B. Bommel is een naïeve, argeloze, domme en edelmoedige rijke heer, woonachtig op Slot Bommelstein en wordt door zijn omgeving vaak verkeerd begrepen. Gelukkig fungeert jonge zijn vriend Tom Poes als zijn ‘gezond verstand’. De strip met de avonturen van dit tweetal verschenen voor het eerste in 1939 onder de titel ‘Tom Poes’. De strips zijn verschenen in onder andere De Telegraaf en uitgebracht in boekvorm.
Marten Toonder was nauw betrokken bij de animatieverfilming van de avonturen van ‘de heer van stand’. Drie jaar is gewerkt aan de film, waarbij Marten Toonder meer dan 11.000 tekeningen maakte. Totaal werden ruim 120.000 tekeningen gemaakt door een team van nationale en internationale tekenaars.
Rob Houwer en Marten Toonder hadden ook de artistieke supervisie op de stemmen. Toonder heeft zelf ook nog een stemtest gedaan om Heer Bommel zijn stem te geven, maar viel af omdat hij een te weinig geoefend spreker was. Uiteindelijk viel de keuze op Fred Benavente, die met zijn sonore basstem Heer Bommel zijn stem gaf en op Trudy Libosan voor de stem van de jongeheer Tom Poes. Daarnaast nog het stemgeluid van onder andere Paul Haenen, Luc Lutz, Ger Smit, Fred Emmer, Tonny Huurdeman en Arnold Gelderman.
De regie was een samenwerking tussen Harrie Geelen, Bjørn Frank Jensen en Bert Kroon, waarbij de laatste twee ook met Toonder het script schreven. Zowel in Nederland als daarbuiten werd de film goed ontvangen. En na 22 jaar heeft de film nog weinig aan charme verloren en er alleen maar nostalgische gevoelens bij gekregen.

Indies Home Entertainment brengt veertien speelfilms, geproduceerd door Rob Houwer en belangrijke mijlpalen in de Nederlandse filmgeschiedenis, uit in de Rob Houwer Filmcollectie.

Beeldkwaliteit

De oorspronkelijke beeldverhouding van de film is 1.66:1 en met deze verhouding staat de film ook op de DVD. Het beeld is alleen niet anamorf. Op de hoes wordt onjuist 1.78:1 als beeldformaat vermeld, waarbij de door Indies gebruikte symbolen niet duidelijk aangeven of het beeld anamorf is.
Helaas valt de beeldkwaliteit, wanneer ik zo vrij mag zijn, wel wat tegen. Het eerste dat bij de begintitels al opvalt is het wiebelen van het beeld (telecine wobble), en tijdens de hele film zo blijft. De kleuren ogen redelijk, maar doen ook wat grauw aan. Scherpte en detaillering zijn ook niet meer dan redelijk. Het beeld heeft daarbij ook last van regelmatige ongerechtigheden als gevolg van vuil of beschadigingen. Het beeld flikkert daarbij ook lichtjes. Compressiefoutjes in de transfer zijn ook waar te nemen. Als geheel een wat tegenvallende kwaliteit.
De film is slechts verdeeld in vijf chapterstops. De film staat op een DVD-5 (enkellaags), dus geen laagwisseling tijdens de film. Er is geen ondertiteling aanwezig.

Geluidskwaliteit

De originele soundtrack staat als een DD2.0 track (bitrate 224 kb/s) op de DVD. Daranaast is ook een Dolby Digital 5.1 unwrapped soundtrack (bitrate 448 kb/s) aanwezig. Unwrapped betekent dat deze track op elektronische wijze is afgeleid van de DD2.0 track.
We weten niet of het oorspronkelijke geluid bij de film stereo of mono is geweest. De DD2.0 track bij de film klinkt erg onevenwichtig. Af en toe lijkt het geluid een licht stereobeeld te hebben, met name bij de muziekstukken die in de film zitten. De balans ligt teveel op het rechterkanaal, waarbij de stemmen ook wat heen en weer ‘wandelen’ tussen het linker- en rechterkanaal. De stemmen zijn in het algemeen goed te volgen. Detaillering in het hoog is matig, laag is wel in voldoende mate aanwezig.
De elektronisch afgeleide DD5.1 track klinkt al niet echt beter. Het geluid komt nu in bijna gelijke mate uit alle speakers en klink daardoor erg ongedefinieerd en hol. De soundtack gewoon niet gebruiken is het beste advies, ‘als ik me zo mag uitdrukken’, en het houden bij de DD2.0 track.

Extra's

De menuschermen zijn statische plaatjes zonder achtergrondgeluid. Zoals gebruikelijk bij de release van de Rob Houwer collectie is een trailer het enige extra.

Trailer (2½ min)
De originele bioscooptrailer in 1.66:1 niet anamorf beeldformaat.

Bij de DVD zit nog een inlay met twee pagina’s met enige achtergrondinformatie bij de film, de maker, de schrijver en de producent. De keepcase zit in een kartonnen slipcase met dezelfde afbeelding als de cover.

Als je begrijpt wat ik bedoel was in 1983 de eerste in Nederland geproduceerde avondvullende tekenfilm. Een mooi gemaakte animatie gebaseerd op het verhaal van De Zwelbast van schrijver en tekenaar Marten Toonder. Toonder was zelf ook nauw betrokken bij de realisatie van deze film.
Heer van stand Olivier B. Bommel komt in moeilijkheden als op een dag uit een ei een kleine Zwelbast (draakje) kruipt. Bommel neemt de opvoeding van dit kleintje, die hij liefkozend Zwelgje noemt, voor zijn rekening, dit geheel tegen het advies van zijn jonge vriend Tom Poes en butler Joost in. Uiteraard blijven problemen niet uit.
De karakters werden van stemmen voorzien door onder andere Fred Benavente, Trudy Libosan, Paul Haenen, Arnold Gelderman en Luc Lutz. Na 22 jaar heeft de film nog weinig aan charme verloren en er alleen maar nostalgische gevoelens bij gekregen.

De film is geproduceerd door Rob Houwer, die in de jaren ’70 en ’80 een grote stempel drukte op de Nederlandse filmindustrie.
Deze release van Indies Home Entertainment is een uitgave in het kader van de Rob Houwer Filmcollectie van Indies. De kwaliteit van beeld en geluid van deze release vallen tegen en zijn erg matig. Als extra is alleen de bioscooptrailer voorhanden en een inlay met enige achtergrondinformatie bij de film en de makers ervan.

Indies Home Entertainment brengt de veertien belangrijkste, door Rob Houwer geproduceerde films, uit in de Rob Houwer Filmcollectie.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Indies Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Memoria Del Saqueo (DVD)
• Volgende: Skeleton Key, The (DVD)