Vierde Man, De

Na een lezing uit eigen werk in een klein stadje aan de kust mist de schrijver Gerard Reve (Jeroen Krabbé) de laatste trein terug naar Amsterdam, waar hij woont. De beeldschone Christine (Renée Soutendijk) neemt hem in haar cabriolet mee naar een luxueus huis aan het strand. Gerard belandt in haar comfortabele bed en ze bedrijven uitvoerig de liefde. Alles lijkt prettig en aangenaam, zodat Gerard besluit nog niet terug te gaan naar zijn woonplaats. Als Herman (Thom Hoffman), de aantrekkelijke minnaar van Christine echter ten tonele verschijnt, komt Gerard langzamerhand tot de conclusie dat er met deze jonge vrouw en haar directe omgeving iets duisters en griezeligs aan de hand is. Hij belandt meer en meer in een regelrechte nachtmerrie, waarin schijnbaar ‘gewone’ gebeurtenissen ieder ogenblik een fatale loop kunnen nemen. Gerard’s obsessie wordt dreigende realiteit als hij ontdekt het volgende slachtoffer van een macaber scenario te zullen worden…

Gerard Reve wordt gezien als één van de grootste naoorlogse Nederlandse schrijvers. Met thema’s als homofilie, pessimisme, angst voor de dood en religie is zijn invloed op de Nederlandse literatuur groot. Vele van zijn werken behoren ondertussen al tot de klassiekers van de Nederlandse literatuur. Boeken als ‘De Avonden’, ‘Werther Nieland’, ‘Lieve Jongens’ en ‘Ik had hem lief’.
Ook ‘De Vierde Man’ behoort tot dit rijtje van literatuurboeken. Gerard Reve schreef dit werk als boekenweekgeschenk voor 1981. Maar de commissie die zich bezig houdt met de selectie van dit geschenk wees het boek uiteindelijk af. Het boekenweekgeschenk is een cadeautje aan alle Nederlandse boekkopers, dus het moet leuk en leesbaar zijn. Hierin werd geen plaats geacht voor moeilijke thema’s als godsdienst of seks. En al helemaal niet geen herenliefde, zoals wel in het boek van Reve voorkomt. ‘De Vierde Man’ is daarna als commerciële uitgave uitgebracht en werd een groot succes. Mede ook door de verfilming in 1983 door regisseur Paul Verhoeven met in de hoofdrollen Jeroen Krabbé, Renée Soutendijk en Thom Hoffman.
‘De Vierde Man’ gaat over een schrijver die langzaam verstrikt raakt in het web van een femme fatale. De schrijver ziet overal voortekenen van de dood, maar fantasie en werkelijkheid lopen sterk door elkaar. Verhoeven koos ervoor om alle beelden, zowel de angstdromen als de beleving van de werkelijkheid, op dezelfde wijze in beeld te brengen. Hierdoor word je als kijker regelmatig op het verkeerde been gezet en verhoogt dit de spanning van de film.
‘De Vierde Man’ was Verhoeven’s vijfde samenwerkingsproject met producent Rob Houwer en tevens zijn laatste Nederlandse filmproductie alvorens hij doorbrak in Amerika. Het camerawerk is van Jan de Bont, die ondertussen in Amerika ook geen onbekende meer is.
Producten Rob Houwer was en is nog steeds belangrijk voor de Nederlandse filmindustrie. Zijn specialiteit is dat hij films maakt in de stijl van Hollywood; films voor de grote massa met voor Nederlandse begrippen grote budgetten. Naast De Vierde Man maakte hij met regisseur Paul Verhoeven bekende en succesvolle films als Turks Fruit (1972), Keetje Tippel (1975) en Soldaat van Oranje (1977).

Indies Home Entertainment brengt veertien speelfilms, geproduceerd door Rob Houwen en belangrijke mijlpalen in de Nederlandse filmgeschiedenis, uit in de Rob Houwer Filmcollectie.

Beeldkwaliteit

De film staat in de oorspronkelijke beeldverhouding van 1.66:1 anamorf op de DVD. Op de hoes wordt onjuist het beeldformaat 1.78:1 vermeld.
Volgens informatie op de cover is de film ‘digitally remastered’. Het beeld ziet er in dit geval redelijk goed uit en geeft ook zeker de indruk dat het beeld voor deze release is opgeknapt. Enig minpuntje van het beeld is de erg tegenvallende scherpte en mate van detaillering. Gedurende de gehele film oogt het beeld tamelijk soft en weinig detailleerd. Deels waarschijnlijk ook bewust zo gefilmd, maar mogelijk vindt dit ook zijn oorzaak in de software die gebruikt is voor het opknappen van het beeld. Filmgrain is hierdoor in mindere mate aanwezig.
De kleuren zien er goed verzadigd uit, waarbij het beeld redelijk helder is en een redelijk contrast heeft. De donkere scènes slibben nogal dicht, waardoor details in deze vlakken verloren gaan.
De film is slechts verdeeld in vijf chapterstops. De film staat op een DVD-5 (enkellaags), dus geen laagwisseling tijdens de film. Er is geen ondertiteling aanwezig.

Geluidskwaliteit

De originele mono soundtrack staat ook zo op de DVD. De mono soundtrack is als een Dolby Digital 2.0 (bitrate 224 kb/s) track op de schijf gezet. Hierbij komt het geluid dus via de frontspeakers, waarbij beide speakers hetzelfde signaal krijgen. Onjuist wordt op de cover nog melding gemaakt van een Dolby Digital 5.1 unwrapped soundtrack.
De soundtrack klinkt ook redelijk goed. De film is vooral dialoog en die zijn in het algemeen goed te volgen. Duidelijk is wel dat de dialogen later zijn ingesproken, een techniek die toentertijd meer is toegepast. De rustig, enigszins melancholische filmmuziek van Loek Dikker klinkt wat mat, door wat beperkingen in de hogere frequenties. Er is voldoende laag in het soundtrack aanwezig om het geheel wat body te geven. De soundtrack is ruisvrij.

Extra's

De menuschermen zijn statische plaatjes zonder achtergrondgeluid. Er staat slechts één extra op deze release.

Trailer (4 min)
De originele bioscooptrailer in 1.66:1 anamorf beeldkwaliteit met DD2.0 mono geluid. Ook de beeldkwaliteit van de trailer is duidelijk opgeknapt. Het geluid komt alleen uit de linkerluidspreker.

Bij de DVD zit nog een inlay met twee pagina’s summiere achtergrondinformatie bij de film, de maker, de schrijver en de producent. De keepcase zit in een kartonnen slipcase met dezelfde afbeelding als de cover.

De Vierde Man is de verfilming van regisseur Paul Verhoeven van de gelijknamige roman van Gerard Reve. Oorspronkelijk bedoeld als een boekenweekgeschenk vertelt de roman over de ontmoeting tussen de schrijver Gerard en de mooie Christine. De schrijver raakt verstrikt in een surrealistische relatie tussen Christine en haar minnaar Herman. De schrijver raakt geobsedeerd door de femme fatale en haar duistere verleden. Met fraaie rollen van Jeroen Krabbé, Renée Soutendijk en Thom Hoffman. Het camerawerk is van Jan de Bont. De film is geproduceerd door Rob Houwer, die in de jaren ’70 en ’80 een grote stempel drukte op de Nederlandse filmindustrie.
Deze release van Indies Home Entertainment is een uitgave in het kader van de Rob Houwer Filmcollectie van Indies. De kwaliteit van beeld en geluid van deze release zijn voldoende. Als extra is alleen de bioscooptrailer voorhanden en een inlay met enige achtergrondinformatie bij de film en de makers ervan.

Indies Home Entertainment brengt de veertien belangrijkste, door Rob Houwer geproduceerde films, uit in de Rob Houwer Filmcollectie.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Indies Home Entertainment.

Lees meer

• Vorige: Little Black Book (DVD)
• Volgende: Star Trek: Enterprise - Season 1 (DVD)