Leni Riefenstahl (101) overleden

[Grant]

'Leni Riefenstahl overleden'

De omstreden Duitse Nazi-filmmaker Leni Riefenstahl is gisteravond op 101-jarige leeftijd overleden. Dat bericht het Duitse boulevardblad Bunte vandaag. Riefenstahl zou aan een hartstilstand zijn gestorven. Op 22 augustus vierde ze nog haar 101ste verjaardag.

"Mevrouw Riefenstahl overleed zonder pijn, ze viel maandagavond in haar bed in slaap", zei Celia Tremper, een journalist van Bunte die zegt nauwe banden met Riefenstahl te hebben.

Het bericht kon niet geverifieerd worden. Tremper zei dat Riefenstahls vriend Horst Kettner en haar assistente Gisela Jahn haar hadden gevraagd het nieuws bekend te maken. Niemand nam vandaag de telefoon op in Riefenstahls woning aan de Starnberger See ten zuiden van München.

Riefenstahls films over de Nazi's maakten haar beroemd en berucht. In de jaren '30 won Riefenstahl prestigieuze prijzen op de filmfestivals van Venetië en Parijs voor Triumph des Willens, een documentaire over een partijdag van de NSDAP in Neurenberg in 1934. Vervolgens maakte Riefenstahl in opdracht van Adolf Hitler de officiële film over de Olympische Spelen in Berlijn in 1936.

Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog hebben deze films Riefenstahl achtervolgd. De meningen zijn sterk verdeeld over de vraag of Riefenstahl propaganda maakte voor de Nazi's, of slechts de werkelijkheid registreerde. Riefenstahl weigerde haar excuses voor de films aan te bieden. Critici verweten haar niet uit te willen komen voor haar banden met de Nazi's.

[Arvid]

Was meer verbaasd over het feit dat ze nog leefde dan over het feit dat ze nu is overleden. Maar weer een mijlpaal in de filmgeschiedenis (politiek-correct antwoord) naar de eeuwige jachtvelden...

[Oakey]

Ze heeft zelfs net een nieuwe film gemaakt (een onderwaterfilm als ik het correct herinner).

Toevallig vorige week Triumph des Willens op DVD gehuurd...

[Mark S]

Om met Koot en Bie te spreken: (beetje vrij geciteerd)
"Gewoon wachten tot de artiest de pijp uit is joh, krijg je alles op een verzamelaar voor 9.95"

Zonder gekheid, afgezien van haar dubieuze opdrachtgevers destijds, "Triumph des Willens" en "Olympia" zijn imho echt puike stukjes vakwerk.

[Kaplan]

Documentaire over haar werk "Die macht der bilder" wel gezien. Een goede dvd . Haar rivale Dietrich ruimschoots overleeft.

[Gabriel B.]

The good always die young

[Richard B.]

Begrijp niet precies waarom 'Triumph des Willens' zo als een meesterwerk wordt gezien. Wat is er nou cinematografisch zo bijzonder aan deze film?

[Mark S]

Begrijp niet precies waarom 'Triumph des Willens' zo als een meesterwerk wordt gezien. Wat is er nou cinematografisch zo bijzonder aan deze film?

Een staaltje van visuele krachtpatserij qua camerawerk, montage en dramatiek. (wederom imho). Om het achteraf af te doen als een Nazi-propaganda film vind ik iets te gemakkelijk (niet dat jij dat beweert overigens). En zelfs als men het puur als een propaganda-film beschouwt, dan nog kan men toch moeilijk ontkennen dat deze verdomd vakkundig in elkaar steekt.

[Alex van den Berg]

Zojuist nog een flink uitgebreid item in NOVA gezien.
Ondanks dat Jeroen Paauw probeerde om mevrouw Riefenstahl in een duister hoekje te schuiven, wist zijn gesprekspartner (ben z'n naam kwijt) me te overtuigen dat er niets politiek incorrect was aan haar.

"'Triumph des Willens" heeft ze in 1934 gemaakt... Adolf Hitler was opdrachtgever... ze heeft er niet naar "gesoliciteerd". Daarnaast... In die jaren maakte niemand zich nog zorgen over Hitler. Hij was toen zelfs een bevriend staatshoofd van Nederland...
quote gesprekspartner NOVA: "Je werd toen in Amsterdam nog opgesloten als je riep dat Hitler een kinderverkrachter was"

"Olympia" werd in 1936 gemaakt in opdracht van het toenmalige olympische comitee... Daar stond het Nazi-regime volledig buiten... ze wilden er zelfs niets mee te maken hebben omdat de Olympische Spelen niet binnen de Nazi-filosofie paste...

In 1939 was Leni Riefenstahl getuige van het fusileren van poolse joden en viel daarbij flauw... Daarvan is door een duitse soldaat een foto gemaakt.
Ze schijnt daarna zelfs naar Hitler te zijn gegaan om om uitleg te vragen, welke reageerde met; "Je kunt toch niet verwachten dat we een oorlog winnen met Leger des Heils praktijken"

Hierna heeft Riefenstahl nooit meer een opdracht van het regime gehad...


Korte samenvatting van de mening van de gesprekspartner in Nova;
"Ze was geen goed cineast. Het camerawerk werd door haar cameramensen gedaan. Maar ze was wel een geniale editor, die uit 130.000 km filmstroken een meesterwerk van 2,5 uur wist te toveren. Haar kwaliteiten als regiseur zijn enigszins overschat..."

[pavko]

Zonde... Deze vrouw had een bijzonder oog voor schoonheid

Alleen jammer voor haar dat ze in het verre verleden met de verkeerde mensen in contact is gekomen en daardoor later gebrandmerkt door het leven moest gaan

[Joost van der Molen]

"'Triumph des Willens" heeft ze in 1934 gemaakt... Adolf Hitler was opdrachtgever... ze heeft er niet naar "gesoliciteerd".

Bij het NOS journaal zeiden ze van wel!
In de (erg goede) documentaire "The wonderful horrible life of Leni Riefenstahl" zegt ze idd dat ze gevraagd werd.
Maar volgens het journaal loog ze en heeft ze dus zelf 'gesolliciteerd'.
Aangezien onze Leni er een handje van had feiten t.a.v. haar verleden vakkundig te verdraaien geloof ik de NOS.

[Jaap22]

101 prima leeftijd, wou dat ik dat haal.

[Alex van den Berg]

Maar volgens het journaal loog ze en heeft ze dus zelf 'gesolliciteerd'.
Aangezien onze Leni er een handje van had feiten t.a.v. haar verleden vakkundig te verdraaien geloof ik de NOS.

Ik vertrouw een kunstenares eerder dan de pers... Maar ik moet toegeven, in beide gevallen blijft het twijfelachtig.

Gelukkig hebben we een prachtig oeroud spreekwoord;
Over de doden niets dan goeds...

Daarnaast wil ik er nogmaals op wijzen dat het in 1934 nog niet "not done" was om met de Nazi's te werken.

[Grant]

Maar volgens het journaal loog ze en heeft ze dus zelf 'gesolliciteerd'.
Aangezien onze Leni er een handje van had feiten t.a.v. haar verleden vakkundig te verdraaien geloof ik de NOS.

Ik vertrouw een kunstenares eerder dan de pers... Maar ik moet toegeven, in beide gevallen blijft het twijfelachtig.

En ik denk dat dat moet blijven, dat raadselachtige. Hebben we altijd nog iets om over te speculeren...

[Alex van den Berg]

Foute filmmaakster die cult werd
Ronald Ockhuysen

Haar leven lang zijn de films die ze in opdracht van het nazi-regime maakte haar nagedragen. Voor de maandag overleden Leni Riefenstahl was de kans die ze van Hitler kreeg echter de beste manier om als kunstenaar te doen wat ze wilde.

Haar naam, altijd goed voor grote woorden en harde kwalificaties, wordt nog altijd voorzichtig uitgesproken. Leni Riefenstahl. Een naam als een code, die bij toehoorders een alarm doet afgaan. Riefenstahl? Een foute plaatjesmaker! Of: een belangrijk filmauteur, die met haar visuele krachtexplosies de documentairekunst naar een hoger plan tilde.

De faam van de Duitse filmmaker Riefenstahl, maandag op 101-jarige leeftijd overleden, is onlosmakelijk verbonden aan de nazi-geschiedenis. Haar belangrijkste films - Triumph des Willens en Olympia - maakte Riefenstahl in opdracht van de nazi's. Ze was door Adolf Hitler zelf uitgenodigd de glorie van het nieuwe Duitsland te bezingen, en dat deed ze zonder enige terughoudendheid. Ze kon niet anders, zou Riefenstahl na de oorlog zeggen. Van excuses kon daarom, betoogde ze op haar honderdste verjaardag, geen sprake zijn. Ze was destijds jong, ambitieus, en ze kreeg de vrije hand. Wat wil een kunstenaar nog meer?

Riefenstahl maakte als zelfstandig regisseur drie lange speelfilms en twee korte. Haar reputatie steunt op twee titels: Triumph des Willens (over de vijfde Rijkspartijdag in 1933 Neurenberg) en Olympia (1936). Films die tot diep in de jaren tachtig nauwelijks te zien waren, omdat gedurende de naweeën van de oorlog het pact tussen de filmmaakster en de nazi's te precair was. Pas aan het begin van de jaren negentig zijn haar bekendste titels - nu op internet met vijf muisklikken te bestellen - onderdeel van de officiële filmgeschiedenis geworden. Ook de waardering voor de persoon Riefenstahl nam toe. De opportunistisch nazi-filmer van weleer kreeg langzaam maar zeker het aura van een eigenzinnige en sterke vrouw, die zich door de boze buitenwereld nooit heeft laten kielhalen.

De vrouw met de nazi-sympathieën werd meer en meer beschouwd als een kunstenares met een preoccupatie voor levenskracht. Haar oeuvre zou een speurtocht zijn naar energie en puurheid - een tocht die volgens deze interpretatie langs dynamische fascisten en getrainde lijven (Olympia) voerde, om na de Tweede Wereldoorlog via Soedan (portretten van volksstammen) en Indonesië (idem) op de bodem van de oceaan te eindigen. Daar richtte de hoogbejaarde Riefenstahl, een fervent diepzeeduiker, haar lens op vissen, koralen en zee-anemonen.

Deze romantische visie maakte het mogelijk dat haar werk op de valreep van haar leven overal ter wereld werd geanalyseerd en geëxposeerd, ook in de Torch Gallery in Amsterdam. Jodie Foster, al jaren werkend aan het plan om Riefenstahls leven te verfilmen, noemde haar 'een van de grootste regisseurs' ter wereld. Ze schreef een 669 pagina's tellende autobiografie ('bijzonder ongeloofwaardig als het fictie was geweest', oordeelde The New York Times). In de autobiografie benadrukte ze dat ook zij tot de slachtoffers van het nazi-tijdperk behoorde.

Leni Riefenstahl was, dat wordt nogal eens vergeten, niet Hiltlers eerste keuze. De beste regisseurs van het land, onder wie Hitlers favoriet Fritz Lang, waren naar het buitenland gevlucht. De jonge en onervaren Riefenstahl, die bekendheid genoot als danseres en actrice, gaf de nazi's wat ze wilden: bombastische, expressionistische beeldverslagen met artistieke pretenties.

Als in Triumph des Willens - de titel werd door Hitler zelf bedacht - het vliegtuig van de Führer uit de wolken neerdaalt, klinkt onmiddellijk Wagneriaanse muziek. Wat volgt, is een massief gekadreerde inkijk in een werkdag van de grote leider. Riefenstahl, die goed naar het werk van de Russische regisseur Sergei Eisenstein had gekeken, filmde de kleine Hitler daarbij veelal van onderen, zodat hij in de bioscoop een reusachtige indruk wekte.

Het bekendste beeld uit Triumph des Willens, als nieuwsfragment wel altijd beschikbaar geweest en daardoor een archetype van Riefenstahls poëtica geworden, is een totaalshot van duizenden SS'ers. Zij staan, aan twee kanten, in gelid opgesteld. In een baan van licht loopt de grote leider naar zijn spreekgestoelte, waar hij vervolgens aan een van zijn monologen begint.



Na de oorlog leefde de regisseur twintig jaar in de anonimiteit. Aan het einde van de jaren zestig liet ze weer, als fotografe, van zich horen. Maar nooit kon ze ergens verschijnen of het verleden eiste alle aandacht op, een mechanisme waar ze zelf debet aan was omdat Riefenstahl nog altijd verdiende aan de vertoningsrechten van Triumph des Willens en Olympia, en bovendien een levendige handel was begonnen in stills uit haar werk, die als gesigneerde Riefenstahls op de markt kwamen. Verwerpelijk en amoreel, vonden de tegenstanders. Voor anderen was het bezitten van een 'echte Riefenstahl' een ware fetisj geworden. De koppigste vrouw van de twintigste eeuw was uiteindelijk cult geworden.

Ronald Ockhuysen


Bron: Volkskrant
http://www.volkskrant.nl/kunst/1063171292186.html

[Kaplan]

Begrijp niet precies waarom 'Triumph des Willens' zo als een meesterwerk wordt gezien. Wat is er nou cinematografisch zo bijzonder aan deze film?

Bijzonder gebruik van de camera geloof ik.
opname vanuit liftje etc.
Ik zag er ook niet veel vernieuwends in.

[Grant]

Ik zag er ook niet veel vernieuwends in.

In de jaren '30!?

[Ludo Keeris]

Ik heb Triumph Des Willens nog tijdens mijn opleiding gezien en hoewel het cinematografisch (toendertijd) een bijzondere film was, kon mij al die parades van soldaten me totaal niet boeien en ben dan ook in slaap gevallen...

Ze heeft eigenlijk niet eens zo heel veel films gemaakt, maar door haar verleden is zij iedereen bijgebleven als 'de maakster van'. Ze heeft dan vorig jaar de onderwaterfilm "Underwater Impressions" gemaakt, maar daarvoor heeft ze zo'n 45 jaar geen film gemaakt!

[Grant]

Ze heeft dan vorig jaar de onderwaterfilm "Underwater Impressions" gemaakt, maar daarvoor heeft ze zo'n 45 jaar geen film gemaakt!

De film is vorig jaar uitgekomen. Ze heeft er twintig jaar over gedaan.

[Reinbo]

Goed of Fout, ik weet het niet en het boeit me niet. Wat ik wel weet en wat me wel boeit is dat ze een hele grote invloed op de filmkunst gehad heeft. De actie en oorlogsfilm had er zonder de invloed van haar films (al dan niet door haar talent of haar conecties) nu heel anders uit gezien.

[dr. blood]

Weer een nazi(sympatisant) minder!

[Alex van den Berg]

Weer een nazi(sympatisant) minder!

Dr.Blood? Was dat niet de bijnaam van Jozef Mengele?

[hitch_fan]

Daarnaast wil ik er nogmaals op wijzen dat het in 1934 nog niet "not done" was om met de Nazi's te werken.

Ambitie verblindt en doet mensen eerder de ogen sluiten voor dingen die eigenlijk "not done" zijn. Ook in 1934 was het duidelijk welk beleid de Nazi's voorstonden. In April '33 bv werden alle Joden al uit de filmindustrie geweerd. Dit leidde tot een ware exodus van Joods filmtalent - oa Billy Wilder, Robert Siodmak en Max Ophuls vluchtten het land uit. Maar ook niet-Joden hadden wel degelijk het verstand en de moed om nee tegen de Nazi's te zeggen. Fritz Lang kreeg van Goebbels een hoge positie in de Duitse filmindustrie aangeboden. Hij zei nee en verliet ook het land. Ook Leni Riefenstahl had die keuze.

De actie en oorlogsfilm had er zonder de invloed van haar films nu heel anders uit gezien.

Actie en oorlogsfilm ?
In het overigens slaapverwekkende Triumph des Willens komt helemaal geen actie en oorlog voor. Het brengt op indrukwekkende (en soms originele) wijze grote massa's marcherende en naar Hitler luisterende Nazi's in beeld, maar ik zie niet direct een connectie met actie en oorlogsfilms.
Hetzelfde geldt voor haar tweedelige sportdocument Olympia. Olympia brengt op zeer estetische wijze sport in beeld en heeft dan ook een grote invloed op het in beeld brengen van sport gehad (Kon Ichikawa kopieert bv Riefenstahl uitbundig in zijn "Tokyo Olympiad"), maar invloed op actie en oorlogsfilms?
Ik ben niet bekend met ander werk van Riefenstahl dus misschien zie ik iets over het hoofd.

[Danielle Gerards]

Leni dood? Ik dacht dat ze het eeuwige leven had...naja, wat er ook van haar gezegd wordt; ze was een hell of filmmaker. Ik heb Triumph Des Willens in mijn bezit; en het blijft mooi....In haar situatie destijds in Duitsland had ik ook dezelfde beslissling gemaakt. En eenmaal je zijde gekozen blijf je daar totdat het niet meer bestaat. Heel normaal, ik begrijp niet waarom iedereen zit te zeiken over haar "foute" beslissingen.

[Mike Philippens]

Hij zei nee en verliet ook het land. Ook Leni Riefenstahl had die keuze.

Achteraf is alles altijd helemaal kristalhelder en is het heel makkelijk om een oordeel te hebben over een bepaalde situatie. Ik vind dat er veel teveel op de schouders van deze vrouw is gelegd. Ik zou het de politici uit de omringende landen veel kwalijker nemen dan een filmmaakster.
Achteraf is het heel erg duidelijk welke kant Adolf opging. Ik twijfel er heel erg sterk aan of iemand in 1934 er ook maar één moment aan dacht dat hij vijf jaar later Polen zou binnenvallen. Dat was namelijk niet iets dat ie vanaf moment één riep. Tenminste...niet letterlijk.