INTERVIEW: Brakhage

[mercapto]

Ik ben ook niet zo'n fan van de films.
Ik neem aan dat je de boeken niet kent ? Althans, niet gelezen hebt.
De films zijn veel geconcentreerder, iets waar ik na 1x kijken wel genoeg van heb, net als bijvoorbeeld The Shawshank Redemption of andere "100-keer-in-herhaling-op-tv" films. Eén keer kijken en je kunt het wel dromen, twee keer kijken en...gaap.

[Brakhage]

Ik ben ook niet zo'n fan van de films.
Ik neem aan dat je de boeken niet kent ? Althans, niet gelezen hebt.
De films zijn veel geconcentreerder, iets waar ik na 1x kijken wel genoeg van heb, net als bijvoorbeeld The Shawshank Redemption of andere "100-keer-in-herhaling-op-tv" films. Eén keer kijken en je kunt het wel dromen, twee keer kijken en...gaap.

Nee, nooit gelezen, maar ik denk dat ik die boeken nog erger vind dan die films, uit wat ik zo van vrienden vernomen heb.

[mercapto]

Dat zit er dik in ja
The Hobbit zou je nog wel trekken, maar de LotR boeken zijn meer heldendichten met erg veel detail en soms erg langdradig. Veel beter dan de films voor de fans van het genre, maar een marteling voor de niet-fan
Om over The Silmarillion nog maar te zwijgen, de Tolkien versie van de Bijbel met heel veel genealogie.

[Brakhage]

Ik had overigens wel een gepassioneerde verdediging verwacht van een LotR liefhebber :sad:

Ik ben namelijk wel oprecht benieuwd wat de redenen voor mensen zijn om deze films het stempel meesterwerk te geven.

[Patrick van den Hul]

Ik had overigens wel een gepassioneerde verdediging verwacht van een LotR liefhebber :sad:

Ik ben namelijk wel oprecht benieuwd wat de redenen voor mensen zijn om deze films het stempel meesterwerk te geven.

Misschien had ik de vraag beter niet kunnen stellen, ik ben nog steeds diep verontwaardigd door je reactie . Overigens vind ik een 7,5 nog best hoog, gezien de toon van het stukje tekst.

Dan even inhoudelijk:

Nou, die 7,5 was de EE van ROTK, een vriend van me is helemaal verslaafd aan die films dus die vond het een leuk idee om alle EE versies van die films voor ons te draaien. Ik vond het eigenlijk al genoeg om ze eens in de bioscoop gezien te hebben, daar vond ik ze al te lang duren, dus de gedachte aan nog langere versies zag ik eigenlijk niet zo zitten maar in het kader van de gezelligheid ben ik maar gegaan.

Met zo'n insteek kom je ook niet ver natuurlijk. Ik heb ze ook eenmaal achter elkaar gekeken en hoewel ik de films briljant vind, bleef het een erg lange zit voor op 1 dag. Misschien nog eens een poging wagen met een open blik?

Ik vind het een beetje moeilijk om iets te zeggen over die LOTR films, vooral omdat ik tegenwoordig liever films analyseer die ik interessant vind en de LOTR films laten me vrij koud. Ik zou dus eigenlijk niet goed weten wat ik er over zeggen moet.

Maikel die niets te zeggen heeft? Waarom? Wat maakt het zo dat er over deze film weinig te schrijven valt? Ik ben benieuwd hoe je deze film in perspectief plaatst in relatie tot de filmgeschiedenis.

Het heeft in ieder geval niets met creatief film maken te maken in mijn ogen, het is hooguit vermakelijk escapisme.

Daar brak mijn (hypothetische) klomp even. Mij lijkt het juist het toppunt van creativiteit wanner je erin slaagt een onverfilmbaar geacht boek op deze wijze in een serie epische films tot leven te brengen. Wie had ooit gedacht dat je naar wandelende bomen kon kijken zonder dat het op een of andere manier onbedoeld komisch of ongeloofwaardig zou zijn?

Ik zal trouwens niet ontkennen dat het inderdaad vermakelijk escapise is, maar dan ook wel zéér vermakelijk en met veel oog voor detail gemaakt. De passier van iedereen die bij de film betrokken was straalt er gewoon van af. Ik kan daarom ook niet wachten op de blu-ray versie, de hoeveelheid detail die dan zichtbaar wordt in sets en aankleding zal waarschijnlijk enorm zijn.

Rest mij nog de vraag: Waarom hebben deze films volgens jouw weinig met creatief filmmaken te maken?

Fantasy is sowieso iets waar ik maar moeilijk aan kan wennen, hoofdzakelijk omdat iedere fantasy film exact hetzelfde is; de poppetjes zijn anders, de verzonnen wereld is anders, maar verder volgen ze allemaal exact hetzelfde patroon. Alle LOTR films hebben dat ook: mensen zijn op weg naar iets en komen onderweg allerlei verschillende wezens tegen, dat is de essentie van alle drie de films en na verloop van tijd begin ik me gruwelijk te storen aan dit herhalende patroon. Ik snap ook niet goed wat mensen altijd zo goed vinden aan die films, dus wellicht zou ik beter aan jullie kunnen vragen wat je er zo goed aan vindt :wink: Wat ik meestal hoor is dat mensen zich graag verliezen in de fantasy wereld en zich graag laten meeslepen door de situaties en creaturen, maar dat lukt voor mij maar tot op zekere hoogte.

Een dergelijke mate van generalisering had ik van jouw niet verwacht. Als je op deze grove wijze te werk gaat, kun je vrijwel elke (sub)genre in een paar woorden typeren. Het is de uitwerking die telt, en die klopt hier gewoon op alle fronten.

Ook filmtechnisch vind ik de films niet bijzonder interessant, het is allemaal zo duidelijk gericht op zo'n groot mogelijke impact door het allemaal zo imposant mogelijk te maken voor de kijker maar dat heb ik na verloop van tijd ook wel gezien. Na het duizendste helicoptershot begeleid door epische muziek begin ik altijd wel heel erg naar het einde te verlangen. En dan duurt de film meestal nog 1,5 uur... met meer van hetzelfde.... :sad:

Die helikoptershots horen er nu eenmaal bij, aangezien de landschappen een grote rol spelen in het verhaal. Tolkien besteed in het boek ook uitgebreid aandacht aan gedetailleerde beschrijvingen van de verschillende gebieden waar ze doorreizen, hun historie, de inwoners etc. Overigens is het nogal een overstatement om te beweren dat de film een aaneenschakeling is wat helikoptershots. Een grote verdienste vind ik bijvoorbeeld de overzichtelijkheid waarmee de gevechten in beeld zijn gebracht, daar kunnen veel (actie)regisseurs nog wat van leren.

De muziek behoort naar mijn mening tot het beste dat in jaren is gemaakt voor de film. De afwisseling en het unieke gebruik van een grote verscheidenheid aan instrumenten is gewoon heel groot. True, de films kennen een paar epische thema's die regelmatig terugkeren (The Fellowship, Gondor en Rohan), maar de muziek is zoveel meer.

Waarom ik persoonlijk de films zo goed vind?

In het kort: Elk detail klopt! Film is voor mij vooral escapisme en de LOTR films zijn de ultieme vorm hiervan. De aandacht voor detail die Tolkien in zijn boeken heeft verwerkt is terug te zien op elk beeldje van de films. Zoals ik al aangaf zijn de landschappen, sets en muziek prachtig. Daarnaast wil ik ook het acteerwerk niet onbenoemd laten, vooral Ian McKellen, Ian Holm en Christopher Lee spelen echt geweldige rollen. Een van mijn favoriete scènes uit alledrie de film is dan ook de dialoog tussen Bilbo en Gandalf in deel 1. Maar naast deze heren is de hele cast gevarieert en zeker geschikt voor hun rollen. Een dappere keuze om voor veel rollen niet voor A-list acteurs te kiezen, die goed heeft uitgepakt. Dan is er tenslotte nog de diepgang in het verhaal die jij blijkbaar niet ziet. Zo'n beetje alle menselijke emoties passeren en reveue en daarnaast kunnen er zeker paralellen worden getrokken naar de echte wereld, ookal had Tolkien hier zelf een hekel aan.

De grootste verdienste van de films is misschien wel dat ze recht doen aan misschien wel het beste boek dat ooit geschreven is. De films zijn enorm grootst opgezet, maar komen nergens pretentieus of langdradig over. Voor mij vormen de LOTR films de ultieme filmervaring.

[Lex v/d Moolen]

Fantasy is sowieso iets waar ik maar moeilijk aan kan wennen, hoofdzakelijk omdat iedere fantasy film exact hetzelfde is; de poppetjes zijn anders, de verzonnen wereld is anders, maar verder volgen ze allemaal exact hetzelfde patroon.

Vergeet echter niet dat Tolkien de grondlegger is geweest van dit concept.

[Brakhage]

Met zo'n insteek kom je ook niet ver natuurlijk. Ik heb ze ook eenmaal achter elkaar gekeken en hoewel ik de films briljant vind, bleef het een erg lange zit voor op 1 dag. Misschien nog eens een poging wagen met een open blik?

Ik heb ze niet op een dag gekeken, het was verspreid over drie avonden. Daarnaast had ik ze allemaal al eens in de bioscoop gezien en ook toen vond ik ze allemaal onmenselijk lang duren.

Maikel die niets te zeggen heeft? Waarom? Wat maakt het zo dat er over deze film weinig te schrijven valt? Ik ben benieuwd hoe je deze film in perspectief plaatst in relatie tot de filmgeschiedenis.

Nou, volgens mij is het succes achter de LotR films exact datgene waar ik over sprak in mijn interview met de terugkeer van de cinema of attractions en het idee van hyperrealiteit. Waar mensen in 1900 met open mond zaten te kijken naar louter bewegend beeld, daar zitten mensen nu met open mond te kijken naar wat de computer allemaal niet kan. Je geeft zelf ook zoveel aan, want alle argumenten die je aanvoert hebben betrekking op de special effects en het creeeren van een fantasywereld waarin detail zo belangrijk is.

Daar brak mijn (hypothetische) klomp even. Mij lijkt het juist het toppunt van creativiteit wanner je erin slaagt een onverfilmbaar geacht boek op deze wijze in een serie epische films tot leven te brengen. Wie had ooit gedacht dat je naar wandelende bomen kon kijken zonder dat het op een of andere manier onbedoeld komisch of ongeloofwaardig zou zijn?

Dan denk ik dat onze ideeen over creativiteit mijlenver uit elkaar liggen :wink:

Rest mij nog de vraag: Waarom hebben deze films volgens jouw weinig met creatief filmmaken te maken?

Ze hebben eigenlijk heel weinig met creatief filmmaken te maken. Alles wat je noemt heeft te maken met de aankleding en het feit dat het een geloofwaardige wereld is. Maar dat is slechts het project voordat men echt begint te filmen, de echte filmtechnische creativiteit begint daarna pas. Waar ik me vooral aan stoor is dat de films nergens hun gigantische lengte rechtvaardigen. Je zou zonder overdrijven alle films kunnen terugbrengen tot een film van 2,5 uur lengte en daarmee exact hetzelfde vertellen, enkel minder uitgebreid. Kijk bijvoorbeeld eens naar een film als Cukor's 'The Philadelphia Story', een triomf in economisch en doelgericht filmmaken. Iedere scene in die film heeft een betekenis en een functie: de eerste scenes om de personages te introduceren met hun karakteristieke eigenschappen en iedere opvolgende scene is bedoeld om de onderlinge relaties tussen de personen verder uit te diepen. Om het heel simpel te zeggen draait LotR om de opdracht van die ene figuur die van plaats A naar plaats B moet komen en in die zoektocht iets over zichzelf en de wereld ontdekt. De klassieke narratologie zegt dan dat iedere wereld die hij bezoekt iets wezenlijks moet bijdragen aan zijn mentale of fysieke ontwikkeling, het moet echt iets bijdragen aan het verhaal, anders is de scene overbodig. Minstens 70% van alle scenes in LotR is overbodig en je zou hetzelfde verhaal overhouden als je die weglaat. Natuurlijk is enige aankleding of versiering in iedere film gewenst, anders krijg je een film van Bresson, maar bij LotR is het enkel aankleding en versiering. En dat begint me op een gegeven moment danig de keel uit te hangen.

Een dergelijke mate van generalisering had ik van jouw niet verwacht. Als je op deze grove wijze te werk gaat, kun je vrijwel elke (sub)genre in een paar woorden typeren. Het is de uitwerking die telt, en die klopt hier gewoon op alle fronten.

Maar je kunt ook ieder genre in een paar woorden typeren, dat is de hele idee :wink:

En het gaat inderdaad om de uitwerking en die klopt gewoon niet op alle fronten, zie hierboven.

Een grote verdienste vind ik bijvoorbeeld de overzichtelijkheid waarmee de gevechten in beeld zijn gebracht, daar kunnen veel (actie)regisseurs nog wat van leren.

De actiescenes zijn ook het meest interessante aan de films, welke het duidelijk niet van de dialoog moet hebben. David Bordwell analyseert meerdere dialoogscenes uit de films in zijn fantastische boek 'The Way Hollywood Tells it' en toont daar toch vrij overtuigend aan dat de dialoogscenes maar bijzonder matig gefilmd zijn, zonder enige gevoel voor ruimtelijke ordening.

De films zijn enorm grootst opgezet, maar komen nergens pretentieus of langdradig over. Voor mij vormen de LOTR films de ultieme filmervaring.

Ik vind ze dus enorm langdradig om redenen die ik eerder genoemd heb.

@ Lex:
Ik zie niet goed in wat het uitmaakt dat Tolkien grondlegger geweest is of niet. Des te meer reden om hem te bekritiseren voor het bedenken van zo'n fantasieloos concept (pun intended).

[Lex v/d Moolen]

Het concept fantasy vind jij dus fantasieloos. OK....

[Patrick van den Hul]

Ik ga niet meer op alles in, het lijkt me duidelijk dat we hierin tegenovergestelde meningen hebben, maar ik wil nog wel even iets rechtzetten. Je doet het nu voorkomen alsof ik LOTR goed vind vanwege de SFX, maar dit is zeker niet het geval. Ik doelde op een veel breder aandacht voor detail bij het neerzetten van een andere wereld. Hier valt de SFX onder, maar ook de sets, de kostuums en zelfs het verhaal dat heel veel dingen uit de boeken overslaat maar waaruit toch nog de essentie van de boeken overkomt.

Ik heb trouwens dat stukje uit Bordwell even gelezen, ik was wel overtuigd dat het beter had gekund, maar naar mijn mening ligt de kracht van LOTR ook niet bij de punten die hij aankaart.

[Brakhage]

Ik ga niet meer op alles in, het lijkt me duidelijk dat we hierin tegenovergestelde meningen hebben, maar ik wil nog wel even iets rechtzetten. Je doet het nu voorkomen alsof ik LOTR goed vind vanwege de SFX, maar dit is zeker niet het geval. Ik doelde op een veel breder aandacht voor detail bij het neerzetten van een andere wereld. Hier valt de SFX onder, maar ook de sets, de kostuums en zelfs het verhaal dat heel veel dingen uit de boeken overslaat maar waaruit toch nog de essentie van de boeken overkomt.

Toch valt alles wat je noemt onder dezelfde noemer uiteindelijk, het verschilt enkel in technologie: het een is digitaal en het andere ambachtelijk. Maar alles is er op gericht om die wereld te creeeren, dat is wat er zo goed is aan LotR, zeg je. Dat klopt ook, dat is ook het sterkste aan die films, maar dat neemt niet weg dat de films daarmee enorm creatief is, alle creativiteit is in een aspect gaan zitten.

Vind het ook wel opmerkelijk dat je niets antwoordt op mijn hele uiteenzetting over de narratologische kant van de films.

[mercapto]

Met genoeg budget en een regisseur die ongeveer weet wat ie doet kun je een film redelijk bij elkaar kopen, het moeilijkste was het boek (de boeken) recht aan doen door de juiste dingen erin of eruit te laten.
Wat ik vooral mis is het meevoelen met de karakters.
(De enige karakters waar ik meer meevoelde dan de emotiemomentjes die Jackson in de film deed waren Sam en Faramir, verder zijn alle momenten een kwestie van een korte scene. De Aragorn /Arwen relatie was vooral ergernis, Liv ziet er schattig uit, maar hoe ze Arwen neerzet in de film, yuk.)
De pracht en praal is fantastisch, net zoals de actie "300" goed maakt...