JAZZ - De Geschiedenis van de Jazz | vanaf 31 mei op 4 DVD

JAZZ

GESCHIEDENIS VAN DE JAZZ

Een film van Ken Burns

Een meeslepend overzicht van de Amerikaanse jazzgeschiedenis, met ruime aandacht voor alle stijlen in de jazz én voor de sociale en culturele verhoudingen in de 20e eeuw.

Vanaf 31 mei verkrijgbaar op 4 DVD (12 x 59 minuten)

Jazz

De 12-delige documentaire Jazz over de geschiedenis van de jazz bevat héél veel uniek archiefmateriaal!Het is een meeslepend en uitbundig overzicht van de Amerikaanse jazzgeschiedenis, waarbij niet alleen alle stijlen in de jazz en haar vertegenwoordigers centraal staan, maar ook aandacht is voor de sociale en culturele verhoudingen in de 20e eeuw.De serie volgt deze bijzondere kunstvorm van de beginjaren rond 1890 tot ca. 2000. De productie nam 6 jaar in beslag, kostte 14 miljoen dollar en werd genomineerd voor 5 Emmy Awards.

Regisseur/documentairemaker Ken Burnsmaakt al meer dan dertig jaar films waaronder Emmy Award winnende documentaire series als The National Parks: America’s Best Idea, The Civil War en The War. De baanbrekende documentaireserie over de Amerikaanse jazz zond de NPS uit in 2003. Er kwamen zoveel reacties op dat men in 2007 besloot om deze bijzondere serie te herhalen op cultura.nl. Ken Burns wordt beschouwd als een van de grootste documentaire makers van zijn tijd.

Jazz Screnshots

Deel 1: 1890 – 1917. Gumbo / New Orleans, de beginjaren
JAZZ begint rond 1890 in New Orleans waar de straten bol staan van diverse muziekuitingen: van fanfare,
Italiaanse opera, Caribische muziek tot minstreelshows. In deze sfeer creëren Afrikaans-Amerikaanse
musici uit bovenstaande ingrediënten een nieuw soort muziek waarin ze ragtime mixen met de soulachtige
blues.Snel na het begin van de nieuwe eeuw ontstaat de term 'jazz' voor deze muziekuiting. De eerste
jazzmusici reizen het land door, maar maken nog weinig furore. Pas in 1917 scoort een groep witte musici
uit New Orleans met hun band 'Original Dixieland Jazz Band' een hit, waarmee ze meteen het sterrendom
bereiken. De Amerikanen zijn plotseling bezeten: het jazztijdperk is begonnen.

Deel 2: 1917 – 1924. The Gift / Chicago en New York
Clandestiene kroegen, bakvissen en geld: de geschiedenis van de jazz begint in twee grote steden: Chicago
en New York en met twee buitengewone artiesten die bijna driekwart eeuw de jazzwereld
vertegenwoordigde: Louis Armstrong en Duke Ellington.
Gedurende de roerige 20-er jaren verkoopt de bandleader Paul Whiteman miljoenen jazzplaten en vult
Fletcher Henderson, met zijn zwarte big band de zalen van de overigens uitsluitend voor blanken
toegankelijke Roseland Ballroom.
In 1924 brengt Henderson Louis Armstrong naar New York die met zijn improvisaties de band een nieuwe
stijl geeft en al snel swingt de hele wereld op zijn jazz.

Deel 3: 1924 – 1929. Our Language / Explosieve groei
Als de effectenmarkt begint te stijgen, floreert ook de jazz. Geen enkel podium ontkomt eraan. De songs van
Bessie Smith, Keizerin van de blues, helpen de zwarte ondernemers bij het opzetten van een nieuwe
platenindustrie: Bix Beiderbecke, de eerste grote blanke jazzmuzikant en Benny Goodman voor wie jazz
een ontsnapping betekende uit het Joodse ghetto.
In New York treedt Duke Ellington op in de Cotton Club, de meest gevierde nachtclub van Harlem. Hij
verwerft ogenblikkelijk nationale bekendheid als hij over de radio in alle huishoudens is te horen. Louis
Armstrong combineert zijn solo’s met een vocale bijdrage dat leidt tot het zogenaamde scat-singing en levert
een stevige bijdrage aan de toekomst van de jazz door zijn serie opnames die uitmonden in zijn
meesterwerk ‘West End Blues’.

Deel 4: 1929 – 1934. The True Welcome / Depressiejaren
Gedurende de depressie is het juist de jazz die de geest weer verruimt en een explosieve groei doormaakt.
Louis Armstrong blaast de Amerikaanse songs nieuw leven in en wordt een nationale topmuzikant. In
Harlem pioniert Chick Webb met zijn eigen bigband in de Savoy Ballroom met een nieuwe dans, genaamd
‘Lindy Hop’. Duke Ellington laat jazz boven alles uit stijgen door zijn composities. Critici vergelijken hem
zelfs met Stravinsky. En de – in het begin – stuntelende tour van Benny Goodman neemt een gunstige
wending als hij in de Palomar Ballroom in Los Angeles de dansers wild maakt met zijn beat. Vanaf die nacht
is het swingtijdperk begonnen.

Deel 5: 1935 – 1937. Swing: Pure Pleasure
Jazz heeft nu een nieuwe benaming erbij: Swing! Jazz bandleaders zoals Benny Goodman, Tommy Dorsey,
Jimmie Lunceford en Glenn Miller zijn het idool geworden van teenagers en van verslaafden aan de woeste
moderne dans. Billie Holiday duikt na een tragische jeugd op en begint haar carrière als één van de grootste
zwarte jazz-zangeressen.
En in Chicago bewijzen Benny Goodman en Teddy Wilson dat ondanks rassenscheiding, beroemde zwarte
en blanke musici naast elkaar op het podium kunnen staan.
In de Savoy Ballroom in Harlem is daarentegen alleen maar plaats voor één koning van de Swing: Chick
Webb. Op 11 mei 1937 reist Benny Goodman naar Harlem voor een krachtmeting met de Swingkoning.
Meer dan 4000 dansers zijn op de vloer om de kampioen aan te moedigen maar aan het eind is het duidelijk
wie als overwinnaar komt uit de muziekstrijd van de eeuw.

Deel 6: 1937 – 1939. Swing: The Velocity of Celebration / De komst van de saxofoon
Terwijl de depressie verergert, bloeit de jazz. De saxofoon wordt het icoon van deze muziekstijl en we
ontmoeten twee virtuozen: de onbesuisde Coleman Hawkins en de introspectieve Lester Young. Ook
vrouwelijke jazzmuzikanten maken hun entree in de ‘jazzscene’, waaronder de getalenteerde pianist en
arrangeur May Lou Williams, maar ze worden wel regelmatig geconfronteerd met discriminatie van
mannelijke critici en collega’s. De ster van Ella Fitzgerald rijst snel met de band van Chick Webb en ze staat
aan het begin van een lange carrière als virtuoze jazz-zangeres. Benny Goodman geeft het eerste jazz
concert ooit in Carnegie Hall, waarmee hij jazz nog meer op de voorgrond brengt.

Deel 7: 1940 – 1942. Swining with Change / Big Band muziek
Aan het begin van de jaren veertig, als de oorlog alles overschaduwt, verandert de jazz. In ‘Minton’s
Playhouse’, een club in Harlem, ontdekt een kleine groep jonge muzikanten een nieuwe en aanstekelijke
manier van spelen: snel, complex en chaotisch. Onder hen de trompetvirtuoos Dizzy Gillespie en de
briljante saxofonist Charlie Parker. Wanneer Amerika in 1941 betrokken raakt bij de Tweede Wereldoorlog is
big band muziek onderdeel van het wapenarsenaal, die de moraal van zowel het thuisfront als de troepen
overzee hoog houdt. Sommige bandleiders gaan in dienst, anderen touren langs de legerbases en maken
‘Victory Discs’. Duke Ellington ontdekt zijn muzikale wederhelft, de getalenteerde jonge componist Billy
Strayhorn. Samen maken ze onvergetelijke opnames.

Deel 8: 1943 – 1945. Dedicated to Chaos / Oorlog en chaos
In een Europa dat verscheurd wordt door de oorlog, wordt jazz verbannen door de Nazi’s, maar de grote
jazzmuzikanten blijven spelen en maken van muziek een wapen van verzet. Voor veel zwarte Amerikanen is
dat een loze kreet. Zij vechten in het buitenland voor vrijheden die hen onthouden worden in hun eigen land.
Ondertussen gaat het stuk van Duke Ellington in première, een portret van het leven van zwarten in Amerika
dat klinkt als een symfonische suite, getiteld “Black, Brown and Beige”. Zoals altijd weet hij zijn orkest te
laten klinken als één instrument, waarmee zijn muziek tot verbazende perfectie stijgt. Louis Jordan
populariseert het muziekgenre dat ‘rhythm and blues’ gaat heten en Charlie Parker en Dizzy Gillespie
nemen “Ko-Ko” op, waarmee de muziekstijl ‘bebop’ is gelanceerd. Als Amerikanen dit horen, zal jazz nooit
meer hetzelfde zijn.

Deel 9: 1945 – 1949. Risk / Bebop en drugs
De spanningen van de Koude Oorlog zijn terug te horen in de gebroken ritmes en dissonante melodieën van
de bebop en in het roemruchte leven van Charlie “Bird” Parker. Zijn improvisaties, roekeloze intensiteit en
zijn zelfdestructieve, door drugs geteisterde levensstijl zijn veelvuldig gekopieerd door andere muzikanten.
Zijn muzikale soulmate Dizzy Gillespie probeert de nieuwe muziekstijl aan de man te brengen maar het
jongere publiek is gegrepen door popzangers als Frank Sinatra. Louis Armstrong formeert de ‘All Stars’ een
kleine, ‘gemengde’ band. Deze band mag in 1949 niet optreden in New Orleans, hoewel het concert
gepland was; een schending van de Jim Crow wetten. Organisator Norman Granz doorbreekt ondertussen
de raciale barrières in het hele land als hij op tournee gaat met zijn ‘Jazz at the Philharmonic Group’, waarbij
hij gelijke behandeling van al zijn muzikanten eist.

Deel 10: 1949 – 1955. Irresistible / Cool jazz
Een generatie muzikanten, geconfronteerd met het verpletterende talent van Charlie Parker, gaat de
uitdaging aan om zijn vernieuwingen te overtreffen. De visionaire pianist Thelonious Monk creëert met zijn
excentrieke persoonlijkheid een geheel eigen muziekstijl, terwijl John Lewis met zijn uiterst stijlvolle Modern
Jazz Quartet het evenwicht in de bebop verfijnt tussen improvisatie en compositie. Toch zijn er maar weinig
mensen die luisteren naar bebop. Muzikanten uit Californië maken een nieuwe ‘mellow’ muziekstijl: de ‘cool
jazz’. En Dave Brubeck mengt jazz met klassieke muziek en produceert het eerste jazz album waarvan
meer dan een miljoen platen worden verkocht: “Time Out”. In 1955 overlijdt Charlie Parker op 34-jarige
leeftijd, zijn lichaam verwoest door heroïne. Ondertussen is voor zijn oude handlanger in de muziek, Miles
Davis, de ‘cool sound’ alweer passé en staat hij klaar om jazz een nieuwe richting te geven.

Deel 11: 1956 – 1960. The Adventure / Turbulente jaren ‘60
De naoorlogse welvaart in Amerika blijft toenemen, maar er zijn veranderingen zichtbaar: voorsteden,
televisie en babyboomers die op leeftijd raken. In jazz treden jonge talenten aan om de muziek naar weer
nieuwe stijlen te ontwikkelen. In 1956, het eerste jaar waarin Elvis bovenaan de hitlijsten staat, heeft Duke
Ellington zijn best verkochte plaat ooit. Nieuwe artiesten maken hun opwachting: saxofoongigant Sonny
Rollins, jazzdiva Sarah Vaughan; en natuurlijk het lichtend voorbeeld van dit tijdperk: Miles Davis. Zijn
indrukwekkende opnames met Gil Evans bereiken een groter publiek en hij wordt een culturele icoon, die
met zijn stoere imago van ontoegankelijkheid, de verpersoonlijking wordt van het begrip ‘cool’.

Deel 12: 1960 – 2000. A Masterpiece by Midnight / Fusion
In de jaren zestig verkeert jazzmuziek in de problemen. De meeste jonge mensen luisteren naar rock & roll.
Veel jazzmuzikanten gaan naar Europa, waaronder de meester in de bebop, saxofonist Dexter Gordon. In
Amerika zoekt de jazz haar bestaansrecht geleid door bassist Charles Mingus, saxofonist Archie Shepp en
avant-gardist John Coltrane. Miles Davis combineert jazz en rock & roll en hij lanceert een nieuw en zeer
populaire sound genaamd ‘fusion’. In 1976, als Dexter Gordon zegevierend terugkeert naar Amerika, beleeft
ook de jazz een succesvolle thuiskomst. In de daaropvolgende twintig jaar treedt weer een nieuwe generatie
op de voorgrond, aangevoerd door trompettist Wynton Marsalis - opgeleid in de tradities van de muziek,
zeer vakkundig in improvisatie en barstensvol ideeën die alleen in jazz kunnen worden uitgedrukt.
Extra: America, America. Profiel van Ken Burns

Details:
4DVD-box
Speelduur 12 x 59 minuten + 30 minuten Extra
Engels gesproken/Nederlands ondertiteld
PAL 4x3
Stereo
Consumentenadviesprijs €34,99

B-Motion

Recente artikelen

Laatste reacties

Claudio Santulli  |  30-05-2013

Nu weer wel. ;-) Jammer dat het om een DVD gaat, want ben wel een Jazz fan, maar geen DVD fan. ;-)
Lees meer >

peptalk  |  30-05-2013

De link is niet juist Ludo.
Lees meer >

Geef ook een reactie in dit topic!

Filteren

Tags

Meer >

Archief

Meer >

Deel deze pagina