Alles over televisies – Welke is de beste keuze?

Alles over 4K-Ultra-HD, OLED, LCD/LED of Plasma – Welke televisie is de beste keuze?

Op dit moment zijn er enorm veel verschillende televisieschermen te koop. De winkels en webwinkels staan er letterlijk vol mee. Tja, als je nu in de markt bent voor een nieuw televisiescherm is het soms best even zoeken naar een naald in een hooiberg. Wat moet je nu kopen? Een 4K-televisie, een OLED-tv of een LED-tv? Of toch nog een plasmascherm? En hoe zit het met 3D en Smart-TV? Je ziet door de bomen veelal het bos niet meer...  Waar moet je voor kiezen en wat wordt het ultieme televisiescherm van de toekomst?

Geschiedenis van de TV

De ontwikkeling van het televisietoestel verliep aanvankelijk langs twee verschillende technieken: één volgens zowel mechanische en elektronische principes en een tweede die alleen op elektronische principes is gebaseerd. De elektromechanische televisie die Paul Gottlieb Nipkow ontwikkelde in 1884 was de basis van de eerste televisie, de Nipkowschijf genaamd. Een volledig elektronisch systeem werd vervolgens voor het eerst getoond door Philo Taylor Farnsworth in 1927. Zijn doorbraak veranderde het mechanische van de televisie, zodat deze niet afhankelijk meer was van draaiende schijven en andere mechanische delen. Alle moderne televisies zijn direct afgeleid van zijn ontwerp. Zoals bekend waren de eerste televisies zwart-wit. De eerste kleurentelevisie werd in Nederland op 21 september 1967 geïntroduceerd en pas later in België op 1 januari 1971. Sony ontwikkelde in 1976 zijn revolutionaire Trinitron-technologie die er voor zorgde dat de beeldbuis platter werd. Eind jaren negentig nam in de Verenigde Staten de populariteit van de 'Rear-Projection'-televisie enorm toe. Voornamelijk vanwege de grote schermdiagonaal en het feit dat een gemiddelde Amerikaanse woonkamer wat ruimer is dan bij ons. In 1992 introduceerde Philips het eerste breedbeeldtoestel met een schermverhouding van 16:9. In dezelfde periode werd tevens de allereerste platte tv ontwikkeld, maar deze werd pas omstreeks 1995 geïntroduceerd. De eerste Sharp LCD-televisie dateert al van 1988, maar de kwaliteit was zeer matig. In 2004 opende in Japan de eerste fabriek die alleen LCD-schermen produceerde en geleidelijk domineerde de LCD-techniek de tv-markt. Met de komst van platte schermen werd tevens HD-TV en HD-Ready geïntroduceerd. Ondanks er in 1992 al enkele experimentele HDMAC-uitzendingen waren tijdens de Expo en zomerspelen van Barcelona, duurde het tot 1 januari 2004 alvorens in Europa de eerste hdtv-satellietuitzendingen starten! Het WK 2006 werd in Nederland in HD-TV uitgezonden. In 2006 werd tevens de eerste LED-tv door Samsung uitgebracht. HD-Ready-schermen maakten geleidelijk plaats voor Full-HD-schermen en Samsung heeft half maart 2010 in Nederland de primeur met het eerste 3D-televisietoestel. Langzaam deed de Smart-tv zijn intrede en inmiddels zijn de eerste Ultra-HD-schermen op de markt gebracht en zijn er zelfs OLED-schermen te koop!

LCD\LED-TV

LCD staat voor Liquid Cristal Display. Al in 1888 ontwikkelde Friedrich Reinitzer een methode om blauwe kristallen te maken. Later (1968) werd deze methode gebruikt om LCD-schermen te produceren. De meesten schermen die je momenteel in de winkels ziet zijn LED-tv’s (Light-Emitted Diodes). Het verschil tussen LCD-tv en LED-tv zit hem in het type 'verlichting' van de schermen. In een LCD-tv worden TL-buisjes gebruikt. De TL-buisjes hebben een gemiddelde levensduur van 8 tot 10 jaar waarin de lichtsterkte geleidelijk afneemt. Bij LED-tv zijn die TL-buisjes vervangen door LEDstrips. LED's geven zelf geen licht en dienen dus verlicht te worden. Ze worden daardoor ook niet warm en zijn ook energie zuiniger. Ook gaan ze veel langer mee. Er zijn twee generaties LED-tv's. Bij de eerste generatie waren de LED’s vrij groot. Het voordeel is dat de LED’s individueel aangestuurd kunnen worden. Op donkere vlakken zet het toestel de bijbehorende LED’s uit (Local Dimming). Hierdoor kwam de zwartwaarde in de buurt van de plasmatechniek, maar wel ten koste van alle details in donkere beelden. De tweede generatie LED’s zijn kleiner omdat LED-tv's nu eenmaal platter werden. Individueel aansturen is echter niet meer mogelijk waardoor het voordeel van de kleinere LED's vervalt en men andere backlighting-technieken - zoals Edgelighting - ging ontwikkelen. Het voornaamste voordeel van LED-schermen is dat ze zuinig en constant met energie omgaan. De schermen zijn vrij dun en wegen daardoor niet veel. LED-schermen zijn er in allerlei beeldformaten, van klein tot immens groot. Door het grote aanbod is er veel keus en heeft elk merk een scala aan modellen in diverse prijscategorieën. Het voornaamste nadeel is de weergave van zwart. Door de backlighting kan zwart nooit zwarter zijn dan het aangeboden licht. Afhankelijk van de gebruikte techniek treedt er ook een ongelijk beeld op in contrast-weergave. Dit kenmerkt zich soms in het ‘headlighting’-fenomeen. Het lijkt of iemand met een zaklamp op het scherm schijnt. Ook is de kijkhoek minder goed dan bij de klassieke CRT-beeldbuis of een plasmascherm en hadden de eerste schermen veelal een trage reactietijd. Hierdoor werden termen als naijlen, trailing of ghosting veelal geassocieerd met een LCD- of LED-scherm. Inmiddels is dit wel aanzienlijk verbeterd. In tegenstelling tot plasmaschermen wordt het beeld ook wel eens als 'hard' of 'digitaal' omschreven en daardoor minder natuurgetrouw. Retentie of inbranden treed - in principe - niet op bij een LCD- of LED-scherm. LED-schermen doen het veelal beter in zonovergoten of lichte kamers dan plasmaschermen.

Plasmaschermen

Hoewel het plasmapaneel al in 1964 werd uitgevonden door de Illinois State University, duurde het tot 1995 voordat de eerste kleurenplasmatelevisie werd geïntroduceerd door Fujitsu Siemens. Het scherm had een beelddiagonaal van 53 cm. Een heel verschil met het grootste plasmascherm van nu, wat een ongekend beelddiagonaal van 386 cm heeft. Een plasmapaneel kan minimaal 16,8 miljoen verschillende kleuren weergeven, wat meer is dan bij LCD- en LED-schermen, echter het voornaamste voordeel van de plasmatechniek is de weergave van zwart bij een zeer hoge helderheid. Daarom zijn plasmaschermen nog steeds enorm populair bij liefhebbers van het beste beeld. Vooral door de ongekende zwartweergave van de recentere modellen, maar natuurlijk ook omdat OLED-schermen nog niet echt gemeengoed zijn. Zwart is ‘het canvas’ voor alle kleuren. Dus hoe zwarter het beeld, des te hoger het contrast en des te mooier het algehele plaatje is. De legendarische Pioneer KURO wordt door velen nog steeds als de referentie gezien. Echter de laatste Panasonic-modellen hebben toch weer een nieuwe standaard neergezet. Een ander voordeel is de grote kijkhoek van het scherm en de snelle reactietijd. Echter een veelgenoemd nadeel van het plasmascherm is de gevoeligheid voor retentie en zelfs inbranden. Van inbranden is weliswaar nauwelijks nog sprake, maar het blijft nog steeds een voorkomend probleem. Het ene scherm is daar gevoeliger voor dan het andere. Tevens verbruiken plasmaschermen meer energie, afhankelijk van de intensiteit van het beeld. Van alle schermen zullen plasmaschermen altijd het dikst zijn. Dat maakt ze esthetisch soms wat minder fraai zijn ten opzichte van een LED-scherm.

De aankondiging dat Panasonic de productie van nieuwe plasmaschermen heeft gestaakt, heeft voor veel verontwaardiging gezorgd. Hiermee verdwijnt - nadat eerder al Pioneer de productie staakte - een van de toonaangevende producenten van plasmaschermen en verwacht iedereen dat het doek nu eindelijk zal vallen. Een ‘verouderde’ techniek die volgens velen alleen nog bestaansrecht had, omdat de ontwikkeling van OLED maar niet wou vlotten. Echter, in tegenstelling van wat iedereen zou verwachten, gaat Panasonic geen OLED-schermen produceren, maar richt zich nu alleen op  de 4K-LED-markt. Voor velen een forse stap terug, inclusief ondergetekende…

De zin en onzin van Ultra-HD anno 2014

Ultra-HD - ook wel '4K' of 'UHD' genoemd - is de nieuwste trend in televisietoestellen. Het betreft televisies met een resolutie van 3840 x 2160 beeldpunten. Dit is vier keer zoveel als de huidige Full-HD-schermen die een resolutie kennen van 1920 x 1080 beeldpunten. Dit wijkt overigens af van de resolutie die in de bioscoop als '4K' wordt aangeduid. Deze kent namelijk 4096 x 2160 beeldpunten. Ultra-HD ondersteunt ook een grotere kleurruimte en hogere beeldsnelheden dan Full-HD. Om aan de officiële eisen van de Consumer Electronics Association (CEA) te voldoen moet een tv naast het ondersteunen van de resolutie en de 16:9 beeldverhouding ook minstens beschikken over één ingang voor Ultra-HD-signaalweergave. Alleen ondersteuning voor zogenaamde “upscaling” naar Ultra-HD is dus niet voldoende om aan de norm te voldoen. Zowel een LED-tv als OLED-tv kan worden voorzien van een Ultra-HD-paneel. 

Heeft het zin om een Ultra-HD-tv te kopen om tv-uitzendingen in 4K-resolutie te kunnen kijken? Nee, helaas niet. Televisiebeelden worden niet aangeboden in Ultra-HD of 4K-resolutie. Momenteel kun je 4K-bronnen alleen nog via een PC bekijken en is het aanbod marginaal. Wel kun je elk signaal ‘upscalen’ naar 4K-resolutie, maar meestal wordt het niet mooier of scherper dan het originele beeld, ondanks dat het soms wel scherper lijkt. Het kopen van een Ultra-HD-tv voor het EK onlangs, had dus eigenlijk niet heel veel zin. De huidige Blu-ray Disc biedt geen 4K-resolutie. Wel zijn er 4K gemasterde Blu-ray Discs beschikbaar waar men een 4K-resolutie als bronmateriaal gebruikt. Eigenlijk is het aanbod dus vrijwel niet aanwezig en vergt het straks veel meer opslagruimte of een betere compressietechniek. De eerste 'echte' 4K-Blu-ray disc verschijnt pas eind 2015. Daarnaast zal in de loop van 2015 een nieuw kopieerbeveiliging-systeem geintroduceerd worden genaamd: HDCP 2.2. De eerste 4K-schermen zullen hier naar alle waarschijnlijkheid niet mee overweg kunnen, dit vergt namelijk een hardware-matige aanpassing en op dit moment is de volledige HDCP 2.2-specificatie nog zelfs niet vrijgegeven. Vooralsnog zal men het dus met (gratis) 4K-materiaal van het internet moeten doen, wat zich momenteel beperkt tot een aantal demofilmpjes. De toekomst zal moeten uitwijzen of hier beter in wordt voorzien en dat bepaalt natuurlijk het succes van Ultra-HD. Netflix is in ieder geval wel al gestart met proefuitzendingen in 4K-resolutie. Eerlijkheid gebied wel te zeggen; heb je eenmaal een demo in 4K-resolutie gezien, dan raak je snel onder de indruk. Zeker als het scherm een forse beelddiagonaal heeft, want pas dan zijn de voordelen wel heel duidelijk waarneembaar. 

OLED – de stand van zaken anno 2014.

Al jaren wordt ons voorgeschoteld dat OLED (Organic Light-Emitted Diodes) dé techniek van de toekomst wordt. Het eerste OLED-scherm dateert al vanaf november 2007 (Sony XEL-1) en de techniek wordt nog immer gezien als de opvolger van zowel LCD- als plasmaschermen. Echter tot op de dag van vandaag is de techniek nog steeds geen standaard en is er zelfs sprake van enige ontwikkelingsremming. Na de nodige tegenslagen is het eerste 15" consumenten OLED-televisiescherm pas in 2010 door LG op de markt gebracht. Momenteel is het aanbod wel wat beter, maar beperkt zich vooralsnog tot LG en Samsung. Opvallend is dat dit veelal 'curved' modellen zijn. Overigens gebruikt LG een andere OLED-techniek dan Samsung. LG gebruikt witte OLED’s met gekleurde filters en Samsung gebruikt rode, groene en blauwe OLED’s, met de kanttekening dat de levensduur van blauwe OLED’s aanzienlijk korter is, wat natuurlijk nadelig is voor de levensduur van Samsungs OLED-schermen in het algemeen.

Waarom is OLED dan zoveel beter en mooier dan LED of zelfs plasma? De voornaamste reden waarom OLED wordt gezien als de ideale techniek voor de nieuwe generatie televisieschermen is het vermogen om zowel volledig zwart als heel helder beeld te kunnen weergeven. In tegenstelling tot LED-tv, vergt een OLED-scherm niet de hulp van backlighting om pixels te verlichten. Dit zorgt er namelijk voor dat een LED-scherm nooit volledig zwart kan weergeven en veelal geen uniform of egaal beeld kan laten zien. OLED is in staat om adembenemende beelden weer te geven. Geen andere techniek evenaart dit waardoor OLED - vooralsnog - op ongekende hoogte staat. Daarnaast is het mogelijk om extreem dunne en gebogen schermen te maken. OLED is tevens de meest energiezuinige techniek. Jammer genoeg heeft de ontwikkeling de laatste vijf jaar wel vrijwel stilgestaan.

Wat ging er mis?

Voornamelijk het hoge prijskaartje gooit tot op de dag van vandaag roet in het eten. Het produceren van een OLED-scherm blijkt niet zo eenvoudig en één op de vijf geproduceerde schermen voldoet niet aan de gestelde eisen. Ook de 'relatief korte' levensduur van een OLED-scherm is nog steeds een probleem. Dit heeft er zelfs voor gezorgd dat de samenwerking en het onderzoek naar kostenefficiënte OLED-ontwikkeling tussen Panasonic en Sony onlangs is beëindigd. De fabrikanten zijn dus deels zelf schuldig. In plaats van de ontwikkeling volledig te ondersteunen, zag men meer heil in het doorontwikkelen van de 'beperkte' LCD-techniek door LED-backlighting toe te passen om vervolgens met slimme marketing- en promotietechnieken verder te borduren onder de naam LED-tv. Daarmee is helaas de aandacht en de commerciële noodzaak om OLED verder te ontwikkelen afgenomen met het gevolg dat de techniek stilstaat en plasmaschermen nog immer als referentie worden gezien.

Inmiddels kun je bijna stellen dat men dit 'trukje' herhaalt met de snelle opkomst van termen als '4K' of zoals het officieel heet 'Ultra-HD'. Theoretisch heeft dit ook niks met de beeldschermtechnieken te maken, maar met de resolutie van het scherm. Eerder dus een verbetering van een 1080p-scherm. Echter gooit dat nog meer roet in het eten, omdat men momenteel al moeite heeft om een degelijk 1080p OLED-scherm te produceren. Als men met de opkomst van Ultra-HD de resolutie nog eens moet verviervoudigen, wordt het verhaal nog lastiger. Vandaar dat er meer 4K-LED-schermen op de markt komen en nog maar een paar OLED-schermen. Zowel LG als Samsung hebben wel 4K-OLED-conceptschermen getoond, maar alleen LG heeft vooralsnog plannen om deze ook daadwerkelijk te produceren. Dat luidt tevens een nieuw probleem in. Als maar één fabrikant dit soort schermen op de markt gaat brengen, zal hun monopolie en prijsstelling niet worden beïnvloed door enige concurrentie. Iets waar wij als consument niet bij gebaat zijn. Toch zijn er nieuwe ontwikkelingen aangekondigd in het LED-backlightingsysteem die veelbelovend zijn. Vooralsnog moet dit eerst nog blijken, maar wel staat al vast dat deze ontwikkeling zich nog steeds niet zal kunnen meten aan het OLED-systeem. De toekomst van OLED-tv is momenteel allerminst zeker. Zal OLED-tv wel de nieuwe standaard worden of laat men de OLED-techniek voor wat het is? De allerlaatste berichten doen vooralsnog het ergste vermoeden. Sony heeft onlangs bekend gemaakt zich alleen op 4K-markt te richten en zelfs Samsung heeft kort daarvoor aangekondigt voorlopig geen nieuwe OLED-tv's te produceren en zich vooralsnog alleen te richten op de 4K-LCD/LED-techniek. Wel blijft het bedrijf actief op OLED-gebied, maar dan voornamelijk de kleine OLED-schermen voor bijvoorbeeld mobiele telefoons. Panasonic heeft al eerder laten weten nog geen commercieel voordeel te zien in OLED-schermen. Deze recente nieuwsberichten zouden zomaar kunnen betekenen dat OLED toch niet dé techniek van de toekomst gaat worden. De vraag is dus hoe lang LG de techniek blijft omarmen?

Conclusie

Maar, welk scherm moet ik dan kopen?

De kwaliteit van de huidige schermen is natuurlijk al vrij goed. Nu een scherm kopen als vervanging van een - toch al wat - ouder scherm zal in de regel altijd een forse verbetering geven. Ongeacht of je nu een ‘dure’ OLED-tv koopt of een Ultra-HD-tv, een conventionele LED-tv of toch nog een plasmascherm hebt weten te bemachtigen. Verschillen zijn er zeker, maar veel zijn voorbehouden aan de kritische kijker of de liefhebber van de allerbeste kwaliteit. Zoals in de meeste gevallen geldt; wat zijn de eisen en waar wordt het meeste waarde aan gehecht. Is er in de afgelopen jaren al een nieuw scherm aangeschaft, dan is de noodzaak om direct naar een winkel te hollen wellicht wat voorbarig. De recente ontwikkelingen zijn niet dusdanig dat er enorme verbeteringen zijn geweest. Een 4K-scherm kopen is wellicht alleen voorbehouden aan de early adopters die graag het allernieuwste willen hebben. De echte purist, die alleen genoegen neemt met het beste van het beste, zal erg onder de indruk raken van de huidige OLED-schermen, maar moet daarvoor dan diep in de buidel tasten en genoegen nemen met een product dat wellicht nog niet voldoende is doorontwikkeld en daardoor nog niet vrij is van kinderziektes. Daarnaast is de keuze beperkt. Wellicht is het zelfs verstandig om een jaar – of twee - te wachten, in de hoop dat de ontwikkelingen wat sneller zullen gaan dan de afgelopen jaren. Waarbij 4K, Curved en Ultra-HD zelfs meer aandoen als een markt-impuls dan een graag geziene verbetering. Wellicht is je huidige televisie nog wel goed genoeg, zo niet dan is dit wel een uitgelezen moment om eens te gaan oriënteren. Immers er is momenteel heel veel keus!

 
Update: 2016 is uiteindelijk het jaar dat OLED toch echt gaat doorbreken. LG is de techniek blijven ontarmen en of dat nu toch echt gelukt is lees je hier. 

OLED dreams! De LG OLED65E6V

Recente artikelen

Laatste reacties

Claudio Santulli  |  28-10-2014

Van LG vind ik het nog de meest logische keuze. Immers zij storten zich vooralsnog wel volledig op OLED, dan is het aanhouden van plasma niet logisch, vooral om...
Lees meer >

crocs  |  28-10-2014

De aankondiging dat Panasonic de productie van nieuwe plasmaschermen heeft gestaakt, heeft voor veel verontwaardiging gezorgd. Hiermee verdwijnt - nadat eerder ...
Lees meer >

DVDProfilersFilmgek  |  10-09-2014

Ik wil toch nog afsluitend reageren. Maar als je nog nooit een Samsung-telefoon hebt gehad en dan na aankoop slechte ervaringen hebt dan koop je niet zo snel me...
Lees meer >

DVDProfilersFilmgek  |  10-09-2014

Wat toch wel eens vergeten wordt zijn twee andere voordelen van 4K, het grotere kleurenspectrum en veel minder kans op artefacten door de hogere resolutie/veel ...
Lees meer >

Geef ook een reactie in dit topic!

Filteren

Tags

Meer >

Archief

Meer >

Deel deze pagina