THX 1138 (DC)

In de toekomst leeft de mensheid ondergronds. Zo op het oog lijkt er een perfecte samenleving geschapen, met werk en huisvesting voor iedereen, en een medicijnkastje dat aan je vraagt hoe het met je gaat. Helaas is deze utopische maatschappij een tikkie te ver doorgeslagen naar de verkeerde kant. Alle inwoners zijn genummerd en worden 24 uur per dag met camera\'s gevolgd en met kalmeringsmiddelen onder controle gehouden. Baby\'s worden gekweekt en liefde (en met name seks) is niet toegestaan. Ook het consumeren is gestandaardiseerd; iedereen koopt nutteloze gekleurde kubusjes die vervolgens thuis in een machine gaan die ze verdampt om zo weer nieuwe kubusjes te maken. We zien in de film de hoofdpersoon: THX 1138 (Robert Duvall) langzaam maar zeker uit zijn verdoving ontwaken. Zijn partner LUH 3417 (Maggie McOmie) schroeft zijn drugsdosis namelijk langzaam terug omdat ze verliefd op hem is geworden en hem weer in contact wil laten komen met zijn gevoel. Zodra de verdoving is uitgewerkt wordt THX ook inderdaad verliefd op LUH, maar hierdoor lopen de twee kans om gepakt te worden wegens drugsontduiking. THX besluit op een gegeven moment te vluchten uit deze gekmakende wereld en gaat op zoek naar wat er boven de aardkorst ligt.

THX 1138, geregisseerd door George -Star Wars- Lucas en gebaseerd op een korte film van Lucas uit de tijd dat hij nog aan de filmacademie USC studeerde. Samen met enkele andere studenten van USC en Francis Ford Coppola (die aan UCLA studeerde) begon Lucas een onafhankelijk filmbedrijfje genaamd American Zoetrope. De jonge filmmakers wisten een deal bij Warner in de wacht te slepen en THX 1138 was de eerste film die gemaakt werd onder deze deal. Helaas was het meteen ook de laatste. De filmbazen bij Warner zagen namelijk niks in deze vreemde film en schrapten onmiddelijk de rest van de deal. De schaar werd in THX 1138 gezet om te redden wat er te redden viel en de film was gedoemd te mislukken. Nu, flink wat jaren later, brengt Lucas zijn originele Director\'s Cut uit op DVD in een geremasterde uitgave, met enkele CGI-scènes toegevoegd á la Star Wars (de nieuwe CGI omvat enkele shots in de fabriek waar THX werkt, een aantal wide-shots en de Gollum-achtige \"Shell Dwellers\" aan het einde van de film). Gelukkig passen deze nieuwe toevoegingen naadloos in de rest van de film.

Ik moet toegeven dat ik tijdens het kijken van de film precies kon zien waarom het de hoge pieten bij Warner dun door de broek liep toen ze deze film zagen. De film is slepend traag en wordt grotendeels visueel verteld met enorm veel symboliek en beeldentaal. Niet bepaald een film dus die massa\'s publiek naar de bioscopen zal trekken. Ook voor mijn (vaak vreemde) smaak is deze film soms net een tikkeltje té vreemd en bizar. Wat niet wil zeggen dat er geen goede dingen in zitten, want vooral de vragen die de film opwerpt over onze maatschappij zijn zeer de moeite waard en vandaag de dag ook nog steeds actueel. Ook de thema\'s die naar voren komen in Lucas\' overige films (ontsnapping aan je thuishaven en het vechten tegen de establisment) komen in THX zeer sterk naar voren. Daarnaast is de film visueel erg sterk en het is zeer knap welke gevoelens Lucas met bijvoorbeeld zijn keuze in camerastandpunten weet op te roepen. Verwacht echter geen tweede Star Wars, want dan kom je extreem bedrogen uit. Dit is een \"moeilijke\" film die ik zeker niet iedereen zou aanraden, maar de liefhebber van vage films kan hier zijn of haar lol zeker mee op.

Beeldkwaliteit

THX 1138 is in de beeldverhouding 2.35:1 op DVD gezet en anamorf gecodeerd voor optimale breedbeeldweergave. Op de verpakking staat vermeld dat de beeldverhouding 2.40:1 bedraagt, maar dit is dus onjuist. De transfer is door Lowry Digital opgeknapt en net als bij Star Wars mag het resultaat er wezen. Afgezien van wat minimale filmgrain is de print vrij van ongerechtigdheden als vuil en beschadigingen. Er is een gouden regel in de filmwereld dat je nooit teveel witte achtergronden moet filmen, omdat filmvlekjes dan meer opvallen, maar deze film bevat bijna alleen maar witte achtergronden en is dankzij de restauratie zo schoon als een babykontje. Complimenten voor Lowry Digital en hun restauratieteam dus! De film kent een goed contrast en schaduwdetail en de weinige kleuren in de film zijn prima verzadigd en knallen lekker van het beeld af. Zijn er dan geen minpunten? Zeker wel, bijvoorbeeld de aanwezigheid van wat edge enhancement hier en daar. Gelukkig nergens van storend niveau, maar de scherpte van de print is sowieso al erg goed, dus hier was helemaal geen kunstmatige verscherping nodig geweest. Toch blijft dit het enige minpuntje van een anderzijds prachtige transfer. De chapterverdeling is erg ruim (24 chapters) en de ondertiteling is prima te lezen, al staat hij wel te hoog in beeld geplaatst.

Geluidskwaliteit

Ook de soundtrack heeft een uitgebreide Botox-behandeling ondergaan en is opgewaardeerd van mono naar volledig 5.1 geluid. De resulterende Dolby Digital 5.1 (384 kbit/s) track maakt hier en daar subtiel gebruik van de extra kanalen, maar is verder met name op de voorste kanalen geconcentreerd. De track klinkt hier en daar wel wat gedateerd, maar de scheiding van de verschillende elementen (dialoog, muziek en effecten) is zeer effectief gedaan. Ook zijn de dialogen prima te verstaan (gelukkig nergens last van de digitale filtering die A New Hope zo plaagde). Het laag is niet uitermate indrukwekkend, maar het is toch mooi om te horen dat het LFE-kanaal toch nog wat diepte weet toe te voegen aan de mix. De muziek heeft hier het meeste profijt van en schept het juiste sfeertje bij deze beklemmende film. Samenvattend is dit een prima 5.1 remix, die wel wat gedateerd klinkt, maar zeker recht doet aan de film.

Extra's

Gelukkig heeft American Zoetrope in samenwerking met Warner gezorgd voor flink wat extra\'s. Zowel materiaal dat afkomstig is uit de kluis, als compleet nieuw opgenomen extra\'s. De meeste extra\'s staan op de tweede schijf van deze 2-disc editie, maar ook het eerste schijfje is allesbehalve kaal. Ook bijna alle extra\'s zijn Nederlands ondertiteld, met als uitzondering het audiocommentaar helaas.

Audiocommentaar
Schrijver/regisseur George Lucas en Walter Murch (die ook bijdroeg aan het verhaal en de muziek en geluidsmix maakte) vertellen in dit spoor van alles over de film. De twee zijn duidelijk apart opgenomen en het commentaar is op Star Wars-achtige wijze van losse elementen aan elkaar gemonteerd, maar interessant om te luisteren. Het is op zich wel een nuttig spoor ook voor mensen die absoluut niks van de film snapten, maar aan de andere kant wordt er ook teveel uitgelegd. Ik bedoel: sommige dingen zijn zo logisch dat het bijna een belediging van je publiek is om dat nog eens uit te gaan zitten leggen, maar over het algemeen is het een zeer interessant audiocommentaar.

Muziek- en geluidseffectenspoor
Ook aanwezig op de DVD is een apart spoor zonder dialogen. Leuk voor de soundtrack-freaks onder ons. Het spoor wordt gepresenteerd in Dolby Digital 5.1 (384 kbit/s).

Master sessions videofragmenten (30 min.)
Je kunt de film ook kijken met de \"Master Sessie\" optie geactiveerd. Zodoende wordt de film op bepaalde punten onderbroken door geluidsontwerper Walter Murch die vertelt hoe hij de geluiden en/of muziek van die specifieke scène heeft aangepakt. Eén van de interessantste features op deze eerste disc en zeer leerzaam, vooral voor jonge filmmakers. Je kunt de fragmenten trouwens ook gewoon los bekijken zodat je niet weer de hele film uit hoeft te zitten. Er is zelfs een handige \"Play All\" functie.

Documentaire over American Zoetrope (64 min.)
Disc 2 bevat voornamelijk lange documentaires en wat dat betreft gaat het feest gelijk goed van start. Als eerste krijgen we namelijk een zeer uitgebreide documentaire over American Zoetrope. Dit was het bedrijf dat gestart werd door George Lucas, Francis Ford Coppola en nog een aantal enthousiaste jonge filmmakers. THX 1138 was de eerste film die uitgebracht werd onder deze noemer en helaas ook de film die de toekomst van het bedrijf drastisch zou veranderen. Zeer uitgebreid en uitermate interessant kijkvoer voor elke filmliefhebber. En wat mij betreft een verplichte kijk als je filmstudent bent.

The Making of THX 1138 (31 min.)
Net als de documentaire over American Zoetrope is deze \"Making Of\" recentelijk opgenomen. Sommige van de interviewfragmenten zijn ook duidelijk afkomstig uit dezelfde nieuwe interviewsessies die bij de vorige documentaire werden gebruikt. Gelukkig is er weinig dubbele informatie en is ook deze documentaire zeer diepgaand en uitermate interessant.

THX 1138 4EB (15 min.)
De originele korte film uit George Lucas\' studententijd staat ook op de DVD. De beeld- en geluidskwaliteit laten wel wat te wensen over en de film biedt niet zo super veel nieuws als je de hoofdfilm al gezien hebt, maar voor de volledigheid is het toch een prima toevoeging.

Bald (8 min.)
Dit is de originele \"Making Of\" featurette uit de 70-er jaren en het moet gezegd worden: dit is de vreemdste \"Making Of\" die ik ooit heb gezien. Het grootste gedeelte van de featurette gaat over het kaalscheren van de castleden van de film en daar zit wat uitermate vreemd beeldmateriaal tussen. Ook is duidelijk te zien dat met name de vrouwelijke castleden niet zo blij waren dat hun haar eraf ging.

Bioscooptrailer en 2004 re-release trailers
Als toetje staat op de DVD ook nog de originele trailer uit 1971 én de vijf re-release trailers uit 2004 die gemaakt werden voor deze Director\'s Cut.

Deze Director\'s Cut van THX 1138 is zeker geen toegankelijke film, maar ik vond er zeer goede dingen in zitten die je doen nadenken over onze hedendaagse maatschappij. De nieuwe CGI-toevoegingen passen prima in het verhaal, dat voornamelijk traag en visueel wordt verteld. De beeldkwaliteit is, net als Star Wars, opgepoetst door het restauratieteam van Lowry Digital en ziet er werkelijk prachtig uit, op wat edge enhancement na. Het geluid is ook flink opgewaardeerd, maar aangezien er niet veel gelegenheid is voor de surrounds om echt te schitteren is de track vrij ingetogen en voornamelijk op de voorste kanalen geconcentreerd. De DVD is daarnaast ook voorzien van een prachtige verzameling extra\'s. Het commentaar legt soms iets te veel uit, maar is wel interessant en de documentaires op disc 2 zijn letterlijk goud waard voor filmliefhebbers. Een prachtige DVD-uitgave van het beetje vreemde, maar wel lekkere, debuut van George Lucas.

Deze uitgave is beschikbaar gesteld door Warner Home Video.

Lees meer

• Vorige: Das Boot (The Original Uncut Version) (DVD)
• Volgende: Lost Boys, The (SE) (DVD)